Ostatnio pojawiły się wątpliwości, czy wydatki związane z utworzeniem osoby prawnej czy z powiększeniem kapitału zakładowego stanowią koszt uzyskania przychodu osoby prawnej otrzymującej aport lub wkład. Wydatki te np. w postaci podatku od czynności cywilnoprawnych, kosztów prawników mogą być znaczne. Jak traktować te wydatki?
W opinii niektórych organów podatkowych wydatki takie nie stanowią kosztów podatkowych, bo przyczyniają się do uzyskania aportów lub wkładów pieniężnych niestanowiących przychodów podatkowych (np. postanowienie Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu z 29 sierpnia 2007 r., nr ZD/4061-114/07). Takie wąskie rozumowanie jest błędne. Potwierdza to pogląd wyrażony przez NSA w wyroku z 7 marca 2006 r. (sygn. akt I FSK 121/05), w którym sąd wskazał, że koszty organizacji osoby prawnej, a więc koszty poniesione przy zakładaniu spółki, a są to: opłata notarialna, opłata skarbowa, adwokacka (radcowska), stanowią koszt bytu prawnego spółki i stanowią koszt uzyskania przychodów, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Najogólniej można stwierdzić, że gdyby nie powstała osoba prawna, nie byłoby przychodu. Skoro wydatki poniesiono na utworzenie osoby prawnej, to pośrednio poniesiono je w celu osiągnięcia przychodu.
Również wydatki radcy prawnego związane z podwyższeniem kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, z uwagi na potrzebną w tej kwestii wiedzę fachową, wiedzę prawniczą, uzasadniają ten wydatek jako koszt w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Identyczne stanowisko NSA zajął również w wyroku z 22 lutego 2006 r. (sygn. akt II FSK 191/2005). Stanowisko to znajduje także uzasadnienie w wyroku WSA w Lublinie z 7 marca 2007 r. (sygn. akt I SA/Lu 82/07), w którym sąd wskazał, że wydatki związane z wprowadzeniem do publicznego obrotu akcji spółki (w tym koszty doradztwa prawnego, opłat notarialnych i sądowych) są kosztem uzyskania przychodów. Z kolei w interpretacji Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 25 kwietnia 2007 r. (nr 1472/ROP1/423-39/07/MK) stwierdzono, że na tle art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o CIT poniesiony przez spółkę wydatek dotyczący nabycia przedsiębiorstwa wniesionego jako aport w celu zwiększenia kapitału zakładowego spółki, tj. koszt podatku od czynności cywilnoprawnych, uiszczonego w związku z nabyciem przedsiębiorstwa, wniesionego w postaci aportu na pokrycie podwyższenia kapitału zakładowego, będzie stanowić koszt spółki w momencie jego poniesienia, jako wydatek zabezpieczający źródło przychodów.
Robert Pasternak
partner Deloitte