Subskrybuj nas na Youtube
Jeśli mimo dzierżawy infrastruktura jest nadal wykorzystywana nieodpłatnie, a czynsz ma charakter symboliczny, to gmina nie ma prawa do odliczenia VAT – orzekło wczoraj siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Początkowo spór o to miała rozstrzygnąć uchwała. Ostatecznie jednak NSA zdecydował, że wystarczy wyrok poszerzonego składu sędziowskiego. Taki wyrok, w przeciwieństwie do uchwały, nie wiąże innych składów orzekających.
Chodziło o miasto Frombork, które w ramach zadań własnych wybudowało boisko, a następnie udostępniło je mieszkańcom do bezpłatnego używania. Były to czynności nieopodatkowane, więc miasto nie mogło odliczyć VAT, którego koszt poniosło w trakcie budowy.
Później jednak postanowiło, że wydzierżawi inwestycję gminnemu ośrodkowi kultury (GOK). Uważało, że dzięki temu będzie mogło odliczyć podatek zapłacony przy budowie. Argumentem było to, że GOK jest odrębną jednostką organizacyjną od gminy, a dzierżawa jest czynnością opodatkowaną VAT. W związku z tym miasto chciało odjąć podatek proporcjonalnie do pozostałego okresu, który dla nieruchomości wynosi 10 lat.
Początkowo fiskus nie zgodził się na odliczenie podatku naliczonego. Tłumaczył, że skoro inwestycja była realizowana z zamiarem przeznaczenia jej do czynności niepodlegających opodatkowaniu, to nie można później odliczyć VAT wskutek zmiany jej przeznaczenia.
Argument ten stracił jednak na aktualności w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE z 5 czerwca 2014 r. w sprawie C-500/13 dotyczącej gminy Międzyzdroje. Zwrócił na to uwagę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie.
Krótko po orzeczeniu WSA zapadł kolejny wyrok TSUE – z 25 lipca 2018 r. w sprawie gminy Ryjewo (C-140/17). Trybunał potwierdził, że zmiana przeznaczenia pozwala na odliczenie podatku naliczonego w drodze wieloletniej korekty.
Symboliczna opłata
Fiskus tłumaczył jednak, że korzystne dla podatników wyroki trybunału nie mogą być zastosowane w tej sprawie. Argumentował, że wydzierżawienie boiska GOK-owi wcale nie powoduje zmiany przeznaczenia, bo nadal – mimo dzierżawy – będzie ono udostępniane do nieodpłatnego korzystania mieszkańcom.
Fiskus zwrócił też uwagę na wysokość czynszu dzierżawnego, który GOK miał płacić gminie. Podkreślił, że ustalono go na kilkaset złotych rocznie, a to oznaczało, że płatność miała mieć jedynie charakter symboliczny.
Uznał więc, że cała ta konstrukcja ma charakter sztuczny, a jej celem było nadużycie prawa polegające na możliwości odliczenia podatku naliczonego.
Nie może być asymetrii
Argumentacja fiskusa przekonała siedmiu sędziów NSA, którzy uznali, że symboliczna dzierżawa nie daje gminie prawa do odliczenia podatku naliczonego przy realizacji inwestycji. Sędzia Maria Dożynkiewicz zwróciła uwagę, że zawarcie umowy dzierżawy w żaden sposób nie zmieni sposobu wykorzystywania boiska.
– Tym samym stan faktyczny w tej sprawie jest inny niż ten, do którego odnosił się wyrok TSUE w sprawie gminy Ryjewo – podkreśliła sędzia.
Nawiązała również do wyroku TSUE z 12 maja 2016 r. (sygn. 520/14). Trybunał podkreślił w nim, że świadczenie usług jest odpłatne i podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi rzeczywistą równowartość świadczonej usługi.
– Asymetria pomiędzy poniesionymi kosztami a uzyskanymi kwotami może wskazywać na brak rzeczywistego związku między świadczeniem a opłatą – podkreśliła sędzia.
Na koniec przywołała jeszcze inny wyrok TSUE o sygn. akt C-263/15 TSUE.
– Co prawda trybunał stwierdził w nim, że okoliczność, iż transakcja została dokonana po cenie wyższej lub niższej od rynkowej, nie ma znaczenia dla kwalifikacji odpłatności transakcji. Uznał jednak, że to do sądu krajowego należy zbadanie, czy transakcja taka nie stanowi czysto sztucznej struktury, mającej na celu uzyskanie jedynie korzyści podatkowej – podkreśliła sędzia Dożynkiewicz.
orzecznictwo
Wyrok siedmiu sędziów NSA z 28 października 2019 r., sygn. akt I FSK 164/17. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
