Jak od 1 stycznia 2020 r. dokumentować prawo do stawki 0 proc. od wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów? Czy należy stosować polskie przepisy czy przepisy unijnego rozporządzenia wykonawczego?
W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że przepisy unijnych dyrektyw kierowane są do państw członkowskich (a nie bezpośrednio do ich obywateli), wymagają implementacji do przepisów krajowych, zaś wydawane na ich podstawie rozporządzenia wykonawcze obowiązują w państwach członkowskich bezpośrednio. O ile zatem regulacje wprowadzane dyrektywą Rady (UE) 2018/1910 z 4 grudnia 2018 r. zmieniającą dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do harmonizacji i uproszczenia niektórych przepisów w systemie podatku od wartości dodanej dotyczących opodatkowania handlu między państwami członkowskimi (Dz.Urz. UE z 2018 r. L 311, s. 3) obowiązywać będą w Polsce w formie nowych przepisów ustawy o VAT (które jak na razie nie zostały wprowadzone), o tyle bezpośrednio obowiązują w Polsce przepisy rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011, do którego zmiany z dniem 1 stycznia 2020 r. wprowadziło rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) 2018/1912 z 4 grudnia 2018 r. zmieniające rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 282/2011 w odniesieniu do niektórych zwolnień związanych z transakcjami wewnątrzwspólnotowymi (Dz.Urz. UE z 2018 r. L 311, s. 10). Dotyczy to również określonych w art. 45a rozporządzenia 282/2011 przepisów określających prawo do stosowania zwolnień ustanowionych w art. 138 dyrektywy 2006/112/WE, czyli w Polsce – stawki 0 proc. do wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów.
Przy czym art. 42 ustawy o VAT jak dotąd nie został znowelizowany, a w konsekwencji de facto obowiązują w Polsce dwie grupy przepisów określających warunki stosowania stawki 0 proc. do wewnątrz wspólnotowych dostaw towarów, tj. art. 42 ustawy o VAT oraz art. 45a rozporządzenia 282/2011. Pojawia się pytanie, które z tych przepisów należy stosować.
Podatnik może wybrać, czy stosuje quick fixes, czy polską ustawę
Podatnik może wybrać, czy stosuje quick fixes, czy polską ustawę

Zobacz również
Zagadnienia tego (między innymi) dotyczy komunikat Ministerstwa Finansów z 31 grudnia 2019 r. Czytamy w nim, że „rozporządzenie wykonawcze 2018/1912 w art. 45a wprowadza domniemania wzruszalne odnoszące się do dowodów wymaganych do zastosowania zwolnienia z prawem do odliczenia (stawki 0 proc.) z tytułu wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Niespełnienie warunków wprowadzonych ww. rozporządzeniem nie oznacza, że stawka 0% nie będzie miała zastosowania. W takiej sytuacji dostawca będzie musiał udowodnić w inny sposób, zgodnie z dotychczasowymi przepisami ustawy o VAT, że warunki zastosowania stawki 0% zostały spełnione. Sytuacja taka nie ulegnie zmianie po wejściu w życie ustawy implementującej prawo unijne”.
Prowadzi to do wniosku, że od 1 stycznia 2020 r. polscy podatnicy prawo to stosowania stawki 0 proc. do wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów mogą dokumentować zarówno na podstawie art. 45a rozporządzenia 282/2011, jak i na podstawie art. 42 ustawy o VAT. Niestety, dziś nie wiadomo, jak długo taka sytuacja będzie miała miejsce. Zgodnie z najnowszym projektem nowelizacji ustawy z VAT taki dualizm ma się zakończyć 1 kwietnia 2020 r., a więc z dniem wejścia w życie tego aktu. Jednak nie wiadomo, czy ustawodawca upora się w tym terminie z przeprowadzeniem całego procesu legislacyjnego, projekt noweli został bowiem przyjęty przez rząd dopiero 4 lutego br.
Podstawa prawna
•art. 42 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106)
•art. 45a rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (wersja przekształcona) (Dz.Urz. UE z 2011 r. L 77, s. 1; ost.zm. Dz.Urz. UE z 2018 r. L 311, s. 10)