Od 1 stycznia 2019 r. obliczanie kosztów podatkowych związanych z eksploatacją samochodów do celów firmowo-prywatnych stało się szczególnie skomplikowane
Odliczać od przychodu można bowiem tylko 75 proc. wydatków eksploatacyjnych, gdy samochód osobowy jest używany do celów mieszanych. Ten 75-proc. limit dotyczy również połowy VAT, która – jako nieodliczona od podatku należnego – może być kosztem uzyskania przychodów. Mamy więc 75 proc. od 50 proc. (patrz też „W kosztach nie tylko niższa kwota netto, ale i VAT”, DGP nr 215/2018).
Rachunki jeszcze bardziej się komplikują, gdy przy odliczaniu podatku naliczonego VAT firma korzysta ze współczynnika (np. 3 proc.).
Co więcej, że żmudnymi wyliczeniami trzeba się zmagać nie tylko przy odliczaniu wydatków eksploatacyjnych, ale i rat leasingowych (dla nich również obowiązują nowe limity, o czym niżej).
Nic dziwnego, że do redakcji DGP napływają pytania kolejnych czytelników, którzy nie wiedzą, jak prawidłowo rozliczyć się z podatku.
Wątpliwości rozstrzygamy z pomocą ekspertów.

Problem: koszty eksploatacji

– Spółka wykorzystuje własne samochody do celów mieszanych. Odlicza 50 proc. VAT od każdej faktury związanej z obsługą tego pojazdu. Jaki procent od wartości netto oraz pozostałego VAT mam kwalifikować jako koszt uzyskania przychodu – pyta czytelniczka.
Wyjaśniamy to na przykładzie.
Przykład 1
Faktura na paliwo opiewa na 123 zł brutto (100 zł netto + 23 zł VAT).
Do KUP można zaliczyć 75 proc. ze 100 zł, czyli 75 zł.
VAT naliczony – 23 zł, z czego 11,5 zł, nie podlega odliczeniu.
Do nieodliczonego VAT również stosuje się limit 75 proc. Do kosztów można zatem zaliczyć 8,625 zł nieodliczonego VAT.
Kosztem uzyskania przychodów od kupionego paliwa w cenie 123 zł brutto jest zatem kwota 83,63 zł.
Sposób wyliczenia:
75 proc. x (kwota netto + 50 proc. VAT) = KUP
75 proc. x (100 zł + 11,50 zł ) = 83,63 zł

Problem: leasing operacyjny

– Spółka wykorzystuje do celów mieszanych auta osobowe wzięte w leasing operacyjny. Jaki procent od wartości netto oraz od pozostałego nieodliczonego VAT mam zaliczać do kosztów uzyskania przychodów – pyta czytelnik.
Od 2019 r. wprowadzony został limit 150 tys. zł w zakresie podatkowych kosztów opłat wynikających z umów leasingu operacyjnego (najmu, dzierżawy lub innych o podobnym charakterze). Nie uważa się za koszty opłat w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150 tys. zł pozostaje do wartości samochodu osobowego.
Co ważne, ograniczenie stosuje się do tej części opłaty, która stanowi spłatę wartości samochodu, czyli do część kapitałowej, ale już nie odsetkowej.
Przykład 2
Wartość samochodu – 200 tys. zł netto
Rata leasingowa – 2460 zł brutto (w tym 460 zł VAT)
VAT do odliczenia – 230 zł
VAT nieodliczalny – 230 zł
Rata netto – 2000 zł, w tym część kapitałowa – 1800 zł oraz część odsetkowa 200 zł
Jak tłumaczy Piotr Liss, doradca podatkowy, partner w RSM Poland:
• do kwoty 2030 zł (1800 zł + 230 zł) raty kapitałowej stosuje się art. 16 ust. 1 pkt 49a ustawy o CIT, czyli limit 150 000 zł w proporcji do wartości pojazdu,
• do 200 zł raty odsetkowej stosuje się art. 15c ustawy o CIT.
Gdy wiemy, do jakiej kwoty zastosować art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o CIT, pozostaje obliczenie współczynnika. Zasadniczo powinno to być 150 000/wartość pojazdu.
Przepisy nie precyzują, jaką wartość pojazdu należy przyjąć (netto, brutto czy netto + 50 proc. VAT). Z uzasadnienia do zmian wynika jednak, że ustawodawcy chodziło o to, by podatnicy zawsze mogli zaliczać do kosztów wydatki związane z używaniem samochodu tylko do limitu, niezależnie od tego, czy samochód jest własny, czy w leasingu. Uzyskanie tego efektu (identycznego wyniku w obu przypadkach) jest możliwe tylko wtedy, gdy przyjmiemy wartość netto + 50 proc. VAT.
Wyliczenia:
200 000 zł + 23 000 zł (50 proc. VAT) = 223 000 zł
Współczynnik: 150 000/223 000 = 0,67 proc.
2030 zł x 0,67 = 1360,10 zł KUP
669,9 zł NKUP
Przykład 3
Spółka wykorzystuje do celów mieszanych samochód używany na podstawie umowy leasingu operacyjnego o wartości do kwoty 150 tys. zł brutto. Rata leasingu nie obejmuje kosztów eksploatacji samochodu (serwisu, napraw itp.) ani ubezpieczenia. Rata leasingu wynosi 1 230 zł brutto (1000 netto).
Jak wyjaśnia Karolina Gierszewska, doradca podatkowy, dyrektor Departamentu Podatków w ECDP Sp. z o.o., kosztem uzyskania przychodów od zapłaconej raty leasingu w cenie 1230 zł brutto jest kwota 1115 zł.
Wynika to z następującego wyliczenia:
Kwota netto + 50 proc. VAT = KUP
1000 zł + 115 zł = 1115 zł
Ograniczenie miałoby miejsce, gdyby wartość samochodu przewyższała kwotę 150 tys. zł.

Problem: VAT według współczynnika

Wyliczenia komplikują się, gdy przedsiębiorca rozlicza VAT według współczynnika, tak jak jeden z czytelników DGP.
– Nasza firma wykorzystuje własne samochody do celów mieszanych. Odliczamy VAT według współczynnika 3 proc. Jak w takiej sytuacji ująć obowiązujące ograniczenia w rachunku kosztów? – pyta czytelnik.
Na jego wątpliwości odpowiadamy w kolejnym przykładzie.
Przykład 4
Spółka transportowa wykorzystuje własne samochody do celów mieszanych. Z uwagi na sporadyczne świadczenie usług podlegających zwolnieniu z VAT, tj. transport sanitarny, przy odliczaniu podatku naliczonego spółka korzysta ze współczynnika proporcji w wysokości 3 proc. Spółka kupiła paliwo za kwotę 246 zł brutto (200 zł netto).
Jak tłumaczy Karolina Gierszewska, najpierw należy obliczyć podatek naliczony do odliczenia. Dokonujemy tego poprzez zastosowanie współczynnika proporcji (spółka nabywa bowiem paliwo zarówno do świadczenia usług opodatkowanych VAT, jak i zwolnionych z tego podatku).
Wynika to z następującego sposobu liczenia:
działanie I: współczynnik proporcji x 50 proc. VAT = X
działanie II: 75 proc. x (kwota netto + 50 proc. VAT + X) = KUP
Przekładając to na dane z przykładu, otrzymujemy:
działanie I: 3 proc. x 23 zł = 0,69 zł
działanie II: 75 proc. x (200 zł + 23 zł + 0,69 zł) = 167,77 zł
Kosztem uzyskania przychodów od nabytego paliwa w cenie 243 zł brutto jest kwota 167,77 zł.