Zeznanie roczne za 2009 rok na drukach PIT-37, PIT-38 i PIT-39 podatnicy będą mogli złożyć przez internet bez podpisu elektronicznego. PIT-36 i PIT-36L trzeba będzie opatrzyć e-podpisem z kwalifikowanym certyfikatem.
Możliwość przesłania deklaracji podatkowej czy zeznania rocznego przez internet nie jest nowością, bowiem podatnicy już za zeszły rok mogli przesyłać swoje PIT-y drogą elektroniczną. Nowością, jaka pojawi się w rozliczeniach podatkowych za 2009 rok, jest możliwość przesyłania bez e-podpisu nie tylko formularza PIT-37, ale również PIT-38 i PIT-39. Tak zapowiada Ministerstwo Finansów. PIT-38 składają podatnicy, którzy w roku podatkowym osiągnęli przychody ze zbycia akcji, natomiast PIT-39 podatnicy, którzy uzyskali przychody ze zbycia nieruchomości i praw majątkowych nabytych lub wybudowanych po 31 grudnia 2008 r.
Rezygnacja z e-podpisu to duże ułatwienie i jak pokazują dane statystyczne z rozliczeń za 2008 r. spowodowała lawinowe zwiększenie zainteresowania podatników elektroniczną formą przesyłania zeznań. Wszystkie zeznania roczne przez internet za 2007 r., kiedy wymagany był e-podpis, złożyło zaledwie 419 podatników. Zeznania za 2008 r. na formularzu e-PIT-37 przesłało natomiast ok. 82 tys. podatników, a wszystkie formularze (również te, przy których wymagany jest e-podpis) złożyło przez internet prawie 90 tys. podatników. O sukcesie tego rozwiązania świadczy również fakt, że zeznania e-PIT-37 bez e-podpisu można było złożyć zaledwie przez 23 dni.

Formy złożenia PIT

Podatnicy co do zasady mają obowiązek złożenia zeznania rocznego za poprzedni rok podatkowy do 30 kwietnia roku następującego po roku, w który powstał taki obowiązek. Jasne jest więc, że do 30 kwietnia 2010 r. podatnicy muszą złożyć swoje zeznanie roczne za 2009 rok. Mają oni kilka możliwości. Dwie tradycyjne, czyli możliwość wysłania wypełnionego zeznania na papierowym formularzu lub złożenia go osobiście w siedzibie właściwego urzędu skarbowego oraz nowoczesną, czyli możliwość wysłania zeznania rocznego przez internet.

Nowoczesny sposób rozliczeń

Możliwość przesłania deklatracji podatkowych przez internet mają wszyscy podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, prawnych, VAT i innych podatków. Początkowo, gdy system e-deklaracje (wówczas e-Poltax) startował, możliwość przesyłania wybranych e-deklaracji mieli tylko najwięksi przedsiębiorcy. Obecnie nie ma takich ograniczeń. Co więcej, Ministerstwo Finansów zrezygnowało na początku tego roku z wymogu złożenia zawiadomienia do naczelnika urzędu skarbowego o chęci składania e-deklaracji drogą elektroniczną. Do czasu odpowiednich zmian w Ordynacji podatkowej podatnicy, którzy chcieli przesyłać zeznania roczne, musieli czekać nawet miesiąc aż naczelnik urzędu skarbowego wyda im zaświadczenie uprawniające do przesyłania e-deklaracji. Wraz ze zmianami w przepisach prawie nikt (ani osoby fizyczne, ani firmy) nie musi już zawiadamiać naczelnika urzędu o chęci składania deklaracji podatkowych drogą elektroniczną. Wyjątkiem są małżonkowie, którzy chcą złożyć jedno, wspólne zeznanie.
Podstawowym wymogiem, który trzeba spełnić, aby przesłać elektroniczny formularz e-PIT-37, PIT-38 lub PIT-39 za 2009 r., jest dostęp do internetu. Ponadto, zgodnie z przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.), e-deklaracja musi zostać podpisana podpisem elektronicznym. W przypadku wymienionych rodzajów zeznań podatkowych e-podpisem jest sześć cech osobowych: imię, nazwisko, data urodzenia, numer PESEL, NIP oraz kwota przychodu za poprzedni rok podatkowy.
Aby jednak przesłać formularz PIT-36, PIT-36L lub inne e-deklaracje, trzeba posiadać bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany za pomocą kwalifikowanego certyfikatu.
16 milionów podatników rozliczyło się w 2008 roku na formularzu PIT-37, a więc tylu podatników może przesłać PIT-37 przez internet bez e-podpisu kwalifikowanego



