W raportowaniu schematów podatkowych przepis goni przepis. Ostatnio zostały wprowadzone zmiany na poziomie UE, a chwilę później również w Polsce. Tłumaczymy, jak się w tym wszystkim odnaleźć
Raportowanie schematów podatkowych (ang. Mandatory Disclosure Rules, MDR) budzi wątpliwości w zasadzie od początku, czyli od 1 stycznia 2019 r. W dobie koronawirusa jedynie ich przybyło. Problemem jest ustalenie, kto musi raportować (promotor, korzystający czy wspomagający), jaki schemat (krajowy czy transgraniczny) i w jakim terminie.
– Już same przepisy ordynacji podatkowej w zakresie schematów podatkowych wymagają pewnego wysiłku intelektualnego oraz dość uciążliwej weryfikacji stanu faktycznego – przyznaje Piotr Wojciechowski, radca prawny i starszy konsultant w BTTP. Do tej układanki doszły:
- przepisy kolejnych tarcz antykryzysowych,
- ustawy z 28 maja 2020 r. zmieniającej m.in. ordynację podatkową w zakresie schematów podatkowych (Dz.U. poz. 1106),
- zmiana do dyrektywy DAC-6,
- rozporządzenie dotyczące m.in. przedłużenia terminów składania schematów transgranicznych.
W dużym uproszczeniu terminy dotyczące schematów transgranicznych będą przesunięte na podstawie rozporządzenia, a terminy krajowych schematów podatkowych zostały zawieszone w tzw. tarczy 1.0, która z kolei została zmieniona tzw. tarczą 4.0 – mówi Piotr Wojciechowski.
Schematy krajowe…
Ustawa z 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U. poz. 1086), czyli tarcza 4.0, wprowadza m.in. zmianę dotyczącą terminów raportowania schematów podatkowych. Jak mówi Gniewomir Parzyjagła, radca prawny i menedżer w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy, w odniesieniu do schematów krajowych, terminy wskazane w regulacjach MDR w ordynacji podatkowej nie rozpoczynają się, a rozpoczęte zostały zawieszone w okresie od 31 marca 2020 r. do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19. Innymi słowy do odwołania epidemii tymi obowiązkami nie trzeba się zajmować.
…i transgraniczne
– W odniesieniu do schematów transgranicznych sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana – stwierdza Gniewomir Parzyjagła. Tłumaczy, że tarcza 4.0 przewidywała, że okres zawieszenia terminów skończy się 30 czerwca 2020 r. Od 1 lipca jednak obowiązuje ustawa z 28 maja 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1106). Zgodnie z art. 15 tego aktu otrzymane do tej pory numery schematów (NSP) dotyczące schematów transgranicznych z dniem 1 lipca 2020 r. zostały unieważnione. – To oznacza konieczność ponownego złożenia informacji MDR za okres od 26 czerwca 2018 r. do 30 czerwca 2020 r. – mówi Wojciechowski. Ponadto od 1 lipca trzeba stosować nowe, unijne schemy MDR. Zostały one opublikowane na stronie MF.
Nasi rozmówcy wskazują, że ponowne raportowanie to efekt pospiechu z wdrożeniem MDR do polskich przepisów. Przypomnijmy, że Polska rozpoczęła stosowanie schematów MDR od 1 stycznia 2019 r. – System tych przepisów przewiduje wymianę informacji dotyczących schematów transgranicznych pomiędzy poszczególnymi krajami – stwierdza Gniewomir Parzyjagła. Ale informacje można wymieniać, jeżeli są zebrane w spójny i jednolity sposób. I tu dochodzimy do sedna problemu. Obowiązująca od półtora roku w Polsce tzw. schema logiczna nie jest zgodna z obowiązującą w UE. Szef Krajowej Administracji Skarbowej natomiast musi zebrać wszystkie zaraportowane informacje MDR i przekazać je zbiorczo do innych krajów UE. Problem w tym, że musi je przekazać zgodnie ze schemą unijną, a nie polską. Resort doszedł więc do wniosku, że nie jest w stanie przekształcić zebranych już danych na format obowiązujący w UE. – Obowiązek ponownego raportowania przerzucił więc na podatników, którzy już raz z tego obowiązku się wywiązali. Tego typu działania nie sposób ocenić pozytywnie – przyznaje Gniewomir Parzyjagła.
Unia pozwala odroczyć
– Kolejnym elementem układanki z terminami jest dokonana pod koniec czerwca br. zmiana do dyrektywy DAC-6 – wskazuje ekspert MDDP. Zgodnie z dyrektywą DAC-6 (Dz.Urz. UE z 2018 r. L 139, s. 1) państwa członkowskie miały obowiązek jej wdrożenia do końca 2019 r., a od 1 lipca 2020 r. powinny ją stosować. Jednak ostatnia zmiana dyrektywy – opublikowana 26 czerwca 2020 r. w Dzienniku Urzędowym UE L 204, s. 46 – wydłużyła ten ostatni termin. – Dzięki niej poszczególne państwa członkowskie mają opcję (a nie obowiązek) przesunięcia w czasie rozpoczęcia stosowania przepisów MDR – mówi Parzyjagła.
