Subskrybuj nas na Youtube
Wprzedwyborczym prezencie młodzi podatnicy otrzymali od rządu olbrzymią preferencję podatkową, dzięki której mogą uniknąć płacenia podatku dochodowego. Jak to często bywa z regulacjami wprowadzanymi w przyspieszonym tempie, okazuje się, że zastosowanie omawianego zwolnienia w praktyce wcale nie jest tak łatwe.
Przypomnijmy – 1 sierpnia 2019 r. zaczął obowiązywać art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm.; dalej: ustawa o PIT). Wolne od podatku dochodowego są przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o PIT, otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł (z uwagi na to, że regulacja wchodzi w życie z 1 sierpnia, w 2019 r. zwolnienie ma zastosowanie proporcjonalne – jego limit wynosi 35 636,67 zł).
Teoretycznie zwolnienie, jakich wiele. Tyle tylko, że chyba żadne z pozostałych wyłączeń nie budzi (i nie budziło) tyle kontrowersji, co zerowy PIT dla młodych. Regulacja sprawia wrażenie chaotycznej i nie do końca przemyślanej. Problem w tym, że teraz muszą wdrożyć ją płatnicy (pracodawcy i zleceniodawcy). A to rodzi pytania. Dużo pytań…
O co podatnicy pytają na szkoleniach
Czy o zastosowaniu zwolnienia przesądza postawienie do dyspozycji czy faktyczna wypłata?
PROBLEM W lipcu postawiliśmy wynagrodzenie do dyspozycji podatnika (poniżej 26 lat). Podatnik faktycznie odebrał je jednak dopiero w sierpniu, a wcześniej złożył oświadczenie o zastosowanie zerowego PIT. Czy w takiej sytuacji podatek powinien być naliczony?
ODPOWIEDŹ Skoro wynagrodzenie zostało postawione do dyspozycji w lipcu, był to przychód lipcowy, a tym samym konieczna była zapłata podatku. Mimo że zgodnie z art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o PIT przychód pieniężny powstaje w momencie postawienia do dyspozycji lub faktycznej wypłaty, w przepisie regulującym zerowy PIT mowa jest jedynie o przychodach otrzymanych. Z kolei art. 4 nowelizacji stwierdza, że ustawę stosuje się do przychodów uzyskanych od 1 sierpnia 2019 r. Skoro zatem wynagrodzenie zostało postawione do dyspozycji w lipcu, to był to przychód uzyskany przed wejściem w życie nowelizacji, a tym samym konieczne było naliczenie podatku. Faktyczna wypłata dokonana po 31 lipca nie daje w tym przypadku prawa do zwolnienia, a tym samym płatnik powinien odprowadzić podatek do 20 sierpnia.
Jak należy potraktować świadczenia pozapłacowe?
PROBLEM Nasi pracownicy otrzymują kilka świadczeń pozapłacowych (z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, abonament medyczny, służbowy samochód do użytku prywatnego, diety powyżej limitu). Czy jeżeli otrzymującym takie świadczenia jest pracownik poniżej 26 lat, to należy zastosować zwolnienie od podatku?
ODPOWIEDŹ Zerowym PIT objęte są przychody ze stosunku pracy. W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o PIT – przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Uzupełnieniem jest art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, zgodnie z którym za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Wszystkie powyższe świadczenia są zatem u pracownika do 26. roku życia zwolnione z opodatkowania. Podatku nie zapłacimy zatem nie tylko od wynagrodzenia, lecz także od świadczeń z ZFŚS, finansowanej przez pracodawcę składki na pracowniczy plan kapitałowy, abonamentu medycznego, karty Multisport, dodatkowego ubezpieczenia czy nadwyżki ponad limit diet z tytułu podróży służbowych.
Czy składki ZUS naliczone od przychodów objętych zerowym PIT podlegają odliczeniu od podatku?
PROBLEM Mamy część pracowników i zleceniobiorców w wieku poniżej 26 lat. Czy składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne naliczone od tych przychodów podlegają odliczeniu odpowiednio od dochodu lub podatku?
ODPOWIEDŹ Składki ZUS naliczone od przychodów zwolnionych od podatku nie podlegają odliczeniu od dochodu lub podatku. Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT podstawę obliczenia podatku stanowi dochód po odliczeniu między innymi kwot składek społecznych potrąconych w roku podatkowym przez płatnika ze środków podatnika. Z kolei na mocy art. 27b ust. 1 ustawy o PIT podatek dochodowy w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej w roku podatkowym przez płatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
W obu przypadkach (zarówno składek społecznych, jak i zdrowotnej) obniżenie nie dotyczy składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.) zaniechano poboru podatku.
Oznacza to, że w przypadku gdy podatnik do lat 26 będzie podlegał składkom ZUS, to ich kwoty naliczone od przychodów wolnych od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT nie będą podlegały odliczeniu ani od dochodu, ani od podatku. W efekcie kwoty tych składek nie powinny być wykazywane w PIT-11.
