Osoba fizyczna jest jedynym wspólnikiem spółki z o.o. Podmiot ten zapłacił składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz na Fundusz Pracy tego wspólnika za wrzesień 2020 r. Czy w tej sytuacji przedsiębiorca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy? Jeżeli nie, to czy może odliczyć składki na ubezpieczenie społeczne od dochodu? Czy może odliczyć część składek na ubezpieczenie zdrowotne od podatku? A może to spółka z o.o. jest uprawniona do zaliczenia zapłaconych składek do kosztów podatkowych?
Kosztami uzyskania przychodów (dalej: KUP) są koszty ponoszone przez podatników w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych art. 22 ust. 1 ustawy o PIT jako niestanowiące KUP. W świetle tego przepisu do KUP mogą być zaliczane tylko koszty, które zostały przez podatników faktycznie poniesione. Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika bowiem, że nie stanowią kosztów podatkowych kwoty, które nie zostały przez podatników faktycznie poniesione (zob. przykładowo wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 kwietnia 2014 r., sygn. akt II FSK 1163/12). Od zasady tej istnieją wyjątki, lecz żaden z nich nie dotyczy składek na ubezpieczenie społeczne płaconych za siebie przez przedsiębiorcę.

Co z odliczeniem od dochodu lub podatku

Nie istnieje również możliwość odliczania od dochodu składki na ubezpieczenie społeczne, jeżeli nie została ona przez przedsiębiorcę faktycznie zapłacona. Od dochodu mogą być bowiem odliczane wyłącznie składki na ubezpieczenie społeczne, które – w przypadku samodzielnie opłacanych składek – zostały przez podatnika bezpośrednio zapłacone (zob. art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy o PIT).
Podobnie ma się rzecz, jeżeli chodzi o odliczanie od podatku części składek na ubezpieczenie zdrowotne. I to uprawnienie dotyczy tylko części składek na ubezpieczenie zdrowotne, które – w przypadku samodzielnie opłacanych składek – zostały przez podatnika bezpośrednio zapłacone (zob. art. 27b ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o PIT).
W przedstawionym stanie faktycznym składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz na Fundusz Pracy za podatnika zapłaciła spółka z o.o. Według mnie wyłącza to możliwość odliczenia tych należności od dochodu (w przypadku składki na ubezpieczenie społeczne) lub podatku (w przypadku składki na ubezpieczenie zdrowotne) osoby fizycznej, jak również zaliczenia składek na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy do KUP tej osoby.

Znaczenie ma cel poniesienia wydatków

Należy jednocześnie wskazać, że do KUP spółek z o.o. mogą być zaliczane koszty ponoszone przez podatników w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych jako niestanowiące KUP (zob. art. 15 ust. 1 ustawy o CIT). Ponoszone przez jednoosobowe spółki z o.o. za wspólników koszty składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz składek na Fundusz Pracy nie są przez te spółki ponoszone ani w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów, ani w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. W konsekwencji koszty te nie mogą być przez jednoosobowe spółki z o.o. zaliczane do KUP (zob. przykładowo dotyczącą składek na ubezpieczenie społeczne interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 27 kwietnia 2010 r., nr ITPB3/423-80/10/AW).
Podstawa prawna
• art. 22 ust. 1, art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a, art. 27b ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 1426; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1565)
• art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 1406; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1565)