Od 18 kwietnia 2017 r. do 30 czerwca br. do elektronicznej bazy SENT trafiło 10,7 mln zgłoszeń trasy przewozu towarów wrażliwych, skarbówka przeprowadziła 1,4 mln kontroli i odkryła ponad 16 tys. nieprawidłowości.
Przedstawiając powyższe dane, Ministerstwo Finansów przekonywało, że przepisy pakietu przewozowego są skuteczne, bo pozwoliły na zmniejszenie szarej strefy (szczególnie w branży paliwowej) i pomogły w znaczącej redukcji luki VAT.
Cierpią uczciwi?
Eksperci są bardziej sceptyczni wobec efektów funkcjonowania pakietu. Przyznają, że w początkowym okresie dał on efekt psychologiczny, bo uświadomił nieuczciwym przedsiębiorcom, jak trudno przewozić towary wrażliwe bez zainteresowania skarbówki, co przełożyło się na zmniejszenie szarej strefy. Zwracają jednak uwagę, że obecnie przepisy w coraz większym stopniu dotykają uczciwych podmiotów.
– Warto porównać dużą liczbę przeprowadzonych kontroli z małą liczbą stwierdzonych nieprawidłowości. Niewykluczone, że odpowiada za to zawodna analiza ryzyka, którą kierują się urzędnicy, typując przewóz do badania. Jeśli weźmiemy pod uwagę, że wiele nieprawidłowości może dotyczyć nie tyle oszustw podatkowych, ile niewielkich pomyłek w zgłoszeniach do bazy SENT, byłbym daleki od optymistycznej oceny pakietu – komentuje Krzysztof Wiński, ekspert podatkowy w PwC.
Jacek Arciszewski, doradca podatkowy prowadzący własną kancelarię, zwraca uwagę, że Krajowa Administracja Skarbowa skontrolowała aż 13 proc. wszystkich przesyłek. – To ogromne koszty po stronie zarówno administracji podatkowej, jak i przedsiębiorców, którzy najpierw zmuszeni są zmagać się z rozbudowanymi formularzami zgłoszeń do bazy SENT, a potem z kontrolą fiskusa wstrzymującą na określony czas dostawę towarów – podkreśla.
Obowiązki i kary
Przypomnijmy, że pakiet przewozowy to nazwa obowiązującej od 18 kwietnia 2017 r. ustawy o systemie monitorowania przewozu drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 859). Pozwala ona fiskusowi śledzić w czasie rzeczywistym transport towarów wrażliwych na terytorium naszego kraju (m.in. paliw, skażonego alkoholu, olejów, suszu tytoniowego, wyrobów medycznych).
Za brak zgłoszenia do bazy SENT, podanie nieprawidłowych danych lub niesprawny lokalizator pozwalający skarbówce na śledzenie trasy przejazdu grożą surowe kary pieniężne. Przedsiębiorcom wysyłającym i odbierającym grozi sankcja w wysokości nawet 46 proc. wartości brutto towaru, a przewoźnicy mogą zapłacić nawet 100 tys. zł.
Konwoje i próbki
Nakładanie kar przez kontrolerów to niejedyne możliwości postępowania fiskusa. Naczelnik urzędu celno-skarbowego może na przykład zarządzić konwój towaru na koszt przedsiębiorcy w przypadku przewozu stwarzającego potencjalnie duże ryzyko podatkowe.
Towar może też podlegać zamknięciu, jeśli urzędnik w trakcie kontroli (np. pobierając próbkę) odkryje, że nie odpowiada on danym zgłoszonym do bazy SENT. Z danych MF wynika, że od wejścia w życie pakietu zrealizowano 2,5 tys. konwojów, pobrano 2,7 tys. próbek i nałożono 6,7 tys. zamknięć urzędowych na badane towary.
– Trudno ocenić te dane. Liczba zarządzonych konwojów wobec liczby kontroli i zgłoszeń do bazy SENT nie jest wcale duża, ale inaczej może to ocenić uczciwy przedsiębiorca, który zapłaci za konwój, który okaże się potem bezzasadny – podsumowuje Krzysztof Wiński.
Odpowiedź MF na pytanie DGP
Prewencja ważniejsza od liczby nieprawidłowości
Wdrażając system SENT, zakładano, że kontrole prowadzone na drogach publicznych i krajowej sieci kolejowej mają mieć charakter prewencyjny, wobec czego nie zakładano, że w 100 proc. kontroli będą ujawniane nieprawidłowości. Sam fakt uruchomienia dużej liczby patroli drogowych Służby Celno-Skarbowej (działających w systemie 24/7) spowodował, że podmioty działające na pograniczu szarej strefy zrezygnowały z działań, które mogłyby zostać uznane za nieprawidłowe, co również świadczy o tym, że zakładany cel prewencyjny wdrożenia systemu SENT został osiągnięty.
Nie jest zjawiskiem negatywnym niski poziom ujawnianych nieprawidłowości, w sytuacji gdy nastąpiła oczekiwana reakcja rynku na wprowadzone regulacje, a uzyskany spadek poziomu szarej strefy jest tego dowodem. Istotą działania prewencyjnego jest zapobieganie i to jest również cechą kontroli SENT – nie każde działanie kontrolne musi oznaczać ujawnienie nieprawidłowości.
Wdrażając system SENT, zakładano, że kontrole prowadzone na drogach publicznych i krajowej sieci kolejowej mają mieć charakter prewencyjny, wobec czego nie zakładano, że w 100 proc. kontroli będą ujawniane nieprawidłowości. Sam fakt uruchomienia dużej liczby patroli drogowych Służby Celno-Skarbowej (działających w systemie 24/7) spowodował, że podmioty działające na pograniczu szarej strefy zrezygnowały z działań, które mogłyby zostać uznane za nieprawidłowe, co również świadczy o tym, że zakładany cel prewencyjny wdrożenia systemu SENT został osiągnięty.
Nie jest zjawiskiem negatywnym niski poziom ujawnianych nieprawidłowości, w sytuacji gdy nastąpiła oczekiwana reakcja rynku na wprowadzone regulacje, a uzyskany spadek poziomu szarej strefy jest tego dowodem. Istotą działania prewencyjnego jest zapobieganie i to jest również cechą kontroli SENT – nie każde działanie kontrolne musi oznaczać ujawnienie nieprawidłowości.
Komentarze