Równolegle z implementowaniem do porządku krajowego obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności (MPP) wprowadzono również zmiany w zakresie solidarnej odpowiedzialności nabywcy za zobowiązania podatkowe VAT dostawcy.

Podatnik VAT, na rzecz którego dokonano dostawy towarów wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, odpowiada solidarnie wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy za jego zaległości podatkowe, w części podatku proporcjonalnie przypadającej na dostawę dokonaną na jego rzecz, jeżeli w momencie dokonania tej dostawy podatnik wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu.

W pierwszej wersji przepisów nowelizujących wskazano, że solidarna odpowiedzialność nabywcy miała mieć zastosowanie w przypadku, gdy wartość netto nabytych w danym miesiącu od jednego podmiotu towarów wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT przekroczy kwotę 12 000 zł. Niemniej ostateczna wersja znowelizowanych przepisów nie przewiduje już limitu kwotowego, po przekroczeniu którego istnieje solidarna odpowiedzialność. Jest to bez wątpienia pogorszenie sytuacji nabywców towarów wrażliwych. I to w porównaniu z przepisami obowiązującymi do końca października 2019 r. na dwóch obszarach:

Zmiany w VAT od 1 listopada 2019: Odpowiedzialność solidarna
Zmiany w VAT od 1 listopada 2019: Odpowiedzialność solidarna

Zobacz również
  • dotyczącego zakresu towarów objętych odpowiedzialnością solidarną oraz
  • dotyczącego limitu transakcji (z 50 000 zł miesięcznie do braku limitu).

Odpowiedzialności solidarnej nie stosuje się m.in. do nabycia towarów:

  • - udokumentowanego fakturą, w której kwota należności ogółem stanowi kwotę, o której mowa w art. 19 pkt 2 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców,
  • - za które podatnik dokonał zapłaty w ramach MPP.
Przykład: Nabywca dokonuje zakupu węgla kamiennego na kwotę 5000 zł. Faktura dokumentująca transakcję została opłacona z zastosowaniem MPP, gdyż nabywca podejrzewał, że sprzedawca może nie odprowadzić kwoty VAT do urzędu. Nabywca nie odpowiada więc solidarnie z dostawcą za nierozliczony VAT (dokonał bowiem płatności w ramach MPP).

Regulacje te wskazują na objęcie odpowiedzialnością solidarną transakcji, których przedmiotem są wszystkie towary wymienione w dodawanym do ustawy o VAT załączniku nr 15, a które to transakcje nie podlegają obowiązkowi rozliczenia w ramach obligatoryjnego MPP.

Oznacza to, że odpowiedzialnością solidarną objęte zostają towary, które wcześniej nie były objęte tym reżimem opodatkowania albo odwrotnym obciążeniem (węgiel kamienny, brunatny, części do samochodów i motocykli, część elektroniki). W ujęciu ilościowym przed nowelizacją były to 24 pozycje z załącznika nr 13 do ustawy o VAT, a po zmianie 65 pozycji załącznika nr 15 do ustawy o VAT.

Zmiany w VAT 2019: Nie zawsze zapłacimy poza split paymentem
Zmiany w VAT 2019: Nie zawsze zapłacimy poza split paymentem

Zobacz również

Odpowiedzialność podatkowa nie jest natomiast stosowana w zakresie transakcji, których przedmiotem są usługi wymienione w dodawanym załączniku nr 15 do ustawy o VAT.
W praktyce oznacza to, że przy zakupach towarów z załącznika nr 15 do ustawy o VAT na kwotę 15 000 zł brutto lub więcej nabywca będzie musiał dzielić płatność i wpłacać równowartość podatku od towarów i usług na specjalny rachunek sprzedawcy (rachunek VAT). Przy transakcjach poniżej tej kwoty nie będzie co do zasady takiego obowiązku. Niemniej w takiej sytuacji nabywca odpowie solidarnie ze sprzedawcą za podatek, jeżeli nie zostanie on uregulowany do urzędu skarbowego.

Przykład: Nabywca kupił usługę budowlaną z załącznika nr 15 do ustawy o VAT. Cała wartość transakcji opiewająca na kwotę 16 000 zł netto została opłacona na konto sprzedawcy poza MPP. Usługodawca nie rozliczył podatku VAT. Nabywca nie odpowie jednak za zaległości podatkowe w VAT usługodawcy, mimo że wartość transakcji przekracza 15 000 zł i jej przedmiotem jest wymieniona w załączniku nr 15 do ustawy o VAT usługa. Odpowiedzialność solidarna nabywcy nie dotyczy bowiem usług tylko towarów.

Logiczne jest więc, że podatnik – nabywca towarów wrażliwych z załącznika nr 15 do ustawy o VAT, w przypadku gdy wartość ich nabycia jest poniżej limitu 15 000 zł – co do zasady będzie również dążył do dokonania zapłaty w ramach MPP. W związku ze zniesieniem dolnego limitu w ramach odpowiedzialności solidarnej (wcześniej obowiązywał limit 50 000 zł miesięcznie) każdy podatnik – nabywca towarów z załącznika nr 15 do ustawy o VAT, nawet ten dokonujący drobnych zakupów – odpowiada solidarnie za VAT dostawcy.

Więcej o zmianach w VAT przeczytasz w książce:

Split payment od 1 listopada 2019 r. >>>>>