Ile wynoszą koszty uzyskania przychodów w okresie korzystania z zerowego PIT?
PROBLEM Nasz pracownik korzysta ze zwolnienia dla młodych podatków. Czy należy naliczać mu koszty uzyskania przychodów?
ODPOWIEDŹ Nie nalicza się kosztów uzyskania za okres, w którym podatnik korzysta z zerowego PIT. Wynika to z art. 22 ust. 3b ustawy o PIT, zgodnie z którym w przypadku zastosowania zerowego PIT koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz z umów-zleceń stosuje się w wysokości nieprzekraczającej tej części przychodów z danego źródła, która podlega opodatkowaniu. W efekcie zarówno koszty standardowe (zwykłe i podwyższone), jak i koszty autorskie oraz koszty przewidziane dla umowy-zlecenia mogą być naliczane dopiero po utracie prawa do zwolnienia (przekroczenie limitu przychodów lub ukończenie 26 lat). Uwzględniając, że koszty pracownicze ustalane są w kwotach miesięcznych, można naliczyć je w pełnej wysokości, nawet jeśli opodatkowaniu podlegałyby przychody za jeden dzień. Koszty za czas korzystania ze zwolnienia nie podlegają odliczeniu ani przy zaliczkach, ani w zeznaniu rocznym.
Dodatkowo ustawodawca zastrzegł, że w przypadku zastosowania omawianego zwolnienia suma łącznych kosztów uzyskania przychodów ustalonych według stawki 50 proc. oraz przychodów objętych zerowym PIT nie może w roku podatkowym przekroczyć kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej (85 528 zł).
Które świadczenia chorobowe korzystają ze zwolnienia?
PROBLEM Nasza pracownica jest obecnie na zwolnieniu lekarskim, a niedługo urodzi dziecko. Czy świadczenia z tytułu choroby i macierzyństwa są objęte zerowym PIT?
ODPOWIEDŹ W przypadku świadczeń związanych z chorobą lub macierzyństwem ze zwolnienia korzysta wyłącznie wynagrodzenie chorobowe.
W art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT mowa jest jedynie o przychodach ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych oraz z umowy zlecenia. W przepisie tym nie ma mowy o zasiłkach, które zaliczane są do przychodów. Płyną z tego następujące wnioski:
1) wynagrodzenie chorobowe jest zwolnione z PIT – skoro jest to wynagrodzenie, to stanowi przychód ze stosunku pracy, a tym samym korzysta ze zwolnienia,
2) zasiłki (w tym chorobowy i macierzyński) – stanowią przychód z innych źródeł, więc podlegają opodatkowaniu.
Sporym problemem może być to, że zaliczka ze stosunku pracy obliczana jest od miesięcznej sumy przychodów ze stosunku pracy i zasiłków wypłacanych przez pracodawcę. Oznacza to, że za czas choroby lub macierzyństwa wypłacone świadczenia będą dużo niższe niż w przypadku pracy.
Czy wypłata w dniu 26. urodzin korzysta ze zwolnienia?
PROBLEM Pracownik kończy 17 grudnia 26 lat. Czy wypłata dokonana tego dnia będzie korzystać ze zwolnienia od podatku?
ODPOWIEDŹ Wypłata dokonana w dniu 26. urodzin korzysta ze zwolnienia od podatku – wypłaty późniejsze oznaczają konieczność naliczenia podatku. Istotne jest przy tym, że w zwolnieniu jest mowa o otrzymaniu przychodu – postawienie do dyspozycji będzie zatem niewystarczające.
Zgodnie z art. 112 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025 ze zm.) termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było ‒ w ostatnim dniu tego miesiąca. Jednakże przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia. Oznacza to, że kolejny rok kończymy w dniu urodzin, a więc zwrot „do ukończenia 26. roku życia” należy interpretować, że ze zwolnienia korzystają wypłaty dokonane do dnia 26. urodzin włącznie. Z nastaniem tego dnia pracownik kończy 26 lat, a więc jest to ostatni moment na skorzystanie ze zwolnienia.
O czym warto pamiętać
!Zerowym PIT objęte są przychody ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych oraz umowy-zlecenia. Nie korzystają zaś ze zwolnienia zasiłki (także te wypłacane pracownikom) oraz przychody z innych źródeł i tytułów (z działalności gospodarczej, umowy o dzieło itp.).
!W 2019 r. zwolnienie stosujemy tylko wtedy, gdy podatnik złoży stosowny wniosek o jego zastosowanie. Przykładowe oświadczenie podatnika może brzmieć: „Oświadczam, że w 2019 r. zamierzam korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT”.
!Składki ZUS naliczone za okres korzystania ze zwolnienia nie podlegają odliczeniu ani od dochodu, ani od podatku. Z kolei składka zdrowotna jest ograniczona do wysokości zaliczki, jaka byłaby odprowadzona, gdyby podatnik nie korzystał z zerowego PIT.
