Opłata związana za sprzedażą energii elektrycznej ostatecznemu konsumentowi jest elementem wynagrodzenia i powinna być wliczona do podstawy opodatkowania VAT – orzekł NSA.
Sprawa dotyczyła spółki, która świadczy usługi maklerskie i jednocześnie jest pośrednikiem w obrocie energią elektryczną. Kupując energię na Towarowej Giełdzie Energii (TGE), spółka działa w imieniu własnym, ale na rzecz klienta (odsprzedaje mu ją). Analogicznie, jeśli klient chce sprzedać energię, spółka ją kupuje i odsprzedaje za pośrednictwem TGE.
Każda taka transakcja to oddzielna czynność opodatkowana VAT, dokumentowana fakturą.
Zgodnie z prawem energetycznym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1059 ze zm.) dom maklerski, sprzedając prąd odbiorcy końcowemu, musi przedstawić prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki świadectwo pochodzenia energii (w celu jego umorzenia) albo uiścić opłatę zastępczą. Jeśli klient chce kupić energię na własne potrzeby, musi przedstawić stosowne oświadczenie o jej przeznaczeniu, a dom maklerski przerzuca na niego ciężar opłaty zastępczej.
Spór toczył się o VAT od tej opłaty. Dom maklerski uważał, że nie jest ona wynagrodzeniem za transakcję, bo między nim a klientem nie występuje wymiana świadczeń. A zatem pozostaje poza VAT jako usługa odrębna od sprzedaży energii.
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uważał inaczej. Stwierdził, że koszty opłaty zastępczej są ponoszone w związku ze sprzedażą energii elektrycznej. Należy je więc wliczać do podstawy opodatkowania.
Zgodziły się z tym sądy obu instancji. WSA w Warszawie stwierdził, że opłata zastępcza ma ścisły i bezpośredni związek ze sprzedażą energii. Jej równowartość jest więc dla domu maklerskiego zapłatą, którą dostaje on za sprzedaż prądu.
Podobnie orzekł Naczelny Sąd Administracyjny. Sędzia Roman Wiatrowski zwrócił uwagę na dwa przepisy dyrektywy VAT odnoszące się do podstawy opodatkowania – art. 78 oraz art. 73. Wskazał, że spółka pomija ten drugi przepis, który mówi że podstawą opodatkowania może być wszystko, co stanowi zapłatę.
Sąd nawiązał tu do wyroku Trybunał Sprawiedliwości UE z 11 czerwca 2015 r. w sprawie C-256/14. Uznał więc, że opłatę trzeba wliczać do podstawy opodatkowania VAT. Za taką wykładnią przepisów świadczy też to, że spółka ponosi opłatę we własnym imieniu i na swoją rzecz, a następnie przerzuca jej ciężar na klientów – uznał NSA.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 12 czerwca 2018 r., sygn. akt I FSK 1146/16. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia