Firma Rakow SA zajmuje się działalnością produkcyjną i handlową, w ramach której współpracuje z licznymi kontrahentami krajowymi i zagranicznymi. Do tej pory nie miała do czynienia z towarami objętymi potencjalną odpowiedzialnością solidarną w VAT. Z kolei odwrotne obciążenie w transakcjach krajowych wystąpiło raz czy dwa razy w całej historii firmy, przy okazji wymiany większej partii laptopów. Z tego powodu zarząd spółki niespecjalnie interesował się dotychczas tego rodzaju szczególnymi mechanizmami wprowadzanymi przez prawodawcę w celu eliminowania unikania przez podatnika opodatkowania czy wyłudzania VAT. Oczywiście główna księgowa firmy, pani Barbara, stara się być na bieżąco, czyta prasę, udziela się na forach internetowych i chodzi na szkolenia, jednak dotyczyło to raczej zwykłych, bieżących zagadnień związanych z rozliczeniami podatkowymi, a nie procedur „szczególnego zastosowania” (jak zwykła je nazywać).
Rzecz jasna, panie (bo w dziale, który zajmuje się podatkami, zatrudnione są same panie) starają się – zanim dokonają odliczenia VAT naliczonego – na bieżąco weryfikować kontrahentów, sprawdzać, czy są czynnymi podatnikami. Firma korzysta nawet, w ramach umowy o stałej współpracy, z usług doradcy podatkowego, który przygotował i wdrożył procedury należytej staranności. Dzięki temu dokumenty zakupowe są rzetelnie i sumiennie opisywane przez pracowników działów zajmujących się ich dokonywaniem lub zleceniem.
Oczywiście w spółce przestrzegana jest zasada, według której w przypadku transakcji o wartości powyżej 15 tys. zł płatności dokonywane są wyłącznie z wykorzystaniem rachunku płatniczego.
Ze względu na brak większych inwestycji opodatkowanie transakcji polskim VAT według podstawowej stawki oraz to, że spółka nie uzyskuje zwrotów nadwyżki VAT naliczonego nad należnym, główna księgowa miesiąc w miesiąc robi solidny przelew na rachunek urzędu skarbowego tytułem VAT należnego. Kontrahenci sporadycznie płacą w podzielonej płatności, więc spółka również nie stosuje split payment.
Zarząd spółki nie ma jakichś szczególnych pomysłów na optymalizacje podatkowe, raczej hołdując zasadzie, że oczywiście nie należy przepłacać podatków, trzeba dbać o interes firmy i kierować się racjonalnością gospodarczą, ale w bieżącym funkcjonowaniu warto stosować ostrożną politykę fiskalną. W konsekwencji można zaryzykować stwierdzenie, że – pomijając drobne, typowe bieżące problemy ze stosowaniem prawa podatkowego wynikające ze zmieniającej się wykładni przepisów – w spółce nie występują większe zagrożenia podatkowe. W to wszystko wpisuje się dbałość głównej księgowej o bieżącą analizę zmieniających się przepisów i terminową implementację nowych rozwiązań, aktualizację procedur wewnętrznych, przygotowanie narzędzi informatycznych.
Śledząc publikacje prasowe dotyczące zmian w prawie podatkowym, pani Barbara wyczytała, że już niebawem wprowadzony będzie nowy obowiązek dotyczący realizacji płatności, a uchybienie mu może mieć swoje negatywne konsekwencje fiskalne. W czasie rozmowy telefonicznej doradca podatkowy potwierdził, że taka zmiana została uchwalona, jednocześnie wskazując, że zmiany wchodzą w życie już we wrześniu tego roku, ale od nowego roku będą znacznie dalej idące. Dodatkowo doradca wspomniał, że resort finansów prowadzi intensywne działania, aby jeszcze w tym roku wprowadzić obligatoryjną podzieloną płatność i to mimo że całkiem niedawno prominentny urzędnik resortu finansów zapowiadał zmiany w tym zakresie dopiero na 2020 r.
W związku z uzyskaniem takich informacji pani Barbara postanowiła spotkać się z doradcą podatkowym i nieco więcej dowiedzieć na temat tego, jak spółka powinna przygotować się do uchwalonych i przygotowywanych zmian.

• ETAP I Ustalenie skutków wprowadzanych zmian

– Panie mecenasie, poczytałam sobie o zmianach w VAT i wydaje mi się, że niepotrzebnie pana ściągałam. Przecież faktycznie to dopiero od nowego roku trzeba się tym przejmować ‒ zaczęła pani Barbara.
– Niestety nie do końca mogę się z panią zgodzić – zaoponował doradca. – I oczywiście nie chodzi o to, by panią niepotrzebnie straszyć.
– A właśnie miałam powiedzieć, że chyba chce mnie pan trochę postraszyć – zażartowała główna księgowa.
– Oczywiście w tym roku negatywne skutki przewidziane w przepisach prawa podatkowego jeszcze nie występują, ale warto już teraz przygotować się do nowych rozwiązań. Od przyszłego roku konsekwencje uchybienia mogą być dla firmy dotkliwe.
– Właśnie czytałam o wyłączeniu z kosztów…
‒ Tak, ale to nie wszystko, bo może być jeszcze inny skutek. Jednak w pierwszej kolejności warto się zastanowić, w jakim zakresie zmiany mogą nas dotyczyć.
‒ Mówi pan o tej białej liście?
‒ Też, te unormowania na pewno wejdą w życie w tym roku. No, przynajmniej według ustawy – zawahał się doradca.
– Jak to? – zdziwiła się księgowa – Przecież ta regulacja jest uchwalona i opublikowana.
– Owszem, przepisy wprowadzające białą listę do ustawy o VAT mają zakończony proces legislacyjny, ale musimy uwzględnić to, że przepisy przewidują, iż szef Krajowej Administracji Skarbowej przygotuje na czas stosowne oprogramowanie. Gdyby się okazało, że jednak wystąpi opóźnienie w tej materii, to zawsze może pojawić się incydentalny akt prawny odsuwający w czasie wejście w życie przepisów np. na początek 2020 r.
– W sumie tak. Jest to możliwe – zastanowiła się księgowa. – A na dodatek mamy rok wyborczy i występujące w nim, jak pan to mówi, cuda roku wyborczego.
– Tak właśnie – potwierdził doradca. – Jednak w tej chwili powinniśmy zakładać, że przepisy wchodzą w życie planowo i przygotować się do ich stosowania. Co więcej, musimy liczyć się z tym, że również obowiązkowy split payment pojawi się od września czy może od czwartego kwartału 2019 r.
– Ale co z tymi skutkami jeszcze w bieżącym roku?
– Generalnie należy tutaj mówić o dwojakich: formalnych i nieformalnych. O ile te przewidziane w przepisach, czyli formalne, wystąpią od 2020 r., o tyle te nieformalne mogą pojawić się już w tym roku.
– Jeszcze w tym roku? Przecież nie powinno się zmieniać prawa podatkowego na niekorzyść podatników w trakcie roku – zdziwiła się księgowa.
– Owszem – potwierdził doradca – ale taka zasada dotyczy podatków dochodowych. Stąd wyłączenie kosztowe będzie dopiero od 2020 r. Co więcej, od nowego roku będą również inne konsekwencje, o których za chwilę, ale już w tym roku mogą wystąpić te nieformalne – wyjaśnił doradca.
– To co z tym rokiem?
– Jeżeli chodzi o skutki nieformalne białej listy, to trzeba liczyć się z tym, że w przypadku odliczenia podatku z faktury podmiotu, który nie jest czynnym podatnikiem, organy stwierdzą, że mając takie narzędzie, powinniśmy korzystać z niego i weryfikować kontrahentów.

co na to prawo? rada 1

– A jakie mają być te skutki formalne, inne niż w podatkach dochodowych?
– To wyłączenie z kosztów, o którym pani czytała, i czasami zwiększenie przychodów, a także ewentualna odpowiedzialność solidarna za zaległości sprzedawcy, jeżeli nie zostanie dopełniony obowiązek zapłaty na rachunek rozliczeniowy ujawniony na białej liście.

co na to prawo? rada 2

– Jak to? Przecież w ustawie o VAT nie ma nic na ten temat.
– W ustawie o VAT nie, ale w ordynacji podatkowej już tak. Według projektu wyłączenie kosztowe ma mieć zastosowanie od nowego roku również przy uchybieniu obowiązkowemu split paymentowi. Ale tutaj jeszcze prace legislacyjne są prowadzone.

