CIT, exit tax, zwolnienia z PIT. Rząd przyjął rewolucyjne zmiany w podatkach

Podatek od niezrealizowanych zysków (exit tax) będzie złagodzony. Podobnie – wymogi raportowania schematów podatkowych. Niższa, 9-proc. stawka CIT nie będzie zależeć od rentowności.

Rząd przyjął wczoraj cztery projekty zmian w podatkach. Będą nie tylko korzystne, ale też i niekorzystne dla podatników.

W jednym projekcie znalazły się przepisy, które mają sprzyjać uproszczeniu przepisów, w drugim – rozwiązania uszczelniające.

Oprócz tego rząd przyjął projekt dotyczący uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym, a także – ustawy o firmach inwestujących w najem nieruchomości (tzw. polskie REIT-y). Opisujemy go obok.

Podatnicy PIT, którzy zatrudniają swoich małżonków lub małoletnie dzieci, będą mogli zaliczać ich wynagrodzenie (netto) do kosztów uzyskania przychodów. Dziś można potrącić tylko składki ZUS od takich wynagrodzeń.

Dzięki zmianie koszty zatrudnienia małżonka będzie można rozliczyć na takich samych zasadach, jak innych pracowników i współpracowników. Po zmianach przedsiębiorca nie mógłby zaliczać do kosztów podatkowych jedynie wartości własnej pracy (tak jest również dzisiaj).

Podatnicy PIT i CIT będą mogli szybciej rozliczać stratę. Jednorazowo już w 2019 r. będzie można odliczać nawet do 5 mln zł, a pozostałą część – na zasadach ogólnych, czyli w ciągu kolejnych pięciu lat (przy czym w żadnym z nich odliczenie nie mogłoby przekroczyć 50 proc. kwoty straty).

W projekcie uszczelniania podatków rząd podtrzymał chęć wprowadzenia podatku od niezrealizowanych zysków (exit tax) zarówno dla osób prawnych, jak i fizycznych, którzy przenoszą swoje wybrane aktywa za granicę lub przenoszą się do innego kraju (pod warunkiem, że mieszkali w Polsce co najmniej 5 lat).

Nowością jest jednak podniesienie z 2 mln zł do 4 mln zł limitu dla osób fizycznych. Innymi słowy, będą oni objęci podatkiem od niezrealizowanych zysków, tylko jeżeli wartość przenoszonych aktywów przekroczy 4 mln zł.

Kolejną nowością jest możliwość odzyskania exit taxu przez podatnika, który najpierw przeniesie swoje aktywa poza Polskę, a w ciągu 5 lat przeniesie je z powrotem do kraju. Odzyskać daninę będzie też mogła osoba fizyczna, która wyprowadzi się z kraju, a w ciągu 5 lat powróci do Polski.

Rząd podtrzymał natomiast chęć objęcia osób fizycznych dwoma stawkami exit taxu: 3 proc. i 19 proc., oraz jedną – 19 proc. osób prawnych.

Przyjęty przez rząd projekt w dalszym ciągu zakłada, że podatek będzie od razu wymagalny. Będzie – tak jak od początku zakładano – możliwość rozłożenia exit taxu na raty, maksymalnie na 5 lat. Kto będzie chciał zapłacić daninę w ratach, będzie musiał wystąpić o to do fiskusa. W tym zakresie polski exit tax może być niezgodny z przepisami UE, o czym pisaliśmy w artykule „Polski exit tax może być niezgodny z unijną dyrektywą” (DGP nr 185/2018).

Nowe regulacje mają zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2019 r.

Z podatkiem od wyjścia wiążą się pośrednio również zmiany w opodatkowaniu zagranicznych spółek kontrolowanych (CFC). Eksperci zwracali uwagę, że podatku od wyjścia można by teoretycznie uniknąć, przenosząc majątek z Polski np. do fundacji rodzinnej lub trustu w Austrii, Luksemburgu czy Wielkiej Brytanii.

Rząd podtrzymał propozycję Ministerstwa Finansów, by takie ruchy podatników zablokować. Zgodził się, aby za zagraniczną jednostkę kontrolowaną uznawać także zagraniczne fundacje, trusty lub inne podmioty albo stosunki prawne o charakterze powierniczym (polskie przepisy nie przewidują możliwości ich utworzenia). Będą więc mogły do nich mieć zastosowanie przepisy o CFC.

Zmiana ta będzie miała duże znaczenie dla osób, które chcą przenieść swój majątek do takich fundacji, aby to ona dalej nim zarządzała. Eksperci zwracali uwagę, że w praktyce osoby te nie unikną exit taxu, a dodatkowo będą musiały płacić CFC oraz – tak jak obecnie – podatek od wypłat środków z fundacji czy trustu (zwykle w kraju rejestracji takiego podmiotu).

