Subskrybuj nas na Youtube
Spółka, która narusza prawo, nie może ciężaru kary przerzucić na Skarb Państwa – orzekł NSA.
Sprawa dotyczyła spółki, na którą prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył ponad 850 tys. zł kary za naruszenie przepisów o zakazie porozumień cenowych (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów). Spółka próbowała się odwoływać, ale Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił skargę, a sąd apelacyjny oddalił apelację.
Spółka musiała więc zapłacić karę. Chciała zaliczyć ją do kosztów uzyskania przychodów, bo – jak przekonywała – zapłata miała związek z zabezpieczeniem źródła przychodów. Gdyby bowiem spółka uchylała się od jej uiszczenia, to groziłoby jej postępowanie egzekucyjne, w tym zajęcie rachunków bankowych. Taka blokada mogłaby na jakiś czas zakłócić funkcjonowanie firmy – argumentowała.
Twierdziła, że do kar nakładanych przez UOKiK nie ma też zastosowania wyłączenie przewidziane w art. 16 ust. 1 pkt 18 ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem, do kosztów podatkowych nie można zaliczać grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetek od tych grzywien i kar. Spółka wskazywała, że postępowanie antymonopolowe prowadzone przez UOKiK jest postępowaniem cywilnym, dlatego art. 16 ust. 1 pkt 18 ustawy o CIT nie ma tu zastosowania.
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził jednak, że spółka nie może zaliczyć kary do kosztów podatkowych, bo nie jest to wydatek, którego celem było uzyskanie przychodu, zachowanie albo zabezpieczenie jego źródła (jak wymaga tego art. 15 ustawy o CIT). Jest to tylko skutek nieprzestrzegania przez nią przepisów. Organ wyjaśnił, że art. 16 ustawy o CIT jedynie uszczegóławia ogólną regulację dotyczącą kosztów, czyli art. 15 ustawy.
Spółka przegrała w sądach obu instancji. WSA w Rzeszowie wyjaśnił, że zapłata kary nie jest ukierunkowana na osiągnięcie przychodu. Mało tego, nie wiąże się nawet z potencjalną możliwością osiągnięcia przychodu.
Również NSA nie miał wątpliwości, że kara nałożona przez prezesa UOKiK nie spełnia przesłanek z art. 15 ust. 1 ustawy. – Spółka, która narusza prawo, nie może ekonomicznego ciężaru kary przerzucić na Skarb Państwa – uzasadnił wyrok sędzia Bogusław Woźniak.
Sędzia nawiązał do wyroku siedmiu sędziów NSA (z 17 czerwca 2013 r., sygn. akt II FSK 702/11), z którego wynika, że każdy wydatek, jeśli miałby zostać zaliczony do kosztów podatkowych, musi najpierw przejść „test” zgodności z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Dopiero gdy spełnia te wymogi, trzeba sprawdzić, czy nie został wyłączony z kosztów na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 16 listopada 2017 r., sygn. akt II FSK 2766/15.
