Subskrybuj nas na Youtube
Księgowy nie musi doradzać, czy lepiej zlikwidować spółkę komandytową, czy przekształcić ją w inną formę prawną. Wybór klienta w tej sprawie może jednak wpływać na obowiązki biura rachunkowego
Spółka komandytowa stanie się podatnikiem od 1 stycznia 2021 r. lub – jeśli taka będzie jej decyzja – dopiero od 1 maja 2021 r. To jedna ze zmian wynikających z ustawy z 28 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2123; dalej: ustawa nowelizująca). Niezależnie od wyboru należy zamknąć księgi rachunkowe spółki z dniem poprzedzającym uzyskanie przez nią statusu podatnika.
Z księgowego punktu widzenia nic się w tym zakresie nie zmieni, jeżeli spółka przejdzie na CIT już od 1 stycznia 2021 r., a jej rok obrotowy pokrywa się z kalendarzowym. Tak czy inaczej trzeba byłoby zamknąć jej księgi na 31 grudnia 2020 r. i na ten dzień sporządzić – najpóźniej do 31 marca 2021 r. – sprawozdanie finansowe.
Jeżeli jednak spółka zdecyduje się przejść na CIT dopiero od 1 maja 2021 r., a ostatni dzień jej roku obrotowego przypadnie w okresie od 31 grudnia 2020 r. do 31 marca 2021 r., to można będzie nie zamykać ksiąg rachunkowych na ten dzień, tylko kontynuować rok obrotowy do 30 kwietnia 2021 r. (art. 12 ust. 4 ustawy nowelizującej). W takiej sytuacji księgi trzeba będzie zamknąć dopiero na 30 kwietnia, bo będzie to dzień poprzedzający uzyskanie przez spółkę statusu podatnika CIT.
Sprawozdanie finansowe
Czy na 30 kwietnia 2021 r. trzeba będzie również sporządzić sprawozdanie finansowe? Opinie na ten temat są podzielone, ale większość ekspertów przychyla się do stanowiska, że nie będzie takiego obowiązku. Takiego zdania jest m.in. Dariusz Gałązka, biegły rewident, partner w Grant Thornton, którego opinię przytoczyliśmy w artykule „Księgowi i biura rachunkowe przed decyzją o zamknięciu ksiąg” (DGP nr 215 z 3 listopada 2020 r.). W jego ocenie zamknięcie ksiąg na koniec kwietnia 2021 r. będzie jedynie kwestią techniczną. Nie będzie wiązać się ani z obowiązkiem sporządzenia sprawozdania finansowego, ani z wyceną aktywów i pasywów, jak przy typowym zamknięciu roku obrotowego.
Zasadniczo eksperci optują jednak za niewydłużaniem roku obrotowego do 30 kwietnia, tylko za dwukrotnym zamknięciem ksiąg, tj. na 31 grudnia 2020 r. i na koniec kwietnia 2021 r. Może to być bardziej pracochłonne, ale za takim postępowaniem przemawia m.in. potrzeba ustalenia dochodu poszczególnych wspólników za mijający 2020 r.
Komu świadczone są usługi
Jak opodatkowanie spółek komandytowych wpłynie na obowiązki biur rachunkowych? Odpowiedź zależy od tego, czy świadczą one swoje usługi tylko na rzecz wspólnika (wspólników), czy również na rzecz spółki. Dotychczas podatek dochodowy płacili jedynie wspólnicy, lecz biuro mogło ich rozliczyć tylko na podstawie ksiąg rachunkowych spółki komandytowej bądź na podstawie zapisów umowy spółki stanowiących o kwotowej partycypacji komandytariusza (komandytariuszy) w zysku spółki. Spółka komandytowa nie pobierała natomiast, ani nie odprowadzała do urzędu skarbowego zaliczek na podatek od dochodów wspólników. Księgowy wyliczał kwotę podatku wspólnikowi, a ten sam wpłacał go do urzędu.
Jeżeli po wejściu w życie zmian klientem biura pozostanie tylko wspólnik, to odejdzie obowiązek rozliczania go z podatku dochodowego. Przychody wspólnika z takiej spółki nie będą już bowiem traktowane jako przychody z działalności gospodarczej. Od tej pory będą opodatkowane analogicznie jak przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych (przychody kapitałowe, a u osób prawnych zyski kapitałowe).
