Subskrybuj nas na Youtube
Ponoszone koszty, związane z pracami badawczymi i rozwojowymi, niestanowiące aktywowanych wartości niematerialnych i prawnych, nie są wyodrębnione w systemie rachunkowości jednostki. Dlatego faktyczna wysokość nakładów na B+R nie jest znana. Od przyszłego roku to się zmieni.
/>
Od 1 stycznia 2018 r. będzie obowiązywała ustawa z 9 listopada 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego działalności innowacyjnej. Wprowadza ona m.in. zmiany do prawa bilansowego i podatkowego w rozliczaniu nakładów na prace rozwojowe i badawcze.
Zapis w informacji dodatkowej
W sprawozdaniu finansowym będzie obowiązek zawierania w informacji dodatkowej (w drugiej jej części) danych o kosztach związanych z pracami badawczymi i pracami rozwojowymi, które nie zostały zakwalifikowane zgodnie z art. 33 ust. 2 ustawy o rachunkowości do wartości niematerialnych i prawnych. Chodzi o informację dodatkową przygotowaną zgodnie z załącznikiem nr 1 do ustawy o rachunkowości. Jest on przeznaczony dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji. Oznacza to, że takiego obowiązku nie będą mieli przedsiębiorcy korzystający z załącznika nr 4, czyli jednostki mikro, i z załącznika nr 5, czyli jednostki małe korzystające z uproszczeń odnoszących się do sprawozdania finansowego. Jednak będą mogli ujawnić te dane dobrowolnie.
Ten nowy obowiązek zamieszczania takich danych wynika też z tego, że na mocy zmian wprowadzonych tą ustawą przedsiębiorcy będą mogli w większym stopniu korzystać z uproszczeń i udogodnień finansowych oraz podatkowych związanych z działaniami innowacyjnymi. Niektóre formy wsparcia, a także to, że duża część podmiotów korzysta z uproszczeń podatkowych w księgach rachunkowych, powodują, iż dotychczas w sprawozdaniach finansowych nie były w wystarczającym stopniu ujmowane informacje o nakładach na rozwój.
Jak jest obecnie
Część nakładów, które są ponoszone w ramach działalności B+R, powinna być ujmowana w bilansie jednostki. W art. 3 ust. 1 pkt 14 w związku z art. 33 ust. 2 i 3 ustawy o rachunkowości zdefiniowane są prace rozwojowe stanowiące wartości niematerialne i prawne oraz zasady ich amortyzacji. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 koszty zakończonych prac rozwojowych, które nie zakończyły się sukcesem lub z innych powodów nie stanowią wartości niematerialnych i prawnych, ujmowane są w pozostałych kosztach operacyjnych. Dotychczas zgodnie z art. 49 ust. 2 pkt 3 ustawy o rachunkowości ważniejsze osiągnięcia w dziedzinie badań i rozwoju powinny być ujmowane w sprawozdaniu z działalności, które jest jedynie elementem uzupełniającym sprawozdanie finansowe i nie podlega pełnemu upublicznieniu. Ponoszone koszty, związane z pracami badawczymi i rozwojowymi, niestanowiące aktywowanych wartości niematerialnych i prawnych, nie zostawały zatem ostatecznie wyodrębnione w systemie rachunkowości jednostki oraz w sprawozdaniu finansowym. Faktyczna wysokość nakładów na B+R ponoszonych przez przedsiębiorców nie była znana. Zmieni się to właśnie od nowego roku.
WAŻNE
Nie zmieniono zasady, że koszty kwalifikowane ponoszone w ramach badań podstawowych podlegają odliczeniu wyłącznie pod warunkiem, iż badania te są prowadzone na podstawie umowy lub porozumienia z jednostką naukową w rozumieniu ustawy z 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki. Koszty te podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub zgodnie z wprowadzoną zmianą nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.
W księgach muszą być ujęte udogodnienia
Zmiany wprowadzone ustawą z 9 listopada mają na celu likwidację lub ograniczenie barier w prowadzeniu działalności innowacyjnej oraz podniesienie atrakcyjności podatkowych instrumentów wsparcia tej działalności w Polsce. Najistotniejsze dla przedsiębiorców są zmiany wprowadzone w przepisach podatkowych. Przy czym podkreślić trzeba, że w przypadku podmiotów prowadzących księgi rachunkowe zastosowane udogodnienia muszą zostać odzwierciedlone przez zapisy w tych księgach (art. 9 ustawy o CIT i art. 24a ustawy o PIT).