Rząd złagodził też wymogi dotyczące raportowania fiskusowi schematów podatkowych, i to zarówno transgranicznych, jak i krajowych.

Tak jak zakładano, obowiązkiem tym będą objęci promotorzy (doradcy podatkowi, adwokaci, radcowie prawni itd.), a jeśli zasłonią się tajemnicą zawodową, wymóg ten spocznie na ich klientach. To oznacza, że obowiązek raportowania będzie przechodził z doradców na podatników korzystających ze schematów.

Co dalej z ordynacją podatkową? Grad krytyki spadł na nowy projekt

Promotor będzie jednak musiał wskazać klientowi, jakie informacje powinien przekazać fiskusowi. Dzięki temu klientom będzie łatwiej wywiązać się z nowego obowiązku.

W pierwotnym projekcie nie przewidywano żadnych limitów. Wczoraj rząd zdecydował się je wprowadzić. Nie trzeba będzie informować fiskusa o krajowych schematach przygotowanych dla klientów o mniejszej skali działalności, a więc których przychody, koszty lub wartość aktywów nie przekraczają 30 mln zł.

Pojawią się też limity dotyczące podatku (5 mln zł) i dochodowy (25 mln zł), od których zależy, czy schemat trzeba zgłosić fiskusowi.

Rząd podtrzymał też chęć obniżenia stawki CIT z obecnych 15 proc. do 9 proc. dla małych podatników (u których przychody brutto ze sprzedaży przekroczyły równowartość 1,2 mln euro; rząd planuje też podnieść ten limit do 2 mln euro) oraz rozpoczynających działalność.

Nie będzie miała znaczenia rentowność małego podatnika (pierwotny projekt zakładał, że 9 proc. CIT będą mogli płacić tylko przedsiębiorcy o rentowności nieprzekraczającej 33 proc.).

Prezent dla rolników

Rząd przyjął wczoraj także projekt ustawy, który zakłada szersze niż dziś preferencje podatkowe dla producentów rolnych zarabiających na sprzedaży żywności przetworzonej domowym sposobem.

▪Z 20 tys. zł do 40 tys. zł wzrośnie kwota przychodów z tego tytułu, zwolnionych od podatku (art. 21 ust. 1 pkt 71a ustawy o PIT).

▪Po przekroczeniu tego limitu rolnik będzie – tak jak dziś – mógł opłacać 2-proc. zryczałtowany podatek od swoich przychodów.

▪Z takiej preferencji będzie mógł skorzystać nie tylko – jak obecnie – sprzedając żywność „odbiorcy końcowemu”, czyli konsumentowi, ale też do sklepów, restauracji, stołówek.MSZ

Czy split payment to sukces? Ministerstwo Finansów ujawnia pierwsze dane [WYWIAD]

Etap Legislacyjny

Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia sprzedaży żywności przez rolników do sklepów i restauracji – przyjęty przez rząd

Będzie też jednak zmiana niekorzystna. Obecnie prawo do stawki 15 proc. CIT zależy tylko od przychodów z roku poprzedniego, a nie bieżącego. Jeśli więc obecnie przychody podatnika przekroczą próg 1,2 mln euro, to traci on prawo do stawki 15 proc. dopiero od następnego roku podatkowego. Projekt zakłada natomiast, że jeśli przychody podatnika przekroczą 1,2 mln euro, to automatycznie będzie on przechodził, już w trakcie roku, ze stawki 9 proc. na stawkę 19 proc.

Ponadto – to też nowość – stawka 9 proc. CIT nie będzie miała zastosowania do dochodów z zysków kapitałowych.

Rząd zrezygnował natomiast z wprowadzenia nowej stawki z mocą wsteczną do dochodów powstających od 1 stycznia 2018 r.

Wprowadzona ma być nowa ulga w CIT – Innovation Box (zwana też IP Box). Polega ona na opodatkowaniu 5-proc. stawką CIT dochodu z tzw. kwalifikowanych praw własności intelektualnej, czyli m.in. z patentów, praw ochronnych na wynalazek, na wzór użytkowy, praw z rejestracji wzoru przemysłowego, a nawet autorskie prawo do programu komputerowego.

W projekcie przyjętym przez rząd doprecyzowano ten katalog. Preferencyjny sposób opodatkowania będzie dotyczył praw własności intelektualnej, które zostały wytworzone, rozwinięte lub ulepszone przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej w okresie obowiązywania ochrony prawnej.

Zmienią się zasady poboru podatku u źródła w stosunku do należności przekraczających 2 mln zł, wypłacanych na rzecz nierezydentów. Z chwilą wypłaty polski płatnik będzie pobierał podatek (zwykle według stawki 20 proc.), a zagraniczny podatnik będzie mógł później wystąpić o zwrot daniny.