Będzie to oznaczać nie tylko zmianę źródła, lecz także obowiązek poboru i odprowadzania do urzędu skarbowego zryczałtowanego podatku dochodowego od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji wspólnika pieniędzy. Obowiązek ten wynika z art. 41 ust. 4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1426; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2123; dalej: ustawa o PIT) – gdy wspólnikami są osoby fizyczne oraz z art. 26 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1406; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2123; dalej: ustawa o CIT) – gdy wspólnikami są osoby prawne. Zryczałtowany podatek wynosi 19 proc. (zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT oraz art. 22 ust. 1 ustawy o CIT). Jeżeli zatem klientem biura będzie spółka komandytowa, to biuro będzie musiało w jej imieniu (jako płatnika) obliczać zryczałtowany 19-proc. podatek. Należy przy tym zwrócić uwagę, że obowiązek ten powstanie nie tylko od wypłat, lecz także od stawianych do dyspozycji wspólnika pieniędzy.
Chociaż podatek będzie zryczałtowany, to wyliczenie kwoty do odprowadzenia do urzędu skarbowego nie będzie proste. Spółka jako płatnik (a w praktyce jej księgowy) będzie musiała uwzględniać zwolnienie z opodatkowania części przychodów komandytariusza, uzyskanych z udziału w tej spółce. Zwolnionych będzie 50 proc. uzyskanych przez komandytariusza przychodów z udziału w niej, nie więcej jednak niż 60 tys. zł w roku podatkowym odrębnie z tytułu udziału w zyskach w każdej spółce komandytowej, w której podatnik jest komandytariuszem (nowy art. 21 ust. 1 pkt 51a ustawy o PIT oraz art. 22 ust. 4e i 4f ustawy o CIT). Zwolnienie to – jak wyjaśniło Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu do projektu nowelizacji – będzie obligowało spółkę (a w praktyce jej księgowego) do prawidłowego obliczania, poboru i odprowadzenia należnych kwot zryczałtowanego podatku dochodowego od wypłacanych komandytariuszom przychodów z udziału w zyskach tej spółki. Zwolnienie to nie będzie miało zastosowania w sytuacjach wskazujących na „optymalizacyjny cel” założenia takiej spółki przez jej wspólników (art. 21 ust. 40 ustawy o PIT oraz art.22 ust. 4f ustawy o CIT).
Jeśli idzie natomiast o komplementariuszy, to od ich podatku będzie można odliczyć kwotę podatku zapłaconą przez spółkę. W tym zakresie będą miały zastosowanie obecnie już funkcjonujące przepisy: art. 30a ust. 6a‒6e ustawy o PIT oraz art. 22 ust. 1a‒1e ustawy CIT. Do tej pory były one stosowane tylko do komplementariusza spółki komandytowo-akcyjnej. Rozszerzenie prawa do tego odliczenia na komplementariuszy spółki komandytowej jest skutkiem zmian w art. 5a pkt 28 lit. c w ustawy o PIT oraz art. 1 ust. 3 pkt 1 ustawy o CIT.
Zmieni się także sposób ustalania dochodu ze zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce oraz z wystąpienia wspólnika ze spółki. Będzie to również dochód z udziału w zyskach osób prawnych.
Zadaniem księgowego może być również rozliczenie straty z działalności gospodarczej powstałej przed dniem uzyskania przez spółkę komandytową statusu podatnika. Mówi o tym art. 15 ustawy nowelizującej.
Jaka stawka
Dodajmy, że spółki komandytowe – gdy wskutek nowelizacji staną się podatnikami CIT – będą mogły korzystać także z 9-proc. stawki podatku (oczywiście warunkiem zastosowania obniżonej stawki będzie posiadanie statusu małego podatnika lub rozpoczęcie dopiero działalności gospodarczej). Warto zaznaczyć, że ustawa nowelizująca podnosi też – z 1,2 mln euro do 2 mln euro – jeden z dwóch limitów uprawniających do 9-proc. stawki CIT. Tę i inne zmiany w podatkach dochodowych szczegółowo omawiamy w artykule na s. C4‒5.
Nie tylko komandytowe
Identyczne zmiany, a tym samym i obowiązki biur rachunkowych, będą dotyczyć spółek jawnych, które nie ujawnią swoich wspólników, a ci nie są wyłącznie osobami fizycznymi. Takie spółki również staną się podatnikami CIT i to już od 1 stycznia 2021 r., bez możliwości przesunięcia terminu na 1 maja 2021 r.
