MF: Zmniejszenie luki w VAT m.in. dzięki legislacji, administracji i koniunkturze

Dyrektor Instytutu Piotr Arak poinformował, że raport jest adresowany do odbiorcy międzynarodowego i zostanie przetłumaczony.

"Chcemy te rozwiązania promować za granicą (...) dobrymi praktykami się dzielić, bo inne kraje rozwijające się, zwłaszcza te, które mają problemy z uszczelnianiem podatkowym, szczególnie w obszarze VAT-u, podatkach pośrednich potrzebują wsparcia i to wsparcia intelektualnego od kraju, który przeszedł z tego ogromnego problemu i balastu w postaci dosyć wysokiej luki VAT-owskiej, do niższej" - powiedział szef PIE.

W raporcie napisano, że w połowie 2016 r. Ministerstwo Finansów ogłosiło plan ograniczenia luki w VAT do ok. 15 proc. w następnych trzech latach. "Wymieniony cel udało się osiągnąć dużo szybciej. Według wstępnych szacunków Ministerstwa Finansów, od 2016 r. luka podatkowa ulega zauważalnemu ograniczeniu. W sposób istotny zmniejszyła się w 2017 r., w którym stanowiła ok. 14 proc. potencjalnych wpływów, podczas gdy jeszcze w latach 2015–2016 wynosiła odpowiednio ok. 40 mld zł i 34 mld zł (23,9 proc. i 20 proc.)" - czytamy w publikacji.

Obecny na konferencji wiceminister finansów Leszek Skiba wyjaśnił, że Polska, w przeciwieństwie do innych krajów zdecydowała się na wprowadzenie nie jednego rozwiązania mającego na celu uszczelnienie VAT, ale całego zestawu narzędzi.

"My mamy jednocześnie Jednolity Plik Kontrolny, który przyniósł wiele sukcesów, podzieloną płatność - split payment i unikalny mechanizm STIR (...) i jednocześnie (...) mamy kontrole na poziomie SENT - systemu towarowego. Uderzamy jednocześnie we wszystkie możliwe obszary, bo wiemy, że nieprawidłowości VAT-owskie nie rodzą się w jednym źródle" - powiedział. Dodał, że Sejm pracuje nad przepisami wprowadzającymi kasy fiskalne on-line.

Współautor raportu Jan Sarnowski, zastępca dyrektora departamentu podatków dochodowych resortu finansów, wyjaśnił, że do ograniczenia luki w VAT przyczyniła się nowoczesna legislacja, efektywna i bardziej kompetentna administracja, współpraca z biznesem oraz koniunktura gospodarcza. "Fakt zmniejszenia luki w VAT nie wynika tylko z działań legislacyjnych oraz reorganizacji służb skarbowych, z tego co dzieje się w Ministerstwie Finansów. Natomiast obliczenie tego, w jakim stopniu koniunktura gospodarcza wpływa na ograniczenie luki w VAT jest niesłychanie skomplikowanym procesem" - zaznaczył.

W raporcie napisano m.in., że dobra koniunktura powoduje, iż baza podatkowa, a więc wartość dóbr i usług podlegających opodatkowaniu, jest większa. Podkreślono, że głównym czynnikiem wzrostu gospodarczego w 2017 r. była konsumpcja prywatna, która zwiększyła się o 4,8 proc. w wyniku dobrej sytuacji na rynku pracy, zwiększonej płacy minimalnej czy realizacji Programu Rodzina 500 plus. Jej konsekwencją był wzrost konsumpcji, który wpłynął na zwiększenie wpływów z tytułu podatków pośrednich.

"Według bardzo ostrożnych szacunków ekonomistów banku Credit Agricole (2018), uszczelnienie systemu podatkowego w 2017 r. przyniosło wzrost dochodów budżetowych w wysokości ok. 12,5 mld zł. Z kolei Ministerstwo Finansów szacuje, że w 2016 r. udało się odzyskać 6,6 mld zł, a 2017 – 10,8 mld zł, a w 2018 r. planuje się odzyskać 7,7 mld zł. Daje to łącznie ok. 25 mld zł w latach 2016 - 2018" - napisano w raporcie.

Podczas konferencji zwrócono także uwagę na wysokość luki podatkowej w CIT. Arak zapowiedział, że będzie to kolejny projekt badawczy PIE. "To coś takiego, co jest bardzo mało zbadane (...). Ogólnie szacuje się, że globalna luka w CIT (...), wynosiła jeden trylion dolarów w 2014 r. W Polsce, według różnych szacunków stracono 90 mld zł w latach 2004-2015, to jest jakieś 5 proc. wartości PKB Polski. Według Komisji Europejskiej to jakieś 500 mld zł w skali całego jednolitego rynku, w tym, według różnych szacunków 46 mld zł utraconego przychodu przez (polskiego - PAP) fiskusa, albo 10 mld zł, czyli połowa wydatków na program rodzina 500+" - tłumaczył dyrektor PIE.

Po konferencji wiceminister Skiba poinformował PAP, że resort finansów stara się zidentyfikować lukę w podatku CIT. "To będzie dużo większe wyzwanie niż w VAT, ponieważ w tym przypadku nie mamy do czynienia tylko z ewidentnymi oszustwami, ale też optymalizacją podatkową. Chcemy też pokazać, w jaki sposób firmy międzynarodowe stosują optymalizację podatkową, jeśli chodzi o ceny transakcyjne, ale też z drugiej strony uprościć te procedury" - powiedział.

Polski Instytut Ekonomiczny to istniejąca od września br. instytucja zajmująca się analityką gospodarczą podległa Kancelarii Premiera. PIE powołano w miejsce Instytutu Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur – Państwowego Instytutu Badawczego.