Jak zaklasyfikować odsetki od kredytów i pożyczek płaconych po terminie [Poradnia rachunkowa]

Jak zaklasyfikować odsetki od kredytów i pożyczek płaconych po terminie Jaki paragraf dla wydatków na remont sali gimnastycznej w gminnej szkole Kiedy jest potrzebna opinia RIO przy zawieraniu umowy kredytowej z bankiem Czy skarbnik może przygotować projekt uchwały

W jakim paragrafie wydatkowym trzeba klasyfikować odsetki od kredytów i pożyczek płaconych po terminie? To zobowiązanie zaciągane w urzędzie miasta.

Umocowanie jednostek samorządu terytorialnego do zaciągania zobowiązań wynikających m.in. z kredytów i pożyczek wynika z art. 89 i art. 90 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Postanowiono w nich, że jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe na:

1) pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

2) finansowanie planowanego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

3) spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów;

4) wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.

Ponadto na finansowanie wydatków na inwestycje i zakupy inwestycyjne – w tym ujęte w ramach przedsięwzięć, o których mowa w art. 226 ust. 3 ustawy) – jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać pożyczki w państwowych funduszach celowych oraz w państwowych i samorządowych osobach prawnych zaliczanych do sektora finansów publicznych, o ile ustawa tworząca fundusz lub osobę prawną tak stanowi. Zatem ww. regulacje prawne są podstawowym wyznacznikiem legalności zaciągania zobowiązań przez jednostkę samorządu terytorialnego, w tym przez gminę.

Odsetki od ww. zobowiązań mogą mieć różny prawny charakter, co ma wpływ na ich klasyfikację. Mianowicie występuje m.in. paragraf wydatkowy oznaczony jako 811, czyli „Odsetki od samorządowych papierów wartościowych lub zaciągniętych przez jednostkę samorządu terytorialnego kredytów i pożyczek”, czy paragraf oznaczony jako 458, czyli „Pozostałe odsetki”.

W kontekście podanego stanu faktycznego, w którym jednoznacznie mowa o odsetkach wynikających z nieterminowych płatności zobowiązań kredytowych czy pożyczkowych, to odpowiednim wyborem powinien być wymieniony już paragraf 458. Zatem należy zastosować go do klasyfikacji wspomnianych odsetek.

Podstawa prawna

• art. 89 i art. 90 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1649)

• rozporządzenie ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1053; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1363)

Czy paragraf 605 będzie odpowiedni dla wydatków na pilny remont (doraźna naprawa ściany i tynkowanie) na sali gimnastycznej w gminnej szkole?

Trzeba się zastanowić, co kryje się pod pojęciem remontu. Pomocne w tym względzie może być orzecznictwo sądowe. I tak w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 stycznia 2018 r. (sygn. akt II OSK 753/16) wskazano, że: Przez pojęcie remontu, określonego w art. 3 pkt 8 prawa budowlanego, należy rozumieć wykonywanie w obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, nie stanowiących bieżącej konserwacji (z dopuszczeniem stosowania wyrobów budowlanych innych, niż użyto w stanie pierwotnym). Istotną cechą remontu jest zatem zakwalifikowanie robót budowlanych jako takich, które mają na celu odtworzenie stanu pierwotnego. Przy remoncie zachowane są parametry dotychczas istniejące.

Mając na względzie ww. wskazówkę interpretacyjną, wydaje się, że opisane w zapytaniu prace mają cechy remontu. To zaś ustalenie ma kluczowe znaczenie dla doboru odpowiedniego paragrafu wydatkowego wynikającego z klasyfikacji budżetowej. I tak podany w zapytaniu paragraf 605 został oznaczony jako „Wydatki inwestycyjne jednostek budżetowych”. Jak więc z samej nazwy opisowej wynika, służyć ma on do klasyfikowania wydatków o cechach inwestycyjnych. Takich warunków nie spełniają jednak prace remontowe, które z założenia mają służyć odtworzeniu stanu pierwotnego i użytkowego pomieszczenia sali gimnastycznej szkoły. Adekwatnym paragrafem wydatkowym wydaje się być paragraf 427, oznaczony jako „Zakup usług remontowych”. Ten paragraf obejmuje wydatki na zakup usług remontowych (z wyjątkiem wydatków na zakup usług świadczonych przez osoby fizyczne, objętych paragrafami: 401 do 403, 405, 406, 408 do 410, 417 i 434), w szczególności:

usługi obce o charakterze przemysłowym, polegające głównie na przywracaniu wartości użytkowej wyrobów przemysłowych, m.in. usługi konserwacyjne i naprawcze wyrobów przemysłowych, np. maszyn, środków transportu, urządzeń, sprzętu;
usługi budowlano-montażowe – w zakresie remontów i konserwacji pomieszczeń i budynków, a także koszty zleconego opracowania dokumentacji oraz założeń projektowych;
usługi w zakresie remontów dróg.

Zatem z powyższego wynika, że paragraf 605 nie może mieć tu zastosowania, a odpowiednim wyborem będzie ww. paragraf 427.

Podstawa prawna

Gmina niebawem ma podpisać umowę kredytową z bankiem. Jestem skarbnikiem i mam wątpliwość, w jakim momencie uzyskać opinię RIO – czy przed zawarciem umowy, czy po jej zawarciu. Bank wymaga opinii tylko przed uruchomieniem środków.