Nowe rozporządzenie
Michał Nielepkowicz, doradca podatkowy, wspólnik w Thedy & Partners, dodaje, że rozporządzenie ministra finansów z 30 czerwca 2020 r. w sprawie przedłużenia niektórych terminów związanych z przekazywaniem informacji o schematach podatkowych i wymianą informacji podatkowych z innymi państwami (Dz.U. poz. 1162) uwzględnia już zmiany dokonane w dyrektywie (sprzed kilku dni) i wydłuża te terminy zarówno w stosunku do schematów sprzed 30 czerwca, jak i tych, gdzie czynności skutkujące ich zaraportowaniem miały miejsce już po 30 czerwca 2020 r.
I tak zgodnie z rozporządzeniem obowiązek ponownego raportowania schematów podatkowych transgranicznych został przesunięty:
- dla promotorów – do 31 grudnia 2020 r.
- dla korzystających – do 31 stycznia 2021 r.
- dla wspomagających – do 28 lutego 2021 r.
Chodzi o ponowne raportowanie schematów w przypadkach, gdy pierwszej czynności związanej z ich wdrażaniem dokonano w okresie od 26 czerwca 2018 r. do 30 czerwca 2020 r.
Warto odnotować – stwierdza Gniewomir Parzyjagła – że wprowadzając z początkiem 2019 r. do polskiego systemu prawnego regulacje MDR, prawodawca obowiązek retrospektywnego raportowania schematów podatkowych nałożył na promotora i korzystającego. Nowe regulacje obowiązek ten rozszerzają także na wspomagającego. Ekspert tłumaczy też, że obowiązek ponownego zaraportowania schematu transgranicznego w sytuacji, kiedy zobowiązany był więcej niż jeden podmiot, będzie obciążał co do zasady ten podmiot, który wcześniej przekazał już informację szefowi KAS.
Przy okazji tych zmian nie brakuje wątpliwości. Jak mówi Gniewomir Parzyjagła, przepisy nakładają obowiązek ponownego raportowania schematów transgranicznych w sytuacji, gdy we wskazanym okresie dokonano czynności związanej z wdrożeniem. – A co jeśli schemat był zgłoszony w 2019 r. w związku z jego udostępnieniem, a od wdrożenia w ogóle odstąpiono? Literalne brzmienie przepisu wskazuje, że takich schematów nie trzeba ponownie raportować – wyjaśnia nasz rozmówca.
Więcej czasu także na MDR-3
Rozporządzenie przedłuża też do 30 kwietnia 2021 r. termin na złożenie MDR-3 w odniesieniu do sytuacji, gdy do 31 grudnia 2020 r. korzystający dokonywał jakichkolwiek czynności będących elementem schematu podatkowego transgranicznego lub uzyskiwał wynikającą z niego korzyść podatkową.
– Ale co ze schematami transgranicznymi udostępnianymi lub wdrażanymi od 1 lipca 2020 r. do 31 grudnia 2020 r.? – zastanawia się Gniewomir Parzyjagła. Jego zdaniem odpowiedzi należy szukać w rozporządzeniu. Zgodnie z nim bieg terminów rozpoczyna się 1 stycznia 2021 r., jeżeli przed 31 grudnia 2020 r.:
- udostępniono schemat podatkowy transgraniczny, przygotowano go do wdrożenia lub dokonano pierwszej czynności związanej z jego wdrażaniem – dotyczy to terminów dla promotora i korzystającego;
- wspomagający powziął lub powinien był powziąć wątpliwość lub dostrzegł lub powinien był dostrzec, że uzgodnienie, w odniesieniu do którego jest wspomagającym, może stanowić lub stanowi schemat podatkowy transgraniczny– dotyczy to terminów dla wspomagającego;
- wspomagający udzielił, bezpośrednio lub za pośrednictwem innych osób, pomocy, wsparcia lub porad dotyczących opracowania, wprowadzenia do obrotu, organizowania, udostępnienia do wdrożenia lub nadzorowania wdrożenia schematu podatkowego transgranicznego – dotyczy to terminu dla wspomagającego na zgłoszenie schematu transgranicznego.
Nie wszyscy muszą podpisać
– Warto też zwrócić uwagę na zmianę zasad podpisywania MDR-3 – dodaje ekspert MDDP. Dotychczas przepisy wymagały podpisania MDR-3 przez wszystkich członków zarządu spółki kapitałowej, co w przypadku zarządów kilku czy nawet kilkusetosobowych było nie lada wyzwaniem. Nowy przepis wskazuje, że wystarczające będzie podpisanie MDR-3 zgodnie z reprezentacją, czyli niekoniecznie przez wszystkich. – Ustawodawca doprecyzował także przesłankę innej szczególnej cechy rozpoznawczej dotyczącą płatności między podmiotami powiązanym gdy druga strona płatności ma rezydencję w tzw. raju podatkowym – dodaje Gniewomir Parzyjagła.
Problemów wciąż nie brakuje
– Samo przesunięcie terminów to stanowczo za mało. Mam nadzieję, że przepisy zostaną zmienione jeszcze przed odmrożeniem terminów do raportowania – mówi Piotr Wojciechowski. Zdaniem Michała Nielepkowicza, dobrze, że ministerstwo uwzględniło okoliczności pandemii i zdecydowało o przedłużeniu raportowania MDR, bo przedsiębiorcy mają teraz inne trudności, z którymi muszą sobie radzić. – Oczywiście pewnym problemem jest zamieszanie związane z tym, że regulacje w tym zakresie są w różnych aktach prawnych. Dochodzi do tego obowiązek zaraportowania schematów ponownie, jednak ogólnie przesunięcie raportowania schematów to w obecnej sytuacji dobry pomysł – mówi Nielepkowicz.
