Umowy darowizny zawierali duchowni, którzy nie posiadali upoważnienia do reprezentowania kościelnej osoby prawnej.
W okresie od 2005 r. do I półrocza 2010 r. urzędy kontroli skarbowej przeprowadziły ogółem 64 postępowania kontrolne, w których stwierdzono darowizny na rzecz kościelnych osób prawnych z przeznaczeniem na cele charytatywno-opiekuńcze oraz kultu religijnego. W 18 przypadkach wykryto nieprawidłowości w przekazywaniu darowizn na rzecz kościelnych osób prawnych, podało Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską (nr 17951).
Darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą można odliczyć od dochodu w rocznym PIT bez żadnego limitu. Zainteresowanie takim odliczeniem jednak spada, na co miało wpływ zaostrzenie w 2006 roku przepisów dotyczących zarówno przekazywania (na rachunek bankowy), jak i dokumentowania wykorzystania darowizn przez kościelne osoby prawne (sprawozdaniem o przeznaczeniu darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą przekazywanym darczyńcy w okresie 2 lat od otrzymania darowizny).
Przed zmianą przepisów parafie rutynowo wystawiały potwierdzenia przyjęcia fikcyjnych darowizn za odpłatnością (np. 10 proc. wynagrodzenia), o czym pisaliśmy w sierpniowym wydaniu „DGP” nr 168.
Jak poinformowało ministerstwo w odpowiedzi na interpelację, w związku z prowadzonymi czynnościami kontrolnymi nieprawidłowości w zakresie odliczeń podatkowych z tytułu darowizn na rzecz kościelnych osób prawnych ustalono w 18 postępowaniach. Dotyczyły one: zawierania umów darowizny z osobami duchownymi, które nie posiadały upoważnienia do reprezentowania kościelnej osoby prawnej, braku sprawozdań z przeznaczenia darowizn na cele charytatywno-opiekuńcze, przekazywania kwot darowizn poza systemem bankowym oraz posługiwania się sfałszowanymi dokumentami. W tym ostatnim przypadku kopie postępowań kontrolnych w związku z prowadzonym śledztwem przesłano do Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
Z informacji przekazanych przez urzędy kontroli skarbowej wynika, że w przypadkach, gdy działania podatników nosiły cechy przestępstwa lub wykroczenia, finansowy organ dochodzenia wszczynał postępowanie z art. 56 kodeksu karnego skarbowego bądź zawiadamiał prokuraturę właściwą dla miejsca popełnienia przestępstwa.