Chcąc zastosować preferencyjną stawkę podatku albo zwolnienie (zgodnie z umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania), płatnicy będą musieli złożyć oświadczenie, że: posiadają wymagane dokumenty oraz zweryfikowali swojego kontrahenta i nie mają żadnych informacji, które wykluczałyby zastosowanie niższej stawki lub zwolnienia.

Za nieprawdziwe informacje w oświadczeniu będą grozić sankcje w wysokości 10 proc. podstawy opodatkowania należności. Będzie też odpowiedzialność karna (grzywna do 720 stawek dziennych, a nawet pozbawienie wolności).

Projekt reguluje również zasady opodatkowania kryptowalut. Przychody z nich będą zaliczane do kapitałów pieniężnych i opodatkowane stawką 19 proc.

Opodatkowany ma być dochód, a więc będzie można uwzględniać wydatki związane bezpośrednio z obrotem wirtualną walutą.

Neutralna podatkowo będzie wymiana bitcoinów np. na ether, litecoin czy inną kryptowalutę. Dotychczas inwestorzy walczyli o to w sądach, choć z różnym skutkiem. Po zmianach będzie to wynikać wprost z przepisów. Planowana w tym zakresie nowelizacja ma wejść w życie od 2019 r., ale z mocą wsteczną już od 1 stycznia 2018 r.

Rząd chce również, aby w przypadku zastosowania klauzul przeciw unikaniu opodatkowania (w tym generalnej, zapisanej w ordynacji podatkowej) fiskus pozbawiał podatnika korzyści oraz nakładał dodatkowe zobowiązanie. Sankcja ta ma wynieść 40 proc. korzyści podatkowej, jeżeli natomiast wydawana będzie decyzja w zakresie CIT, to dodatkowe zobowiązanie podatkowe będzie wynosić 10 proc. W określonych przypadkach będzie mogła zostać podwojona, a nawet potrojona. To oznacza, że maksymalnie będzie mogła wynieść nawet 120 proc. Ma to dodatkowo odstraszyć podatników od stosowania agresywnych optymalizacji podatkowych.

Zmiany w uldze na złe długi w VAT, PIT i CIT

Fiskus będzie mógł odstąpić – to nowość – od nałożenia sankcji, jeśli podatnik działał w dobrej wierze, a więc był przekonany, że korzyść, jaką osiągnął, jest zgodna z celem ustawy podatkowej. Na dobrą wiarę ma wskazywać m.in. niewielka skala działalności i brak korzystania z profesjonalnej pomocy podatkowej.

Zwolnione z podatku dochodowego (zarówno PIT, jak i CIT) będą odszkodowania od ubezpieczycieli za zniszczenie lub uszkodzenie środków trwałych (z wyjątkiem samochodów osobowych). Warunkiem będzie, aby w następnym roku podatnik przeznaczył odszkodowanie na naprawę uszkodzonego składnika majątku bądź na zakup lub wytworzenie nowego.

Nowym rozwiązaniem będzie zwolnienie z CIT dochodów alternatywnych spółek inwestycyjnych (ASI) uzyskanych ze zbycia udziałów albo akcji innej spółki. Warunkiem będzie jednak posiadanie przez ASI przed zbyciem nie mniej niż 10 proc. udziałów lub akcji w spółce przez okres co najmniej dwóch lat. Rozwiązanie to ma sprzyjać zwiększeniu dostępu dla przedsiębiorców do kapitału. W szczególności chodzi o start-upy.

Zwiększy się z 1,2 mln euro do 2 mln euro limit przychodów pozwalający uznać podatnika za małego dla celów podatku dochodowego. Status ten daje np. prawo do jednorazowej amortyzacji środków trwałych do 50 tys. euro i stosowania niższej stawki CIT.

Pozostałe zmiany w projektach

FINANSOWANIE WŁASNE

Będzie można zaliczyć do kosztów podatkowych hipotetyczne koszty pozyskania kapitału zewnętrznego, w przypadku gdy źródłem finansowania spółki będą dopłaty wnoszone przez wspólników lub tzw. zyski zatrzymane. Innymi słowy, będzie można odliczać od przychodów fikcyjne oprocentowanie – takie, jakie można byłoby odjąć, gdyby pożyczyć pieniądze na zewnątrz.

Rozwiązanie to ma obowiązywać od 2020 r., również w odniesieniu do zysku zatrzymanego za 2019 r.

KOSZTY WIERZYTELNOŚCI

Firmy windykacyjne będą mogły uwzględniać pełne koszty nabycia wierzytelności już w momencie jego częściowej spłaty przez dłużnika, a nie – jak dziś – dopiero po odzyskaniu całej należności. Dzięki temu dochód i podatek do zapłaty pojawią się dopiero wtedy, gdy windykator zacznie realnie zarabiać na danej wierzytelności.

