HANNA KOZŁOWSKA - Przedsiębiorcy, którzy zaliczają w koszty odpisy amortyzacyjne od środków trwałych przekazanych nieodpłatnie kontrahentom w ramach umów współpracy, mogą zostać ich pozbawieni
Firmy nie mogą amortyzować środków trwałych, które nieodpłatnie przekazały w trakcie współpracy z innymi przedsiębiorcami – uznał NSA (sygn. akt II FSK 1628/08). Jak tę kwestię regulują przepisy?
Zasady amortyzacji środków trwałych zawarte są w art. 16a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.). Ustawodawca wprowadził podział sytuacji, w ramach których podatnikowi przysługuje prawo do dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
Pierwsza z tych sytuacji wiąże się z wykorzystaniem wymienionych składników na potrzeby podatnika związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, a druga z oddaniem tych składników osobom trzecim do używania na podstawie umów.
Wróćmy do sporu, którym zajmował się NSA. Organ odwoławczy – WSA w Białymstoku – w wyroku (sygn. akt I SA/Bk 183/08) uchylił negatywną dla podatnika decyzję dyrektora izby skarbowej. Na co zwrócił uwagę?
Wskazał, że sformułowanie „na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą” wskazuje na konieczność wykazania związku używanych środków trwałych z prowadzoną działalnością gospodarczą, co nie oznacza, że związek ten można wykazać jedynie przez fizyczne, bezpośrednie wykorzystanie określonego środka trwałego w działalności gospodarczej podatnika. WSA wskazał korzystnie dla podatnika, że środki trwałe mogą być wykorzystywane na potrzeby prowadzonej przez skarżącą działalności gospodarczej, także gdy nie są fizycznie wykorzystywane przez samą spółkę.
Czego dotyczył spór z organami podatkowymi?
W skardze kasacyjnej podniesiono, że pojęcie „wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą” powinno oznaczać fizyczne, faktyczne, rzeczywiste wykorzystywanie w prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.
Co na to Naczelny Sąd Administracyjny?
Sąd uznał wskazane w skardze kasacyjnej zarzuty za usprawiedliwione. NSA wskazał, że użycie w omawianym przepisie wyrazu „wyłącznie”, co nie jest standardową formułą legislacyjną, ma na celu wykluczenie możliwości wykorzystywania przy dokonywaniu tych odpisów również innych przepisów oraz powoduje konieczność dokonania ścisłej, gramatycznej wykładni przepisów ustawy regulujących zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
Sąd uznał, że wyrażenia użyte w przepisie tj. „wykorzystywane przez podatnika na potrzeby” oraz „prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą” – wskazują na to, że dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od tej grupy środków trwałych wiąże się z bezpośrednim, a więc fizycznym ich wykorzystywaniem (używaniem) przez podatnika.
NSA zakwestionował możliwość ujęcia odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych przekazanych nieodpłatnie kontrahentom w ramach umowy o współpracę w kosztach uzyskania przychodów spółki.
Co ten wyrok oznacza dla podatników?
Z pewnością jest to negatywne dla podatników rozstrzygnięcie. Komentowana sytuacja dotyczy tych firm, które własne środki trwałe (np. maszyny i urządzenia) przekazują innym podmiotom do wykorzystywania w trakcie współpracy biznesowej. Nie chodzi tu o sytuację nieodpłatnego przekazania osobom trzecim, dla której środek trwały za czas przekazania do użytkowania nie jest wykorzystywany w działalności podatnika – tutaj mamy wprost wyłączenie z kosztów podatkowych.
Jakiego przypadku dotyczył wyrok?
Wyrok dotyczy przekazania środka trwałego do używania kontrahentowi, np. podwykonawcy, który w ramach współpracy wykonuje pewne czynności dla podatnika. Naczelny Sąd Administracyjny pomimo korzystnego rozstrzygnięcia przez WSA stwierdził, że firmy mogą dokonać odpisów amortyzacyjnych w dwóch wypadkach. Po pierwsze, mogą amortyzować środki trwałe wykorzystywane na potrzeby prowadzonej działalności. Wiąże się to z bezpośrednim, a więc fizycznym ich używaniem przez podatników. Po drugie, mogą amortyzować środki trwałe oddane do używania wyłącznie na podstawie umów wskazanych w przepisach podatkowych, a więc na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu. Jednocześnie wskazał, że umowa o współpracę nie została wymieniona w przepisach podatkowych, co przesądziło o niekorzystnym rozstrzygnięciu dla podatnika.