Urzędnicy, oceniając sytuację podatnika, który wystąpił o umorzenie zaległości podatkowej, mają swobodę w kwestii akceptacji bądź odrzuceniu wniosku.
Jedną z przyczyn, którą przedsiębiorcy wskazują jako uzasadniającą umorzenie zaległości podatkowych, jest likwidacja działalności gospodarczej związana ze zmianami warunków rynkowych. Wskazują również na długotrwałe niepłacenie faktur przez kontrahentów oraz skomplikowane i nieprzystające do realiów życia gospodarczego przepisy podatkowe (zwłaszcza w zakresie VAT).
Jednak organy podatkowe, analizując sytuację podatnika, będą kierować się wyłącznie przesłankami z art. 67a Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.), a zatem ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym.

Ważny interes

Jak zauważa adwokat Andrzej Ossowski, właściciel kancelarii adwokackiej, organ podatkowy, oceniając wniosek o umorzenie należności, obowiązany jest dokonywać każdorazowo oceny indywidualnej sytuacji podatnika, uwzględniając przy tym szerszy kontekst interesu publicznego.
– Uwzględnienie wniosku o umorzenie należności nie może być uzasadnione samym interesem podatnika, lecz musi być to ważny interes – stwierdza Andrzej Ossowski.
Ewa Szot, doradca podatkowy, starszy menedżer w KPMG, tłumaczy, że ważny interes podatnika może być definiowany jako sytuacja, gdy z powodu nadzwyczajnych, losowych przypadków doszło do obniżenia zdolności płatniczych dłużnika, co w konsekwencji doprowadziło do tego, że podatnik nie jest w stanie uregulować należności podatkowych.

Szanse podatnika

Marzanna Pydyn, konsultant podatkowy w Instytucie Studiów Podatkowych, podkreśla, że likwidacja działalności gospodarczej może nie być wystarczającą przesłanką przyznania podatnikowi ulgi podatkowej. Na dekoniunkturę czy też długotrwałe niepłacenie należności przez kontrahentów i w związku z tym spadek dochodowości prowadzonej działalności gospodarczej w czasie kryzysu mogłoby powoływać się wielu przedsiębiorców.
Również powoływanie się na nadzwyczajną sytuację w postaci zmiany (wzrostu) stawek VAT nie jest wystarczającą przesłanką umorzenia zaległości. Zazwyczaj zmiana stawek jest zapowiedziana na tyle wcześniej, aby każdy przedsiębiorca mógł zaplanować i skalkulować koszty prowadzonej działalności gospodarczej.
Podatnik nie pozostaje jednak bez szans w sporze z fiskusem. W opinii Andrzeja Ossowskiego istotne będzie wykazanie przez podatnika, że w sposób elastyczny reagował na zachodzące zmiany rynkowe, a zaległość podatkowa powstała bez jego winy.
Ewa Szot przypomina, że zdarzały się już wyroki korzystne dla podatników w tej kwestii, np. WSA w Gliwicach (sygn. akt I SA/Gl 60/08) uznał, że ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej spoczywa wprawdzie na przedsiębiorcy, jednak nie można z góry założyć, że winę za powstanie zatorów płatniczych ponosi on w każdym przypadku.
Rodzaje ulg podatkowych
● Odroczenie terminu płatności podatku lub rozłożenie na raty
● Odroczenie lub rozłożenie na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami
● Umorzenie zaległości podatkowej lub odsetek za zwłokę