Spór NIK z wójtem o podatek od nieruchomości. NSA: Izba to nie firma

Najwyższa Izba Kontroli jako państwowa jednostka budżetowa nie prowadzi działalności gospodarczej, więc nie rozlicza się z daniny od nieruchomości według najwyższej stawki – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Chodziło o ośrodek szkoleniowy oddany w trwały zarząd Najwyższej Izbie Kontroli. W budynku nieodpłatnie odbywały się zarówno szkolenia pracowników NIK, jak i prowadzona była aplikacja kontrolerska. Niezależnie od tego zatrudnieni (oraz incydentalnie emeryci pracujący kiedyś w NIK i kombatanci) mogli spędzić w ośrodku letni urlop, a koszty wypoczynku, w tym np. wyżywienia, były dofinansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Były to jednak usługi świadczone sporadycznie i po kosztach, po wyrażeniu uprzedniej zgody przez dyrektora generalnego NIK.

NIK była przekonana, że zarówno od gruntu, jak i od budynku ośrodka powinna płacić podatek według niższych stawek, właściwych dla nieruchomości „pozostałych”. Podkreślała, że nie powinna być traktowana jako przedsiębiorca, bo świadczone przez nią usługi noclegowe i gastronomiczne nie mają charakteru działalności gospodarczej. Są bowiem działalnością incydentalną, uboczną, bez nastawienia na zysk – podkreślała.

Innego zdania był wójt gminy. Uznał, że NIK prowadzi działalność gospodarczą na terenie ośrodka, bo działa w sposób zorganizowany, ciągły i w celu zarobkowym. Stwierdził, że nie ma znaczenia intensywność świadczenia usług hotelarskich i żywieniowych, ponieważ ciągle jest to działalność gospodarcza. NIK powinna więc płacić podatek według najwyższej stawki, właściwej dla przedsiębiorców – stwierdził wójt w interpretacji.

NIK wygrała w sądach obu instancji. WSA w Warszawie zwrócił uwagę na to, że ma ona status państwowej jednostki budżetowej o której mowa w art. 11 ustawy o finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 869 ze zm.). Takie jednostki nie mają własnej osobowości prawnej i nie działają we własnym imieniu, ale reprezentują interesy Skarbu Państwa. Nie mogą więc być uznane za przedsiębiorców.

Podobnie orzekł Naczelny Sąd Administracyjny. Przypomniał, że NIK jako państwowa jednostka budżetowa nie ma ani własnych dochodów, ani własnych wydatków, nie działa we własnym imieniu, a więc nie jest przedsiębiorcą. Prowadzona przez NIK działalność socjalna nie ma też charakteru działalności gospodarczej, a raczej redystrybucji środków z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych – stwierdził NSA.