Sprawozdanie finansowe sporządzane jest zazwyczaj z racji zakończenia roku obrotowego jako roczne sprawozdanie finansowe. Coraz częściej jednak się zdarza, że raporty takie są przygotowywane w trakcie roku na potrzeby inne niż złożenie do Krajowego Rejestru Sądowego czy urzędu skarbowego. Interesariuszami śródrocznych sprawozdań finansowych są przede wszystkim zewnętrzni kapitałodawcy – banki, firmy leasingowe. Chcą one na podstawie tych sprawozdań ocenić kondycję podmiotu ubiegającego się o kredyt, pożyczkę czy leasing.
Sprawozdania sporządzane w trakcie roku, tak samo jak te roczne, powinny być przygotowane zgodnie z zasadami rachunkowości i przepisami prawa. Niestety zdarza się, że bywają podkolorowywane po to, aby pokazać podmiot w lepszym świetle i uzyskać bez konieczności dodatkowych zabezpieczeń pożądane źródło finansowania. Zdarza się też, że zafałszowanie sprawozdania finansowego wynika z przyjętych uproszczeń czy braku przestrzegania procedur. W opracowaniu wskazane zostanie, jak podmioty poprawiają swój wizerunek. Na przykładach pokazane zostanie też, jak na pozór drobne niedopatrzenia wpływają na obraz jednostki, w szczególności na wskaźniki kluczowe dla oceny kondycji podmiotu.
Analizowane będą sprawozdania sporządzane według załącznika nr 5 do ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 395 ze zm.; dalej u.r.), jest to bowiem załącznik najczęściej wykorzystywany przez małe i średnie podmioty.

Zasady rachunkowości w raporcie na potrzeby kapitałodawcy

System rachunkowości jest oparty na zasadach rachunkowości, które mają na celu ujednolicenie i stabilizację systemu rachunkowości, pozwalając na dokonanie jednoznacznej interpretacji informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych. Zasady te są wynikiem koncepcji wiarygodnego i rzetelnego obrazu (ang. true and fair view). Służą one przede wszystkim do wiernego odzwierciedlenia rzeczywistości gospodarczej w księgach rachunkowych i sprawozdaniach finansowych jednostek oraz do wypracowania stabilnego i ujednoliconego systemu sprawozdawczości finansowej w płynnej i niestabilnej rzeczywistości gospodarczej. W tym celu informacje muszą mieć cechy, które zostały przedstawione w tabeli 1.

Elementy

Sprawozdanie finansowe jest jedno. Może się składać z dwóch (załącznik nr 4 do u.r.), trzech (załącznik nr 5 do u.r. lub niebadane przez biegłego rewidenta sprawozdanie według załącznika nr 1 do u.r.) lub pięciu elementów (badane przez biegłego sprawozdanie według załącznika nr 1 do u.r.), które stanowią jednak spójną całość.
W trakcie roku najczęściej analiza jest przeprowadzana na podstawie bilansu, rachunku zysków i strat oraz czasem (według decyzji np. banku) rachunku przepływów pieniężnych. Nie są przygotowywane informacja dodatkowa oraz zestawienia zmian w kapitale własnym.
Roczne sprawozdanie zawiera dane na koniec okresu sprawozdawczego i ‒ jako dane porównawcze ‒ dane na koniec poprzedniego okresu. W odniesieniu do rachunku zysków i strat są to dane obejmujące zwykle 12 miesięcy. W przypadku sprawozdań przygotowywanych na żądanie warto się upewnić, jakich danych oczekuje kapitałodawca, bo zdarza się, że przygotowując sprawozdanie na np. 30 listopada, będziemy poproszeni o pokazanie danych porównawczych w rachunku zysków i strat też za 11 miesięcy. Będzie to wymagało dodatkowego nakładu pracy związanego z przekształceniem danych.