Kiedy potrzebny e-podpis

Bezpieczny podpis elektroniczny jest wymagany w przypadku wszystkich e-deklaracji poza PIT-37, PIT-38 i PIT-39. A zatem jeśli podatnik chce wysłać wspomniane PIT-36 lub PIT- -36L przez internet musi kupić e-podpis z kwalifikowanym certyfikatem. Podpis elektroniczny dostarczają na rynek trzy centra certyfikacji (Unizeto, Krajowa Izba Rozliczeniowa oraz Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych). W zależności od centrum i zakresu zestawu do e-podpisu (standardowo składa się z certyfikatu kwalifikowanego, karty kryptograficznej oraz czytnika kart) jego koszt to obecnie ok. 200–300 zł. Na rynku dostępne są również e-podpisy, które wyglądają jak pendrive, ale są nieco droższe niż zwykłe zestawy.

Regulacje prawne

Możliwość przesyłania deklaracji podatkowych drogą elektroniczną przewidują przepisy Ordynacji podatkowej. Jak wynika z art. 3a par. 1 Ordynacji podania oraz deklaracje określone w rozporządzeniu wykonawczym mogą być składane za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Zgodnie z par. 2 organ podatkowy ma obowiązek potwierdzenia, w formie elektronicznej, złożenia deklaracji za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Z kolei par. 3 daje delegację ustawową ministrowi finansów do wydania rozporządzenia, w którym zostaną określone rodzaje deklaracji, które mogą być składane za pomocą środków komunikacji elektronicznej. W rozporządzeniu z 19 grudnia 2007 r. (Dz.U. nr 246, poz. 1817 z późn. zm.) minister finansów określił 83 rodzaje deklaracji, które mogą być składane drogą elektroniczną, w tym PIT-37, PIT-38 oraz PIT-39. Nie oznacza to jednak, że wobec wszystkich wymienionych e-deklaracji stosowane są identyczne wymogi techniczne. Jedynie trzy wymienione e-PIT-y nie muszą być podpisane bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą kwalifikowanego certyfikatu. Na równi z podpisem elektronicznym traktuje się w tym przypadku sześć cech osobowych takich jak: imię, nazwisko, data urodzenia, numer PESEL, NIP oraz kwota przychodu za poprzedni rok podatkowy. Nie jest to jednak e-pod-pis kwalifikowany, do którego wydawania uprawnione są trzy centra certyfikacji. Sześć cech osobowych pozwala jednak zidentyfikować poszczególnych podatników.
Obowiązek podpisywania e-deklaracji podpisem elektronicznym wynika z art. 3b par. 1 Ordynacji. Stanowi on, że deklaracja składana za pomocą środków komunikacji elektronicznej powinna zawierać: dane w ustalonym formacie elektronicznym, zawarte we wzorze deklaracji określonym w odrębnych przepisach, oraz jeden podpis elektroniczny. Dane w ustalonym formacie elektronicznym minister finansów publikuje w rozporządzeniach określających strukturę logiczną deklaracji składanych za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Struktury można znaleźć w załącznikach do rozporządzenia ministra finansów z 29 grudnia 2008 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie struktury logicznej deklaracji i podań, sposobu ich przysłania oraz rodzajów podpisu elektronicznego, którymi powinny być opatrzone (Dz.U. z 2009 r. nr 2, poz. 9). Struktury to nic innego jak kod XML, który wielu podatnikom nic nie mówi i nie musi mówić. Mogą oni bowiem korzystać z e-PIT oraz e-deklaracji, nie mając wiedzy z zakresu informatyki, podobnie jak nie trzeba znać kodu HTML, aby przeglądać strony w internecie.



