Nasza gmina ma rolniczy charakter, znaczną część jej obszaru stanowią użytki rolne. Nie zawsze są jednak wykorzystywane na cele związane z działalnością rolniczą. Ostatnio ustaliliśmy, że spółka z o.o., będąca od niedawna właścicielem użytku rolnego, wykorzystuje tę nieruchomość do prowadzenia działalności gospodarczej. Nie zgłosiła tego faktu do urzędu. Co w tej sytuacji powinna zrobić gmina? Jaki podatek naliczyć za ww. nieruchomość?
Kluczowe znaczenie ma przedmiot opodatkowania, czyli wspomniane w pytaniu użytki rolne. Urząd ustalił, że są one wykorzystywane na prowadzenie działalności gospodarczej. Jak wynika z art. 1 ustawy o podatku rolnym, opodatkowaniu nim podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, z wyjątkiem tych zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.
Na kanwie tej regulacji ukształtowało się bogate orzecznictwo sądowe, w którym podkreśla się, że co do zasady użytki rolne lub lasy podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, chyba że nie są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej (por. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 września 2019 r., sygn. akt II FSK 964/19). Powyższe regulacje prawne i stanowiska sądów są spójne z art. 2 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Z jego treści wynika, że opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają użytki rolne lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. Jeśli więc użytek rolny jest wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej, to będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.

Obowiązki spółki

Fakt, że do opisanego gruntu powinien być stosowany inny niż wcześniej podatek, ma także odzwierciedlenie w obowiązkach spoczywających na osobie prawnej (spółce z ograniczoną odpowiedzialnością), które wynikają z art. 6 ust. 9 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Osoby prawne są obowiązane:
1) składać, w terminie do 31 stycznia, deklaracje na podatek od nieruchomości na dany rok podatkowy – należy je złożyć organowi podatkowemu właściwemu ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania, na formularzu według ustalonego wzoru (jeżeli zaś obowiązek podatkowy powstał po tym dniu – w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku);
2) odpowiednio skorygować deklaracje w razie zaistnienia zdarzenia, które ma wpływ na wysokość opodatkowania (w szczególności gdy doszło do zmiany sposobu wykorzystywania przedmiotu opodatkowania lub jego części) – co należy uczynić w terminie 14 dni od dnia zaistnienia tego zdarzenia;
3) wpłacać obliczony w deklaracji podatek od nieruchomości – bez wezwania – na rachunek właściwej gminy, w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminie do 15. dnia każdego miesiąca, a za styczeń – do 31 stycznia.

Kompetencje organu podatkowego

Skutkiem zaniechania złożenia deklaracji na podatek od nieruchomości (po uprzednim wezwaniu przez organ podatkowy) powinno być wydanie decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego. Podstawę daje art. 21 par. 3 ordynacji podatkowej, w którym postanowiono, że taką decyzję organ może wydać, jeżeli w postępowaniu podatkowym stwierdzi, że podatnik mimo ciążącego na nim obowiązku: nie zapłacił w całości lub w części podatku, nie złożył deklaracji albo że wysokość zobowiązania jest inna niż wykazana w deklaracji, albo powstałego zobowiązania nie wykazano. Na kanwie tej ostatniej regulacji warto odnotować stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie w wyroku z 30 stycznia 2020 r. (sygn. akt i SA/Rz 766/19). Sąd podkreślił: „(…) zobowiązanie podatkowe w podatku od nieruchomości względem osób prawnych powstaje z mocy prawa. Jego źródłem nie jest decyzja podatkowa, która nawet jeżeli zostanie wydana, to nie ma charakteru konstytutywnego (art. 21 par. 1 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa), lecz deklaratywny (art. 21 par. 1 pkt 1 i par. 3 ustawy – Ordynacja podatkowa). Jest to decyzja wymiarowa (określająca), a nie kształtująca (ustalająca). Podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty, z zastrzeżeniem możliwości określenia przez organ podatkowy wysokości zobowiązania, jeżeli jego wysokość jest inna niż wykazana w deklaracji”.
Warto dodać, że zgodnie z art. 274a ordynacji podatkowej organ podatkowy może zażądać złożenia wyjaśnień w sprawie przyczyn niezłożenia deklaracji lub sprawozdania finansowego lub wezwać do ich złożenia – jeżeli nie zostały złożone mimo takiego obowiązku.
Podsumowując, w opisanej sytuacji należy zastosować podatek od nieruchomości. Przesądza o tym sposób wykorzystywania wspomnianych gruntów. Urząd powinien wezwać spółkę do złożenia deklaracji, a w razie niedopełnienia tego wymogu i braku zapłaty wydać decyzję określającą wysokość podatku od nieruchomości.
Podstawa prawna
•art. 2 ust. 2, art. 6 ust. 4 i 9 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1170; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 673)
•art. 1 ustawy z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 333)
•art. 274a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1325)