Wprawdzie kontynuujemy komentowanie zmian wprowadzonych przez ustawę z11 września 2019 r. ozmianie ustawy opostępowaniu egzekucyjnym wadministracji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2070), lecz we wstępie warto omówić nowości wynikające ztzw. tarczy antykryzysowej.
Chodzi tutaj oustawę z31 marca 2020 r. o zmianie ustawy oszczególnych rozwiązaniach związanych zzapobieganiem, przeciwdziałaniem izwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 568; dalej: nowelizacja specustawy). Zmieniła ona specustawę koronawirusową z2 marca 2020 r. (Dz.U. poz. 374; ost.zm. Dz.U. z2020 r. poz. 568), dodając wniej m.in. art. 15zzk. Wprzepisie tym upoważnia się Radę Ministrów do wydania rozporządzenia wsprawie wstrzymania administracyjnych postępowań egzekucyjnych należności pieniężnych. Wakcie tym rząd ma określić wszczególności zakres terytorialny wstrzymania tych postępowań oraz okres, na który to następuje, mając na względzie okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego istanu epidemii wzwiązku zCOVID-19 oraz skutki nimi wywołane. Wokresie wstrzymania egzekucji będą mogły być dokonywane wypłaty zzajętego rachunku bankowego lub rachunku prowadzonego przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową. Wuzasadnieniu do projektu nowelizacji specustawy wskazano, że zatrzymanie egzekucji może powodować skutki dodatnie iujemne. Te pierwsze to możliwość przetrwania okresu epidemii przez przedsiębiorców, wobec których prowadzona jest egzekucja. Skutki negatywne to zmniejszenie się wpływów do budżetu państwa ijednostek samorządu terytorialnego. Wskazano, że według danych za 2018 r. tytuły wykonawcze obejmowały należności pieniężne na blisko 19 mld zł, akwoty egzekwowane to ponad 5,35 mld zł, zczego prawie 80 proc. stanowią podatki będące dochodem budżetu państwa. Analogiczne dane dla JST przedstawiają się następująco: należności objęte tytułami wykonawczymi wynosiły blisko 20 mln zł. Ztej kwoty egzekwowane było ponad 2,43 mln zł.
W uzasadnieniu projektu nowelizacji specustawy dostrzeżono jeszcze jedną ważną kwestię. Otóż wokresie epidemii utrudnione jest podejmowanie działań mających na celu ochronę praw zobowiązanych, jak np. wnoszenie środków zaskarżenia. Skierowanie wystąpienia do organu egzekucyjnego –np. wniesienie skargi czy zarzutów –wymaga wysłania pisma za pośrednictwem operatora pocztowego bądź osobistego stawiennictwa wsiedzibie organu. Wtym okresie podjęcie takich działań może wiązać się zdużym ryzykiem dla zobowiązanych, bądź też może okazać się zupełnie niemożliwe (utrudnienia wdostępie do poczty). Tymczasem jedynie część zobowiązanych dysponuje profilem zaufanym bądź podpisem elektronicznym, które umożliwiają kierowanie wystąpień do organu egzekucyjnego wpostaci elektronicznej.
Jak już wspomniano, art. 15zzk ust. 2 specustawy koronawirusowej uprawnia zobowiązanych, wobec których były wszczęte postępowania egzekucyjne, przed ich wstrzymaniem na podstawie rozporządzenia, do rozporządzania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na zajętym rachunku bankowym lub rachunku bankowym prowadzonym przez SKOK. Wprzypadku uprzedniego zajęcia rachunku przez organ egzekucyjny zobowiązany utracił prawo rozporządzania środkami zgromadzonymi na tym rachunku. Jeżeli następuje wstrzymanie postępowania egzekucyjnego na podstawie ogólnych przepisów ustawy opostępowaniu egzekucyjnym wadministracji, środki pieniężne zobowiązanego są blokowane przez bank lub SKOK. Wcelu zapobieżenia tego typu sytuacji zobowiązanym we wskazanym przepisie przyznano prawo do dysponowania tymi środkami, np. przeznaczenie ich na pilne wydatki związane zprowadzoną działalnością gospodarczą, która zwielu względów jest utrudniona wokresie stanu epidemicznego lub epidemii.
Okazuje się, że argumenty za wstrzymaniem egzekucji administracyjnych przeważyły. Do Rządowego Centrum Legislacji 10 kwietnia 2020 r. minister finansów przedłożył projekt rozporządzenia owstrzymaniu egzekucji. Co zniego wynika? Zakłada się wstrzymanie administracyjnych postępowań egzekucyjnych zmocy samego prawa na terytorium całego kraju od momentu jego wejścia wżycie do odwołania stanu epidemii w związku zzakażeniami wirusem SARS-CoV-2 bądź stanu zagrożenia epidemicznego wzwiązku ztymi zakażeniami, jeżeli ten stan zostanie ogłoszony bezpośrednio po stanie epidemii. Oznacza to, że nastąpi zamrożenie egzekucji na okres epidemii bez potrzeby wydawania jakichkolwiek postanowień wtym zakresie. Wstrzymanie nastąpi zmocy prawa zdniem wejścia w życie tego rozporządzenia (zakłada się, że akt zacznie obowiązywać następnego dnia po dniu ogłoszeniu). Ale uwaga, projekt przewiduje wyjątki. Otóż nie będzie wstrzymana egzekucja kar pieniężnych wymierzanych na podstawie: prawa farmaceutycznego, ustawy z 5 grudnia 2008 r. ozapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń ichorób zakaźnych uludzi, specustawy COVID-19 oraz grzywien nakładanych wdrodze mandatu karnego.
Dodatkowo wart. 15zzs specustawy przewidziano, że wokresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego zpowodu SARS-CoV-2 bieg terminów procesowych isądowych nie rozpoczyna się, a ten, który zaczyna biec, ulega zawieszeniu –m.in. wpostępowaniach egzekucyjnych. Oznacza to np., że zobowiązany nie musi się obawiać, że nie będzie mógł wnieść zarzutów wtym postępowaniu, gdyż nie zdążył (lub nie mógł) dotrzymać siedmiodniowego terminu na ich zgłoszenie.