O sposobie rozliczania różnych składników majątku w koszty, np. urządzeń i sprzętu medycznego, decyduje zarówno ich wartość, jak i okres ich wykorzystywania - dłuższy lub krótszy niż rok.
Składniki majątku dla celów podatkowych dzieli się generalnie na środki trwałe oraz wyposażenie. Decyduje o tym, inaczej niż w języku potocznym, nie ich przeznaczenie, ale okres użytkowania. Środkiem trwałym jest składnik wykorzystywany w działalności co najmniej 12 miesięcy. Każdy inny jest wyposażeniem.

Wyposażenie lub środek trwały

Dla fiskalnych rozliczeń majątku firmowego podstawowe znaczenie mają jeszcze dwa limity kwotowe: 3,5 tys. zł oraz 1,5 tys. zł. Pierwszy (3,5 tys. zł) to wartości środka trwałego, który można bezpośrednio wliczać w koszty. Gdy wartość początkowa środka trwałego przekracza ten limit, wydatek na jego nabycie może być rozliczany w koszty tylko za pomocą amortyzacji.
Z kolei limit 1,5 tys. zł jest istotny dla wyposażenia. Składniki wyposażenia o wartości powyżej limitu muszą być wpisywane do ewidencji wyposażenia, zaś poniżej limitu mogą, ale nie muszą być wpisywane do tej ewidencji.
Ponadto wyposażenie o wartości 1,5 tys. zł lub większej podlega szczególnemu trybowi w przypadku zbycia. Podobnie jak w przypadku sprzedaży każdego środka trwałego, przychody z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą składników majątku będących składnikami wyposażenia, których wartość początkowa wynosi lub przekracza 1,5 tys. zł są uznawane za przychód z działalności gospodarczej.

Wyposażenie po upływie roku

Może się zdarzyć, że osoba prowadząca prywatną praktykę zakupi urządzenie, które zakwalifikuje do wyposażenia, bo założy, iż okres jego wykorzystywania będzie krótszy niż rok. Jeśli jednak upłynie 12 miesięcy od wpisania do ewidencji wyposażenia, a ten składnik majątku będzie nadal wykorzystywany w działalności, stanie się automatycznie środkiem trwałym.
Jeśli jego wartość wykazana w ewidencji nie przekracza 3,5 tys. zł, wówczas przekwalifikowanie ma charakter formalny. Zdecydowanie gorzej, gdy składnik wyposażenia kosztował więcej niż 3,5 tys. zł. Wówczas bowiem trzeba zastosować się do przepisów art. 22e ustawy o PIT. Zgodnie z ich treścią, jeżeli podatnicy nabędą lub wytworzą we własnym zakresie składniki majątku o wartości początkowej przekraczającej 3,5 tys. zł i ze względu na przewidywany przez nich okres używania równy lub krótszy niż rok nie zaliczą ich do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, a faktyczny okres ich używania przekroczy rok - są obowiązani w pierwszym miesiącu następującym po miesiącu, w którym ten rok upłynął zaliczyć te składniki do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych. Przyjmuje się je do ewidencji w cenie nabycia albo koszcie wytworzenia. Następnie podatnicy ci są zobowiązani zmniejszyć koszty uzyskania przychodów o różnicę między ceną nabycia lub kosztem wytworzenia a kwotą odpisów amortyzacyjnych, przypadającą na okres ich dotychczasowego używania, obliczonych dla środków trwałych przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych. Potem zaś stosować stawki amortyzacji w całym okresie dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
Dodatkowo tacy podatnicy są zobowiązani wpłacić, w terminie do 20 dnia tego miesiąca, do urzędu skarbowego kwotę odsetek naliczonych od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie składników majątku do dnia, w którym okres ich używania przekroczył rok, i naliczoną kwotę odsetek wykazać w zeznaniu rocznym. Odsetki obliczone od tej różnicy wynoszą 0,1 proc. za każdy dzień.

Wybór formy upłynnienia

Przed upływem roku podatnik musi więc podjąć decyzję dotyczącą składników wyposażenia, zwłaszcza gdy ich wartość ustalona dla potrzeb ewidencji wyposażenia przekracza 3,5 tys. zł. Ostateczną decyzję poprzedzić zaś rachunkiem finansowym, który musi uwzględniać podatkowe koszty takiego przedsięwzięcia.
W zależności od konkretnych przypadków, optymalnym rozwiązaniem może być przekwalifikowanie wyposażenia na środek trwały, ale i odpłatne zbycie, by w to miejsce kupić nowsze wyposażenie. Z kolei w przypadku elementów wyposażenia pomocniczego (np. mebli), można też przed upływem 12 miesięcy przekazać je na potrzeby własne, jeśli mają one charakter uniwersalny.
JAK TO ZROBIĆ...
Rozliczamy zakup wyposażenia w koszty
PROBLEM: Prowadzący prywatną praktykę zakupił urządzenie medyczne o wartości ponad 3,5 tys. zł. Ponieważ założył, że nie będzie go użytkował dłużej niż 12 miesięcy, kwalifikuje zakup do wyposażenia, a nie środków trwałych.
Podatnik musi wpisać zakup do ewidencji wyposażenia, co daje mu prawo do wliczenia bezpośrednio w koszty w miesiącu oddania go do używania. Przed upływem roku powinien jednak albo zlikwidować to urządzenie (gdy np. przestanie się nadawać do użytku), zbyć odpłatnie, albo w innej formie, ewentualnie przekwalifikować na środek trwały. Musi przy tym pamiętać, że każde z możliwych rozwiązań będzie mieć swoje konsekwencje podatkowe.