• Etap II Zidentyfikowanie obszarów zastosowania nowych zasad

– To mnie pan przekonał. Jakie zatem powinniśmy podjąć działania w pierwszej kolejności? – dopytywała się pani Barbara.
– Jeżeli chodzi o białą listę, to sprawa jest dość prosta, bo stosowane jest wyłącznie kryterium wartościowo-podmiotowe ‒ zaczął doradca.
– Czyli?
– Czyli zapłata na rachunek rozliczeniowy wykazany na białej liście jest konieczna, gdy wartość transakcji przekracza 15 tys. zł, a świadczącym jest czynny podatnik VAT. Innymi słowy, przed dokonaniem takiej płatności trzeba sprawdzić numer rachunku bankowego, na który ma ona być zrealizowana. Do tej pory wystarczyło dbać, aby płatność była dokonana przelewem, natomiast od września, a już z całą pewnością od 2020 r., konieczne będzie sprawdzenie, czy rachunek jest na liście. Decyduje data zlecenia przelewu.

co na to prawo? rada 3

– A co z tym split paymentem? To chyba nas nie będzie dotyczyło? – z nadzieją spytała księgowa.
– Patrząc historycznie, raczej nie, bo prawodawca oprócz kryterium wartościowego jak przy białej liście, tj. 15 tys. zł, wprowadził jeszcze przedmiotowe. Według projektu obowiązek taki dotyczy zapłat za świadczenia z załącznika nr 15 do ustawy o VAT.
– Spojrzałam na niego – westchnęła pani Barbara – tam jest 150 pozycji.
– Tak, to dużo – potwierdził doradca. – Założenie jest takie, że są to świadczenia objęte uprzednio odpowiedzialnością solidarną lub odwrotnym obciążeniem, ale warto dokładnie przejrzeć ten załącznik i porównać ze swoimi zakupami, bo np. w przypadku robót budowlanych obowiązek nie będzie ograniczał się do podwykonawstwa.

co na to prawo? rada 4

– No właśnie, jeżeli rozpoczniemy budowę nowego magazynu, to możemy mieć dużo takich faktur.
– W takim przypadku nawet jako inwestor będziecie musieli stosować podzieloną płatność.

• Etap III Zaktualizowanie procedur dotyczących zakupów

– A czy to będzie wymagało jakiejś modyfikacji naszych procedur? – chciała się upewnić księgowa.
– Obawiam się, że tak ‒ odparł doradca.
– Na co trzeba zwrócić uwagę?
– Przede wszystkim konieczne jest zaktualizowanie procedury zakupowej, obiegu dokumentów i należytej staranności.
– A co musimy zmienić w pierwszej kolejności?
– Niezbędne jest wyraźne wskazanie, jakie numery rachunków rozliczeniowych mają być stosowane w fakturach, zobowiązanie dokonujących zakupu do weryfikacji statusu formalnego sprzedawcy, wprowadzenie wymogu jeszcze bardziej szczegółowego opisu przedmiotu świadczenia czy wskazanie na konieczność informowania księgowości o tym, że wartość transakcji przekracza 15 tys. zł.

