Tylko w pierwszej połowie 2018 r. w związku z przestępstwami dotyczącymi podatku od towarów i usług trafiło za kratki 51 osób. To ponad trzy razy więcej niż w całym 2016 r.
Poinformował o tym prokurator krajowy Bogdan Świeczkowski w odpowiedzi z 28 listopada br. na interpelację poselską nr 27039.
Podał, że łącznie przez ostanie dwa i pół roku sądy wydały wyroki skazujące wobec 2772 osób. Z tego 320 dotyczyło uszczuplenia VAT lub narażenia na takie uszczuplenie na kwotę powyżej 1 mln zł.
Nowe możliwości
Przypomnijmy, że od 1 marca 2017 r. w kodeksie karnym przewidziane są nowe kategorie przestępstw: wystawianie fikcyjnych faktur, ich podrabianie i przerabianie. Jako zbrodnia (tj. czyn zagrożony karą więzienia nie krótszą niż 3 lata) jest traktowane przestępstwo, gdy wartość towarów i usług przekracza 5 mln zł. Za fałszowanie faktur na kwotę ponad 10 mln zł grozi kara od 5 do 15 lat pozbawienia wolności, a w najcięższych wypadkach nawet 25 lat więzienia. Co istotne, wartość czynu nie odnosi się do uszczuplenia (jak w kodeksie karnym skarbowym), ale do kwot podanych na fakturach.
Oprócz kary pozbawienia wolności przepisy przewidują dodatkowo możliwość wymierzenia grzywny do 6 mln zł.
Jeżeli kwota na fakturze jest duża, ale samo uszczuplenie jest bardzo małe, wówczas mamy do czynienia z przypadkiem mniejszej wagi lub brana jest pod uwagę znikoma szkodliwość społeczna czynu.
Nowe przepisy pozwalają organom ścigania działać szybciej. Prokurator może wnieść oskarżenie o przestępstwo nawet, gdy dopiero wystawiona została fałszywa faktura. Nie musi czekać, aż dojdzie do uszczuplenia, co ma miejsce dopiero z upływem okresu do złożenia deklaracji i zapłaty podatku.
Prowadzone śledztwa
Z odpowiedzi prokuratora krajowego wynika, że finansowe organy postępowania przygotowawczego wszczęły przez dwa i pół roku (od 2016 r. do końca I półrocza 2018 r.) 9845 postępowań przygotowawczych.
Takimi organami są, zgodnie z kodeksem karnym skarbowym:
■ naczelnicy urzędów skarbowych,
■ naczelnicy urzędów celno-skarbowych,
■ szef Krajowej Administracji Skarbowej,
■ Straż Graniczna,
■ policja,
■ Żandarmeria Wojskowa.
Z kolei dane Ministerstwa Finansów pokazują, że najwięcej takich postępowań prowadzą urzędy celno-skarbowe. W I połowie br. wszczęły ich 1926 tylko w związku z nieprawidłowościami w VAT. W całym 2017 r. przeprowadzono takich postępowań 3918. Szerzej pisaliśmy o tym w artykule „Więcej aktów oskarżenia, ale skażań na więzienie wciąż niewiele” (DGP nr 233/2018).
Z informacji gromadzonych przez Prokuraturę Krajową wynika, że od 2016 r. do końca I połowa 2018 r. prowadzono 5154 śledztw w sprawach, w których uszczuplenie lub narażenie w VAT wynosi powyżej 1 mln zł. To prawie trzykrotnie więcej niż w latach 2013–2015.
Z roku na rok rośnie też liczba osób podejrzanych w takich śledztwach dotyczących VAT. W 2016 r. było to 1464 osób, w 2017 r. o ponad 200 więcej, natomiast w I połowie 2018 r. – 1243.
Akty oskarżenia
Z danych MF wynika, że w postępowaniach przygotowawczych wszczętych przez finansowe organy postępowania przygotowawczego w okresie od 2016 r. do końca I półrocza 2018 r. aktami oskarżenia objęto łącznie 3771 osób.
Przy czym same tylko urzędy celno-skarbowe skierowały w 2017 r. akty oskarżenia wobec 1238 osób, a w I połowie tego roku wobec 866 osób.
Jednocześnie dane Prokuratury Krajowej wskazują na to, że w I połowie 2018 r. w sprawach VAT większego kalibru (powyżej 1 miliona) skierowano 128 aktów oskarżenia, czyli tyle samo co w całym 2016 r. Objęto nimi natomiast ponad dwa razy więcej oskarżonych, tj. 346.
Tymczasowe aresztowania
Wzrosła także liczba tymczasowych aresztowań w trakcie śledztw. W I połowie br. było ich 326, podczas gdy w całym 2016 r. zaledwie 220. W sumie przez ostatnie dwa i pół roku było ich łącznie prawie 1100.