Jak przesłać zeznanie

W rozliczeniu za 2009 rok podatnicy mają mieć te same możliwości wysłania e-PIT bez e-podpisu, co w rozliczeniu za rok 2008. Oznacza to, że po pierwsze będzie możliwość wysłania formularza interaktywnego, który wygląda tak samo jak formularz papierowy, a po drugie za pomocą aplikacji, którą dostarczy resort finansów. Prostszym rozwiązaniem jest aplikacja. Teoretycznie wystarczy bowiem zainstalować specjalny program (aplikację) na komputerze, wypełnić e-PIT, wysłać formularz do fiskusa oraz pobrać urzędowe potwierdzenie odbioru (UPO), które jest zaświadczeniem z urzędu, potwierdzającym złożenie zeznania. W praktyce trzeba także zainstalować na komputerze aktualne wersje programów, które są niezbędne do obsługi formularza interaktywnego oraz aplikacji. Chodzi przede wszystkim o program Adobe Reader. W przypadku gdy podatnik chce przesłać formularz inter-aktywny, musi pobrać wtyczkę ze strony www.e-deklaracje. gov.pl.
Jeśli mamy już wszystkie programy i formularze, wystarczy wypełnić formularz, a następnie go wysłać.

Niezbędne UPO

Jeśli podatnik wypełni poprawnie wszystkie pola formularza i wpisze dane weryfikacyjne, czyli sześć cech osobowych, może wysłać zeznanie roczne. System po stronie urzędu skarbowego przyjmie zeznanie roczne, a następnie wygeneruje numer referencyjny. Jest on niezbędny do pobrania urzędowego poświadczenia odbioru (UPO), czyli dokumentu, który potwierdza wysłanie zeznania rocznego do fiskusa. Jeśli podatnik będzie korzystał z aplikacji dostarczonej przez resort finansów, wystarczy wybrać zakładkę w programie, wpisać w niej numer referencyjny, a następnie kliknąć w pole Pobierz UPO. System może wydać potwierdzenie w ciągu 24 godzin, a więc nie należy się niepokoić, jeśli nie wyda UPO od razu po wysłaniu zapytania. Nie trzeba też siedzieć cały czas przy komputerze i sprawdzać, czy już dostaliśmy potwierdzenie. Można zamknąć formularz interaktywny lub aplikację, wyłączyć komputer i za kilka, a nawet kilkadziesiąt godzin sprawdzić, czy system wydał już UPO. Jeśli operacja zakończyła się pomyślnie, najlepiej wydrukować UPO, ponieważ jest to dokument taki jak potwierdzenie złożenia zeznania rocznego w okienku w urzędzie.

Załączniki do e-PIT

W rozliczeniu za 2008 rok podatnicy mogli przesyłać e-PIT-37 wraz z załącznikami PIT/O, PIT/D oraz PIT-2K. Problem polegał jednak na tym, że do zeznania można było dołączyć tylko po jednym załączniku każdego rodzaju. Jeśli przykładowo podatnik chciał załączyć dwa załączniki PIT/O, nie miał możliwości skorzystania z e-PIT-37. Zeznanie wraz z załącznikami musiał przesłać drogą tradycyjną, czyli pocztą lub złożyć je w urzędzie. Ministerstwo Finansów nie poinformowało dotychczas, czy w rozliczeniu za 2009 rok do zeznania rocznego będzie można dołączyć więcej załączników. Eksperci podatkowi wskazywali jednak, że takie działanie byłoby wskazane.

Wymagania dla małżonków

Za 2009 rok e-PIT bez e-podpisu będą mogli złożyć również małżonkowie. Muszą oni jednak spełnić dodatkowy wymóg, czyli przesłać do urzędu skarbowego papierowe pełnomocnictwo do podpisywania e-deklaracji na formularzu UPL-1. Jest to zatem dodatkowe utrudnienie dla małżonków, które jednocześnie wydłuża proces składania deklaracji drogą elektroniczną.
Wyjaśnijmy, że upoważnienie do podpisywania e-deklaracji składa się raz, a nie co roku. W konsekwencji małżeństwa, które złożyły formularz UPL-1 wcześniej, np. przy okazji rozliczeń za 2008 rok, nie muszą składać upoważnienia w rozliczeniu za 2009 rok.
Może się również zdarzyć, że małżonkowie prześlą e-PIT za 2009 rok, mimo że nie złożono wcześniej pełnomocnictwa. W takiej sytuacji urząd wezwie podatników do uzupełnienia dokumentów, a przesłane wspólne zeznanie roczne zostanie uznane za złożone prawidłowo (jeżeli oczywiście podatnicy będą posiadali urzędowe poświadczenie odbioru).