co na to prawo? rada 5

• Etap IV Przygotowanie narzędzi dla potrzeb stosowania nowych rozwiązań

– No dobrze, a czy jeszcze jakieś działania musimy podjąć w ramach przygotowań? – dopytywała się pani Barbara.
– Tak, oczywiście ‒ rzucił doradca.
– To na co powinniśmy jeszcze zwrócić uwagę?
– Wiem, że macie państwo program, za pomocą którego weryfikujecie, czy świadczący jest czynnym podatnikiem VAT…
– Tak, owszem.
– To konieczne będzie albo dodanie nowej funkcjonalności takiemu programowi, albo modyfikacja np. systemu finansowo-księgowego tak, aby weryfikowane były rachunki bankowe, na które dokonywane są płatności. Administracja skarbowa ma udostępniać odpowiednie dane.

co na to prawo? rada 6

– Innymi słowy, trochę pracy przed nami – zastanowiła się główna księgowa.
– Niestety tak – potwierdził doradca podatkowy.
– Co gorsze, byłam przekonana, że mam więcej czasu, bo do końca 2019 r.
– Tak, mylące jest to, że zmiany kosztowe i o odpowiedzialności obowiązują od nowego roku, a dodatkowo przepisy o odpowiedzialności solidarnej przy uchybieniu obowiązkowi zapłaty na ujawniony rachunek zamieszczone zostały nie w ustawie o VAT, ale w ordynacji podatkowej.
– Może przepisy dotyczące obowiązkowej podzielonej płatności nie wejdą jednak jeszcze w tym roku w życie?
– Deklaracje resortu finansów są dość jednoznaczne, ale wszystko jest możliwe, bo czasu coraz mniej, a również są apele o przesunięcie wejścia w życie tych przepisów na 2020 r. Z innej jednak strony branża budowlana czeka na tę nowelizację…
– Nie rozumiem, z jakiego powodu.
– Chodzi o to, że obowiązkowy split payment eliminuje odwrotne obciążenie, a ono naprawdę potrafi podatnikom sprawić wiele problemów.
– No tak, coś w tym jest. Nie ma co się zastanawiać, trzeba działać.
– Tak jest. Służę pomocą – zakończył rozmowę doradca.
©℗

RADA 1 Warto weryfikować kontrahentów, korzystając z białej listy

Zgodnie z zapowiedziami polityków biała lista zawiera spis czynnych podatników VAT, za jej pomocą można weryfikować kontrahentów historycznie, nawet pięć pełnych lat wstecz. W praktyce mogą jednak wystąpić negatywne implikacje. Istnieje realne ryzyko, że udostępnienie podatnikom takiego narzędzia utwierdzi przedstawicieli fiskusa w przekonaniu, iż podatnik odliczający VAT z faktury jest zobligowany do weryfikacji statusu formalnego kontrahenta, tj. musi sprawdzać, czy jest on zarejestrowany jako czynny podatnik VAT. Tymczasem pod rządami ustawy z 2004 r. nie było, nie ma i być nie może (chyba że po uzyskaniu przez państwo polskie notyfikacji) przepisu, który expressis verbis uzależniałby odliczenia VAT od tego, czy świadczący jest zarejestrowanym podatnikiem. Regulacji takich nie ma i nie wprowadza ich nowelizacja konstytuująca białą listę.
W praktyce podatnik, który chce spokojnie funkcjonować, nie powinien ignorować możliwości weryfikacji. Warto korzystać z takiego narzędzia, jakim jest biała lista, i sprawdzać kontrahentów. Trzeba jednak przeprowadzić weryfikację na odpowiedni moment. Z całą pewnością nie jest to dzień odliczenia, a nawet w większości przypadków dzień wystawienia faktury. Decyduje moment powstania obowiązku podatkowego, czyli najczęściej data wykonania usługi, dokonania dostawy lub otrzymania przez podatnika zapłaty przed realizacją świadczenia. System obsługujący białą listę ma dawać możliwość sprawdzania statusu kontrahenta wstecznie na konkretny dzień, nawet jeżeli w późniejszym okresie został on pozbawiony statusu czynnego podatnika VAT. I to właśnie na dzień powstania obowiązku podatkowego u sprzedawcy należy sprawdzać, czy był czynnym podatnikiem VAT.