Jeśli więc firma kupi za 100 zł wierzytelności o wartości 1000 zł (czyli za 1/10 ich wartości), a po jakimś czasie sprzeda wierzytelności również za 100 zł, to po zmianach wykaże 100 zł przychodu i 100 zł kosztów, a więc nie będzie musiała płacić podatku.

Obecnie kosztem w takiej sytuacji mogłoby być jedynie 10 zł (1/10 od 100 zł). Zgodnie bowiem z orzecznictwem sądów administracyjnych wydatki na nabycie wierzytelności należy rozliczać proporcjonalnie do uzyskanego przychodu.

Analogicznie będą rozliczane przychody i koszty dotyczące pakietów wierzytelności (musi być ich co najmniej 100). Faktyczne spłaty dotyczące poszczególnych wierzytelności będą zaliczane na spłatę całego pakietu. A więc dochód i ewentualnie podatek pojawi się dopiero, gdy poszczególne spłaty zaczną przekraczać cenę nabycia całego pakietu.

ULGA MIESZKANIOWA

Na skorzystanie z ulgi mieszkaniowej w PIT podatnicy będą mieli nie 2, a nie jak obecnie 3 lata. W tym czasie jednak podatnik będzie musiał nabyć prawo własności lub określone prawo majątkowe, czyli podpisać ostateczny akt notarialny.

Ponadto do wydatków na własne cele mieszkaniowe będzie można również zaliczać wydatki na przebudowę, remont lokalu, poniesione jeszcze zanim podatnik stanie się jego właścicielem, czyli po podpisaniu umowy deweloperskiej – pod warunkiem że ostateczne przeniesienie własności nastąpi przed upływem 3 lat.

By odzyskać VAT, zakupy budowlane trzeba zrobić do niedzieli

WSPŃLNE ROZLICZENIE

Małżonkowie i osoby samotnie wychowujące dziecko będą mogły wybrać preferencyjne, wspólne rozliczenie również w korekcie zeznania rocznego PIT. Dziś nie ma takiej możliwości.

KOPIE CERTYFIKATŃW

Fiskus będzie dopuszczał kopie certyfikatów rezydencji, ale pod warunkiem że kwota należności na rzecz jednego podmiotu nie przekroczy 10 tys. zł rocznie, a informacje z kopii nie będą budziły wątpliwości.

KONWERSJA DŁUGU NA KAPITAŁ

Będzie można uwzględnić wartość zadłużenia, w tym pożyczki, w kosztach uzyskania przychodów w związku z wniesieniem takiego zobowiązania jako wkładu do spółki lub spółdzielni.

Łukasz Zalewski

Limit 2 mln euro przychodów obowiązuje obecnie już w ustawie o rachunkowości. Pozwala on na nieprowadzenie pełnych ksiąg, np. przez osoby fizyczne i ich spółki.

Nowy limit w podatkach dochodowych będzie obowiązywał od 2020 r.

Przyjęty przez rząd projekt zakłada też skrócenie okresu przechowywania zatwierdzonego rocznego sprawozdania finansowe. Trzeba go będzie przechowywać przez 5 lat, a nie jak dziś – bezterminowo. Obecnie tylko księgi rachunkowe muszą być przechowywane przez 5 lat.

Więcej podmiotów będzie mogło także sporządzać uproszczone sprawozdania finansowe dla małych jednostek (według załącznika nr 5). Progi dla tej kategorii jednostek mają być podniesione z 17 mln zł na 25,5 mln zł (suma aktywów bilansu) oraz z 34 mln zł na 51 mln zł (przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów).

Ujednolicone zostaną wzory informacji i deklaracji w zakresie podatku od nieruchomości, rolnego i leśnego.

Z kolei w podatku od czynności cywilnoprawnych będzie można składać zbiorczą deklarację i jednorazowo płacić podatek z tytułu wszystkich umów o jednorodnym charakterze.

Nie zmieni się roczny limit obrotów dla sprzedawców, którzy chcą zwracać VAT podróżnym w systemie tax free. Pierwotnie zakładano, że zmniejszy się on o połowę, tj. z 400 tys. zł do 200 tys. zł. Jednak po konsultacjach z Ministerstwem Finansów resort przedsiębiorczości odstąpił od tej zmiany.

Etap legislacyjny

Przyjęte przez rząd projekty nowelizacji:

▪ przepisów o PIT, CIT oraz niektórych innych ustaw (UD441),

▪ przepisów o PIT, CIT, ordynacji oraz niektórych innych ustaw (UC135),

▪ ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (UD278).