W odniesieniu do transakcji wymiany udziałów, która poprzedzała sprzedaż firmy, szef KAS nie powinien rozważać, czy ma zastosowanie klauzula generalna. Transakcję powinny zbadać organy podatkowe w postępowaniu, na podstawie klauzuli szczególnej – wynika z wyroku WSA w Warszawie.
Chodziło o dwóch podatników, którzy mieli kilka spółek (A, B i C). Chcieli je sprzedać, ale nabywca nie chciał kupować ich pojedynczo, a cały holding. Zażądał więc najpierw restrukturyzacji firm.
W związku z tym właściciele utworzyli spółkę holdingową. W tym celu najpierw przekształcili spółkę cywilną w spółkę z o.o., a następnie wnieśli do niej ‒ w ramach transakcji wymiany udziałów ‒ udziały w spółkach A, B i C. W zamian otrzymali udziały w holdingu, który następnie sprzedali nabywcy.
Po transakcji mieli zarządzać jedną ze spółek.
Przy okazji wymiany udziałów osiągnęli korzyść podatkową w wysokości ponad 4 mln zł. O tyle obniżyli bowiem swoje zobowiązanie podatkowe. Wystąpili więc z wnioskiem do szefa Krajowej Administracji Skarbowej o wydanie opinii zabezpieczającej, która chroniłaby ich przed zakwestionowaniem przez fiskusa podatkowych skutków całej operacji.
To optymalizacja
Szef KAS odmówił jednak 26 sierpnia 2019 r. wydania opinii (sygn. DKP1.8011.4.2019). Uznał, że utworzenie struktury holdingowej i wymiana udziałów przed ich zbyciem nowemu nabywcy spełnia ustawowe kryteria unikania opodatkowania.
Wyjaśnił, że zasadniczo tworzenie holdingu nie powinno samo w sobie stanowić elementu działania nakierowanego na wyjście z inwestycji. Wręcz przeciwnie – zwykle robi się to po to, aby osiągnąć długofalowe efekty inwestycyjne. W tym wypadku jednak – zdaniem szefa KAS ‒ motywem działania podatników przy tworzeniu nowej struktury była chęć zbycia udziałów w niej. Wymiana udziałów nie miała więc uzasadnienia inwestycyjnego, była nieuzasadnionym dzieleniem operacji – stwierdził organ.
Uznał również, że nie było uzasadnienia gospodarczego dla samej restrukturyzacji (a de facto wymiany udziałów), od której miałoby zależeć zbycie udziałów. Wnioskodawcy nie wskazali bowiem korzyści w postaci sprawniejszego zarządzania czy poprawy wyników finansowych po utworzeniu holdingu – stwierdził.
Doszedł więc do wniosku, że czynność opisana we wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej spełniała ustawowe kryteria unikania opodatkowania. Jej bezpośrednim efektem było zawyżenie kosztów uzyskania przychodów w związku z wymianą udziałów. Transakcja została więc tak zaplanowana, aby była zgodna z przepisami o PIT, ale podważała ich cel – uznał szef KAS.
Nie ta kolejność
WSA w Warszawie uchylił odmowę wydania opinii zabezpieczającej. Orzekł, że szef KAS powinien w pierwszej kolejności rozważyć, czy w sprawie nie miałaby zastosowania klauzula szczegółowa, dotycząca wprost wymiany udziałów (art. 24 ust. 19 i 20 ustawy o PIT).
Jak wyjaśnił sędzia Radosław Teresiak, organy podatkowe i szef KAS mają obowiązek przeprowadzenia analizy, czy w danym stanie faktycznym mogłaby mieć zastosowania klauzula szczegółowa, a następnie ‒ klauzula generalna.
‒ Ta analiza jest niezbędna do tego, aby uniknąć sporu, która klauzula powinna zostać zastosowana. To samo dotyczy wydania opinii zabezpieczającej – wyjaśnił sędzia Teresiak.
Podkreślił, że ważna jest kolejność analizy. Najpierw powinna ona dotyczyć małej klauzuli, a dopiero później generalnej.
Przypomniał, że małą klauzulę mogą stosować organy podatkowe, a generalną – tylko szef KAS.
Zdaniem sądu szef KAS powinien więc przeanalizować w pierwszej kolejności, czy powinien wydać opinię zabezpieczająca, czy ‒ jeśli uznałby, że do przedstawionej sytuacji ma zastosowanie mała, szczegółowa klauzula ‒ w ogóle odmówić wszczęcia postępowania (na podstawie art. 165a w związku z art. 119zf ordynacji podatkowej).
Nie było nadużycia
Uznał więc, że w tej sprawie szef KAS nie powinien był w ogóle rozważać zastosowania klauzuli generalnej.
– Transakcję opisaną we wniosku przez skarżących mogłyby jedynie oceniać organy podatkowe, w toku postępowania podatkowego, na podstawie art. 24 ust. 19 i 20 ustawy o PIT – stwierdził Radosław Teresiak.
Wyrok jest nieprawomocny.
orzecznictwo
Wyrok WSA w Warszawie z 30 września 2020 r., sygn. akt III SA/Wa 2377/19. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