RADA 2 Już w tym roku należy płacić na rachunki ujawnione w wykazie

Jeżeli wartość transakcji przekracza 15 tys. zł, to dokonując płatności, trzeba będzie przelać środki na rachunek rozliczeniowy ujawniony na białej liście. Uchybienie temu obowiązkowi od nowego roku skutkować może bowiem nie tylko wyłączeniem wydatków z kosztów (czasami zwiększeniem przychodów), lecz także odpowiedzialnością solidarną, gdyby sprzedawca nie uregulował zobowiązania podatkowego. Te negatywne skutki uchybienia obowiązkowi zapłaty na rachunek ujawniony na białej liście zostały wprost zapisane w prawie podatkowym, tyle że wcale nie w ustawie o VAT, a w regulacjach normujących podatki dochodowe i w ordynacji podatkowej.
Nie mogąc ingerować (bez stosownej notyfikacji) w prawo do odliczenia VAT, a jednocześnie zamierzając zmotywować podatników do regulowania kwot należnych kontrahentom będącym czynnymi podatnikami VAT z wykorzystaniem rachunków bankowych zgłoszonych organowi podatkowemu (przy transakcjach o wartości brutto powyżej 15 tys. zł), prawodawca wprowadza od 2020 r. szczególne regulacje, które w określonych przypadkach skutkować będą pozbawieniem podatników prawa do rozliczenia kosztów podatkowych albo spowodują podwyższenie przychodów.
Od 2020 r. zarówno podatnik PIT, jak i CIT zobowiązany będzie do wyłączenia z rachunku podatkowego kosztów transakcji, w przypadku których zapłata na rzecz czynnego podatnika VAT nie zostanie dokonana z wykorzystaniem rachunku ujawnionego na białej liście, a jednorazowa wartość transakcji – bez względu na liczbę wynikających z niej płatności – przekracza 15 tys. zł lub równowartość tej kwoty (chodzi o kwotę brutto).
Dodatkowo prawodawca wprowadza z nowym rokiem regulację dotyczącą podatnika, który na podstawie umowy zawartej z dostawcą towarów lub usługodawcą zarejestrowanym na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny albo nabywcą towarów lub usługobiorcą będzie zobowiązany do pobrania należności od nabywcy towarów lub usługobiorcy za dostawę towarów lub świadczenie usług, potwierdzone fakturą, i przekazania jej w całości albo części dostawcy towarów lub usługodawcy. Gdyby taki podatnik dokonał zapłaty tej należności przelewem na rachunek inny niż ujęty na dzień zlecenia przelewu na białej liście, to powstanie u niego dodatkowy przychód podatkowy. Przychód definiowany będzie w takiej wysokości, w jakiej płatność zostanie dokonana na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu na białej liście. Warto wskazać, że w obu przypadkach będzie można odwrócić negatywy skutek (tj. wyłączenie kosztów lub konieczność wykazania przychodu) dokonania przelewu na inny rachunek bankowy niż zgłoszony organowi. Aby tak było, podatnik (płacący) będzie musiał poinformować o takiej zapłacie naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu (nie chodzi o trzy dni robocze, ale o trzy dni).
Jednak takie implikacje wystąpią od 2020 r., czyli za pół roku. Co ważne, nie będą to jedyne skutki. Jeżeli bowiem podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłaci kontrahentowi na rachunek zgłoszony do urzędu skarbowego, a ten popadnie w zaległość w VAT, to odpowie solidarnie całym swoim majątkiem wraz z dostawcą towarów lub usługodawcą będącym podatnikiem VAT czynnym za jego zaległości podatkowe w części podatku od towarów i usług proporcjonalnie przypadającej na tę dostawę towarów lub to świadczenie usług, wobec której powstało uchybienie przy płatności. Analogiczny skutek wystąpi, jeżeli podatnik pobierze zapłatę na zlecenie podmiotu trzeciego, a następnie przekaże środki z pominięciem rachunku widniejącego na białej liście. Oczywiście chodzi o transakcje o wartości przekraczającej 15 tys. zł. Chcąc bronić się przed taką odpowiedzialnością, podatnik musiałby w terminie trzech dni donieść na siebie do urzędu skarbowego wystawcy faktury albo dokonać zapłaty w procedurze podzielonej płatności.