Wprowadzono zmiany w zakresie ulgi B+R, tj. prawa do odliczenia od podstawy opodatkowania określonej kwoty kosztów uzyskania przychodów poniesionych przez przedsiębiorcę na działalność badawczo-rozwojową (kosztów kwalifikowanych). Zmiany w szczególności zakładają:
● zwiększenie wysokości odliczenia z tytułu ulgi B+R,
● rozszerzenie katalogu kosztów kwalifikowanych,
● wprowadzenie ulgi B+R dla podmiotów, które posiadają status centrum badawczo-rozwojowego nadany na podstawie ustawy z 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1710 ze zm.).
I tak w księgach rachunkowych jako koszty kwalifikowane objęte ulgą B+R będą po zmianach ujmowane należności z tytułu umów o dzieło oraz umów-zleceń oraz składki na ubezpieczenia społeczne opłacane z tytułu tych należności. Należności te będą stanowiły koszty kwalifikowane w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi na podstawie umowy-zlecenia lub umowy o dzieło (poprzednio tylko należności z umów z kodeksu pracy). Dotychczas były to jedynie poniesione w danym miesiącu należności z tytułu pracy oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Przy czym doprecyzowano, że odliczenie jest możliwe jedynie w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu. Utrzymano zasadę, że odliczyć będzie można koszty ekspertyz, opinii, usług doradczych i usługi równorzędne świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez jednostkę naukową w rozumieniu ustawy z 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2045 ze zm.), a także nabycie od takiej jednostki wyników prowadzonych przez nią badań naukowych na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej oraz odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem.
Ponadto od 2018 r. kosztem kwalifikowanym będzie też koszt nabycia sprzętu specjalistycznego w prowadzonej działalności B+R, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych, które nie są środkami trwałymi. Te koszty są przykładem nakładów, które nie spełniają kryteriów ujęcia ich jako wartości niematerialnych i prawnych zgodnie z prawem bilansowym.
Odpisy amortyzacyjne
Jeśli podmiot prowadzący księgi rachunkowe zdecyduje się rozliczać ulgę przez odpisy amortyzacyjne od wartości niematerialnej i prawnej, to ma prawo ująć jako koszty kwalifikowane odpisy amortyzacyjne w proporcji, w jakiej w jej wartości początkowej pozostają koszty podlegające odliczeniu bezpośrednio (tj. wskazane w art. 18 ust. 2 pkt 1–4a lub ust. 3a pkt 2 ustawy o CIT). Konieczne będzie zatem posiadanie dokumentacji księgowej, z której wynika, jakie nakłady tworzące wartość początkową WNiP (wartości niematerialnej i prawnej) spełniałyby ogólne warunki kwalifikowalności.
Podobnie jak w 2017 r., zgodnie z art. 18d ust. 3 ustawy o CIT, za koszty kwalifikowane uznawane będą także dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.
Dla kogo dobrowolnie
Przedsiębiorcy korzystający z możliwości sporządzania sprawozdania finansowego zgodnie z załącznikiem nr 4 lub 5 nie będą mieli obowiązku zamieszczania w informacji dodatkowej danych o wartości kosztów związanych z pracami badawczymi i rozwojowymi, które nie zostały zakwalifikowane zgodnie z art. 33 ust. 2 do wartości niematerialnych i prawnych. Będą to mogli ujawnić jednak dobrowolnie.
ⒸⓅ
Wyższe kwoty kosztów
Do końca 2017 r. kwoty kosztów kwalifikowanych wydatków na B+R, które można odliczyć od podstawy obliczenia podatku, to:
1) 50 proc. kosztów osobowych;
2) 50 proc. pozostałych kosztów, jeżeli podatnik jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą (MŚP) w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej;
3) 30 proc. pozostałych kosztów dla pozostałych przedsiębiorców.
Natomiast na mocy ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego działalności innowacyjnej podwyższono kwoty maksymalnego odliczenia wszystkich kosztów kwalifikowanych na działalność B+R od podstawy obliczenia podatku do 100 proc., a dla przedsiębiorców mających status centrum badawczo-rozwojowego do 150 proc. Rozwiązania te mają zachęcić przedsiębiorców do inwestowania w działalność B+R oraz wykazywania nakładów ponoszonych na innowacje.
Podstawa prawna
Ustawa z 9 listopada 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego działalności innowacyjnej (Dz.U. poz. 2201).
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047).
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.).
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1888 ze zm.).
