Eksperci wykonujący czynności dla komisji sejmowych i Kancelarii Sejmu otrzymują wynagrodzenie bez doliczonego VAT.
Problemy z doliczaniem podatku od towarów i usług do wynagrodzeń mieli dotychczas biegli sądowi i pełnomocnicy występujący w imieniu np. podatników z urzędu. Podobne problemy mają eksperci, osoby fizyczne wykonujące czynności dla Sejmu. Jak wyjaśnia Jarosław Ziółkowski, doradca podatkowy z LTA, źródłem wątpliwości są różnice w definicjach działalności gospodarczej w ustawie o VAT oraz ustawie o PIT. Dotyczy to zwłaszcza osób opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób fizycznych z tytułu przychodów z działalności wykonywanej osobiście, w szczególności osiąganych na podstawie umów zlecenia i o dzieło. W przypadku biegłych sądowych sprawę rozstrzygnął NSA, który uznał, że w sytuacji, gdy sporządzają oni opinie na zlecenie sądu, należy im się wynagrodzenie niepowiększone o VAT. Jak wyjaśnia Jarosław Ziółkowski, z ekspertami sejmowymi jest podobnie.
Regulacje sejmowe
Ekspert sporządzający opinię działa na podstawie zawartej z Kancelarią Sejmu umowy o dzieło. Z chwilą przekazania opinii zamawiająca Kancelaria nabywa autorskie prawa majątkowe do opinii wraz z prawem do jej zwielokrotniania. Kancelaria może ponadto korzystać z dzieła zgodnie z jego przeznaczeniem oraz może je publikować w ramach wydawnictw sejmowych bez potrzeby uzyskania odrębnej zgody. Bez uzyskania zgody Kancelarii Sejmu nie jest natomiast możliwe publikowanie opinii przez eksperta.
Co ważne, ekspert nie może dokonać cesji praw i obowiązków wynikających z zawartej umowy na inną osobę bez pisemnej zgody Kancelarii. Oznacza to, że tylko w razie akceptacji przez Kancelarię osoba trzecia może sporządzić opinię i otrzymać za nią wynagrodzenie. Eksperci mogą również działać na podstawie umowy zlecenia jako konsultanci komisji albo jako stali doradcy komisji. Także i w tym przypadku ekspert nie może dokonać przeniesienia zobowiązań wynikających z umowy na rzecz innej osoby bez pisemnej zgody Kancelarii. Zasady ustalania wynagrodzenia dla ekspertów wynikają z wewnętrznych przepisów sejmowych i nie przewidują one doliczania VAT do wynagrodzenia.
Odpowiedzialność zlecającego
Kontrowersje – jak przyznaje doradca podatkowy z LTA – może budzić przede wszystkim kryterium istnienia odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności (czyli Kancelarii Sejmu) wobec osób trzecich, które wyłącza te czynności z działalności gospodarczej, opodatkowanej VAT. W przypadku opinii ekspertów są one publikowane, co do zasady, wyłącznie w ramach wydawnictw sejmowych.
– Przejście majątkowych praw autorskich oraz praw do publikowania opinii na zamawiającego oznacza, że to Kancelaria Sejmu ponosi wyłączną odpowiedzialność wobec osób trzecich, skutkującą wyłączeniem eksperta z VAT – mówi Jarosław Ziółkowski.
Co do konsultantów oraz ekspertów komisji – dodaje ekspert – standardowa umowa zlecenia nie zawiera stosownych zapisów mogących świadczyć o istnieniu odpowiedzialności Kancelarii Sejmu wobec osób trzecich. Tym niemniej zasada osobistego wykonywania zlecenia przez eksperta może oznaczać, że nie mamy do czynienia z działalnością gospodarczą wykonywaną samodzielnie, zatem również i te czynności nie są opodatkowane podatkiem od towarów i usług.
Jarosław Ziółkowski podkreśla, że problem opodatkowania VAT tej grupy zawodowej nie był do tej pory przedmiotem wydawanych interpretacji podatkowych.
– Aby rozwiać wątpliwości, które dotyczą eksperckiego zaplecza ustawodawcy, minister finansów powinien ogłosić w tym zakresie interpretację ogólną – konkluduje nasz rozmówca.
Ważne!
Za samodzielną działalność gospodarczą nie uznaje się czynności wykonywanych m.in. na podstawie umowy zlecenia i o dzieło, jeżeli istnieje odpowiedzialność zlecającego za wykonanie tych czynności wobec osób trzecich