RADA 3 Istotna jest data zlecenia przelewu bankowi

Od września tego roku, a tym bardziej od 2020 r., przy transakcjach o wartości powyżej 15 tys. zł (bez względu na liczbę płatności) przed dokonaniem zapłaty podatnik będzie musiał sprawdzić, czy rachunek, na który reguluje zobowiązanie, figuruje na białej liście. Co ważne, chodzi o sprawdzenie na konkretny dzień, a jest nim dzień zlecenia zapłaty.
Wątpliwości mogą dotyczyć tego, na jaki dzień powinna być dokonana weryfikacja, czy rachunek bankowy znajduje się na białej liście, w przypadku gdy podatnik zleca bankowi dokonanie przelewu z datą przyszłą, względnie gdy przekazuje zlecenie w jednym dniu, a zlecenie jest realizowane w następnym. Generalnie ryzyko jest niewielkie, gdyż wcześniejsze sprawdzenie raczej powinno dawać względne bezpieczeństwo, bowiem mało prawdopodobne jest, że w ciągu jednego czy kilku dni rachunek zostanie wykreślony. Ale jest to możliwe.
Według resortu finansów, który udzielił odpowiedzi na pytanie redakcji DGP: „Dla weryfikacji, czy rachunek kontrahenta znajduje się w wykazie, decydujący będzie dzień zlecenia przelewu bankowi, a nie dzień obciążenia rachunku nabywcy bądź uznania rachunku sprzedawcy”.
Faktycznie, jeżeli wczytamy się w unormowania dotyczące tej materii, to stwierdzimy, że jest w nich mowa o weryfikacji numeru rachunku „na dzień zlecenia przelewu”, a nie jak np. w art. 60 par. 1 pkt 2 ordynacji podatkowej na „dzień obciążenia rachunku”. Zatem na ten dzień należy dokonywać sprawdzenia.

RADA 4 Trzeba sprawdzić katalog czynności objętych obligatoryjnym split paymentem

Obecnie (w dniu przygotowania tego studium, czyli 2 lipca) prace nad nowelizacją wprowadzającą obligatoryjną podzieloną płatność dla niektórych świadczeń są jeszcze prowadzone. Jednak już na tym etapie można stwierdzić, że wystąpi poszerzenie kręgu przedmiotowego tych, których w obecnym jeszcze stanie prawnym dotyczy odwrotne opodatkowanie i solidarna odpowiedzialność (załączniki nr 13 i 14 do ustawy o VAT). Tak jest np. w przypadku robót budowlanych, dla których bez znaczenia ma być to, czy świadczenie jest realizowane przez wykonawcę czy podwykonawcę.
Po uchwaleniu nowelizacji dotyczącej obowiązkowej podzielonej płatności należy więc dokładnie zweryfikować treść załącznika nr 15 i odnieść go do dokonywanych zakupów. Może się bowiem okazać, że chociaż wcześniej podatnika nie dotyczyła odpowiedzialność solidarna czy odwrotne obciążenia, to już obowiązkowa podzielona płatność wystąpi.