Z art. 13 pkt 1 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych wynika, że do zadań izby należy ponadto wydawanie – na wniosek organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego – opinii o możliwości spłaty kredytu, pożyczki oraz innych zobowiązań zaliczanych do tytułu dłużnego, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2 o finansach publicznych, a także wykupu papierów wartościowych. Natomiast z art. 91 ust. 2 ustawy o finansach publicznych wynika, że zaciągnięcie lub wyemitowanie przez jednostkę samorządu terytorialnego zobowiązania z tytułu:

1) kredytu lub pożyczki na cel, o którym mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2–4 i art. 90,

2) innego niż wymienione w pkt 1, zaliczanego do tytułu dłużnego, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2,

3) emisji papierów wartościowych na cel, o którym mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2–4 i art. 90,

– wymaga uzyskania przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego opinii regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty zobowiązania.

Taki sposób sformułowania wymienionych regulacji prawnych prowadzi do wniosku, że etap uzyskania ww. opinii regionalnej izby obrachunkowej jest uprzedni w stosunku do etapu samego zaciągnięcia zobowiązania, np. kredytowego. W konsekwencji nie będzie prawidłowe występowanie o ową opinię już po podpisaniu umowy kredytowej z bankiem, bowiem wówczas zobowiązanie będzie już zaciągnięte. A nie takiemu celowi ma służyć mechanizm z art. 91 ust. 2 ustawy o finansach publicznych. Nie zmienia tego zapatrywania okoliczność, że bank wymaga opinii izby obrachunkowej dopiero przed uruchomieniem środków kredytu. Jest to bowiem tylko wymóg samego banku, a nie wymóg wynikający z treści bezwzględnej normy prawnej, jaką bez wątpienia jest wspomniany już art. 91 ust. 2. Zatem niezbędne jest wystąpienie przez gminę o przedmiotową opinię przed zaciągnięciem – podpisaniem umowy. W tym miejscu należy też zauważyć, że zaniechanie w tym zakresie może nawet skutkować odpowiedzialnością za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Jak bowiem wynika z art. 15 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zaciągnięcie lub zmiana zobowiązania bez upoważnienia określonego ustawą budżetową, uchwałą budżetową lub planem finansowym albo z przekroczeniem zakresu tego upoważnienia lub z naruszeniem przepisów dotyczących zaciągania lub zmiany zobowiązań przez jednostkę sektora finansów publicznych.

Podstawa prawna

• art. 72 ust. 1 pkt 2, art. 91 ust. 2 ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1649)

• art. 13 pkt 1 ustawy z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2137)

• art. 15 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1440; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2473).

W gminie jest pilna potrzeba zaciągnięcia kredytu na tzw. przejściowy deficyt. Czy jako skarbnik mogę przygotować projekt uchwały w sprawie jego zaciągnięcia z upoważnieniem dla wójta bez zmian samej uchwały budżetowej? Rzecz jasna rada gminy podejmie uchwałę na sesji.

Skoro podane zapytanie dotyczy zobowiązania związanego z tzw. przejściowym deficytem budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w pierwszej kolejności warto przypomnieć treść stosownej regulacji prawnej upoważniającej do jego zaciągnięcia. Otóż wynika ona z art. 89 ust. 1 pkt 1 ustawy o finansach publicznych, gdzie postanowiono, że jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe na pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Z punktu widzenia podanego zapytania znaczenie ma także art. 212 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy. Zgodnie z nim uchwała budżetowa określa limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90. Z kolei z art. 91 ust. 1 ustawy wynika, że suma zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz zobowiązań z wyemitowanych papierów wartościowych, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90, nie może przekroczyć kwoty określonej w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego.

Natomiast w art. 212 ust. 2 pkt 1 ustawy postanowiono, że w uchwale budżetowej organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może upoważnić zarząd do zaciągania kredytów i pożyczek oraz emitowania papierów wartościowych, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90.

Można z tego więc wnioskować, że byt prawny zobowiązania z tytułu kredytu na sfinansowanie przejściowego deficytu budżetu danego roku jest ściśle powiązany z zapisami uchwały budżetowej, a nie odrębnej od niej uchwały. Dotyczy to również samego upoważnienia dla wójta do zaciągnięcia wspomnianego kredytu na sfinansowanie przejściowego deficytu (art. 89 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy), które to upoważnienie również winno zostać ujęte w uchwale budżetowej.

Na kanwie podanego zapytania pomocna może być również uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie z 4 stycznia 2017 r. (znak KI-43-149/71/16). Otóż wprost w niej stwierdzono, że upoważnienie dla organu wykonawczego powinno zostać umiejscowione w uchwale budżetowej na dany rok, co znajduje podstawę w art. 212 ust. 1 pkt 6 w związku z ust. 2 pkt 1 ustawy o finansach publicznych. Wskazano ponadto, że: „(…) przepis art. 91 ust. 1 ustawy o finansach publicznych wyraźnie potwierdza, iż zaciąganie zobowiązań dłużnych, w tym na sfinansowanie przejściowego deficytu budżetu, może być dokonywane w granicach kwoty określonej w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego”. Zatem z powyższego niewątpliwie wynika, że brak jest podstaw prawnych, aby poza treścią uchwały budżetowej, w odrębnej uchwale, udzielać upoważnienia dla wójta do zaciągnięcia kredytu krótkoterminowego.

©℗

Podstawa prawna

• art. 89 ust. 1 pkt 1, art. 90, art. 91 ust. 1, art. 212 ust. 1 pkt 6 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1649).