Korekta zeznania

System do składania deklaracji elektronicznych skonstruowany jest w taki sposób, aby eliminować ewentualne błędy w formularzach. Oznacza to, że jeśli błędnie wpiszemy datę urodzin, formularz interaktywny zwróci uwagę na błąd i nie pozwoli przesłać e-PIT. Podobnie będzie z literówkami (np. gdy zamiast Gdańsk podatnik wpisze Gadańsk), czy nawet kropkami i przecinkami. W rezultacie formularze przesyłane przez internet siłą rzeczy są bardziej poprawnie wypełnione niż formularze papierowe, w których zdarzają się najprzeróżniejsze błędy.
Jeśli jednak podatnik w e-deklaracji popełni błąd, czyli np. wpisze błędną kwotę dochodu lub kosztów uzyskania przychodów, nie będzie mógł złożyć ponownie zeznania rocznego ani korekty przez internet. W rozliczeniu za 2008 rok zdarzało się, że podatnicy, którzy wysłali zeznanie, chwilę później orientowali się, że popełnili błąd, natychmiast go poprawili i chcieli ponownie przesłać zeznanie. System nie przyjmował już takiego formularza, a podatnik zmuszony był złożyć korektę zeznania na papierze.

Termin złożenia

Termin na przesłanie zeznania drogą elektroniczną jest taki sam, jak na przesłanie zeznania drogą tradycyjną. Podatnicy mają więc czas na złożenie zeznania rocznego do 30 kwietnia roku następującego po roku, za który składamy zeznanie. Warto jednak wysłać e-PIT co najmniej 24 godziny przed upływem terminu, ponieważ, jak wcześniej wskazaliśmy, urzędowe potwierdzenie odbioru jest generowane przez system w ciągu 24 godzin. A zatem jeśli podatnik nie posiada UPO, a minęła północ z 30 kwietnia na 1 maja, to oznacza, że podatnik nie wypełnił swojego obowiązku. Spóźnialscy mogą więc zostać ukarani przez urząd.

Szybszy zwrot nadpłaty

Z e-PIT powinni skorzystać podatnicy, u których wystąpiła nadpłata podatku i którzy chcieliby uzyskać szybszy niż normalnie zwrot (urząd ma na to trzy miesiące). Przesłanie zeznania rocznego drogą elektroniczną ma tę zaletę, że urzędnicy urzędów skarbowych nie muszą danych z formularzy wprowadzać do komputera, co znacznie skraca czas oczekiwania na zwrot nadpłaconego podatku. Zdarzało się w przeszłości, że podatnicy, którzy złożyli PIT przez internet, otrzymywali zwrot już po kilku dniach od złożenia zeznania rocznego.
Podstawa prawna
Art. 3a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn.zm.).
Rozporządzenie ministra finansów z 19 grudnia 2007 r. w sprawie określenia rodzajów deklaracji, które mogą być składane za pomocą środków komunikacji elektronicznej (Dz.U. nr 246, poz. 1817 z późn.zm.).
Rozporządzenie ministra finansów z 7 kwietnia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie struktury logicznej deklaracji i podań, sposobu ich przesyłania oraz rodzajów podpisu elektronicznego, którymi powinny być opatrzone (Dz.U. nr 57, poz. 469).
Rozporządzenie ministra finansów z 8 kwietnia 2009 r. w sprawie wzoru pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji składanej za pomocą środków komunikacji elektronicznej oraz wzoru zawiadomienia o odwołaniu tego pełnomocnictwa (Dz.U. nr 57, poz. 470).