RADA 5 Problemów z weryfikacją łącznej wartości transakcji można uniknąć

Dla potrzeb stosowania nowych regulacji konieczne jest dokonanie aktualizacji wewnętrznych procedur podatników. Warto poszerzyć czy doprecyzować obowiązki osób zajmujących się zakupami. Jeżeli do tej pory nie zostało to zapisane w porozumieniach zawieranych ze stałymi kontrahentami, to warto wskazać w nich numer rachunku, na który będą dokonywane płatności z jednoczesnym zobowiązaniem, by został on zgłoszony do urzędu skarbowego. Z uwagi na to, że do jednej transakcji może być wystawionych więcej faktur, pracownicy opisujący dokumenty zakupowe muszą wyraźnie i jednoznacznie wskazać, że łączna wartość transakcji nie przekracza lub przekracza 15 tys. zł. Ponadto, gdy zostaną wprowadzone przepisy o obowiązkowej podzielonej płatności, osoby dokonujące zakupu powinny zostać zobowiązanie proceduralnie do tego, aby weryfikować przedmiot transakcji z treścią załącznika nr 15 do ustawy o VAT. Ze względu na planowane wprowadzenie obowiązku zamieszczania na fakturze sprzedaży informacji o obligatoryjnej podzielonej płatności pod groźbą 30-proc. sankcji podatkowej dla wystawcy, który uchybił takiej powinności, z treścią załącznika nr 15 będą musiały zapoznać się również osoby fakturujące sprzedaż danego podatnika.
Sugerowałbym wprowadzenie zasad działania, w ramach których przy każdej płatności przelewem dla czynnego podatnika VAT zapłata będzie dokonywana wyłącznie na rachunek bankowy widniejący na białej liście (bez względu na wartość transakcji). Z kolei przy każdej zapłacie za świadczenie z załącznika nr 15 do ustawy o VAT płatność byłaby regulowana w procedurze split payment. Pozwoli to uniknąć problemów z weryfikacją łącznej wartości transakcji.

RADA 6 Niezbędna jest aktualizacja oprogramowania

Według nowych przepisów szef Krajowej Administracji Skarbowej ma aktualizować dane na białej liście w dni robocze raz na dobę i będą one udostępniane przez system teleinformatyczny Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Z tego powodu warto zaktualizować oprogramowanie tak, aby dokonywało weryfikacji nie tylko statusu kontrahenta, lecz także tego, czy rachunek, na który dokonywana jest zapłata, figuruje na białej liście.
Niewątpliwie nowe regulacje to kolejne wydatki związane z dostosowaniem systemów informatycznych podatnika. Zwłaszcza u tych przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność w szerszym zakresie, niezbędne wręcz okazać się może implementowanie funkcjonalności sprawdzania rachunku przed dokonaniem zapłaty.
Tak jak zostało to wskazane powyżej w radzie 5, proponuję, aby dla uproszczenia i usprawnienia procesu weryfikacji rachunki były sprawdzane przy każdej zapłacie, a nie tylko przy tych, których wartość przekracza 15 tys. zł. Takie rozwiązanie systemowe w połączeniu z zasadą zapłaty wyłącznie na rachunek zgłoszony (o ile płatność jest dla czynnego podatnika VAT) pozwoli na uniknięcie przypadków, w których podatnik nie przeprowadzi sprawdzenia mimo ciążącego na nim obowiązku, np. z tego powodu, że transakcja jest dokumentowana większą liczbą faktur, a kwota w żadnej z nich nie przekracza 15 tys. zł.
W przygotowywanym oprogramowaniu trzeba jednak uwzględnić to, że na liście mają być czynni podatnicy VAT, a zatem system powinien umożliwiać dokonanie przelewu na rachunek nieujawniony, jeżeli sprzedawcą będzie inny podmiot niż czynny podatnik VAT.
!PODSUMOWANIE
Nikt nie ma wątpliwości co do tego, że jest w interesie zarówno Skarbu Państwa, jak i uczciwych podatników, aby system podatkowy został uszczelniony. Niestety cechą wspólną niemal wszystkich działań prawodawcy jest to, że są one uciążliwe dla uczciwych podatników, budzą ich niepokój i niosą ze sobą sankcje, czasami niewspółmierne do występku. Ponadto implementacja takich rozwiązań to kolejne wydatki podatników, często niemałe.
W przypadku opisanych powyżej rozwiązań nie będzie inaczej. I właśnie dlatego – nawet jeżeli pewne implikacje wystąpią dopiero od 2020 r. – już w tym roku warto podjąć stosowne działania, przygotować budżet, zaktualizować procedury, zmodyfikować systemy informatyczne. Innymi słowy, trzeba się przygotować na wytężoną pracę i niemałe wydatki (przynajmniej u części podatników).©℗
Podstawa prawna
Ustawa z 12 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1018).
Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.).
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 865 ze zm.).
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1509 ze zm.).
Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.).