Subskrybuj nas na Youtube
Dla niektórych jednostek bieżący rok jest ostatnim okresem sprawozdawczym, za który można jeszcze składać dokumenty w wersji papierowej. Już za przyszły rok będą przygotowywały tylko formę elektroniczną.
Znamy już treść nowego rozporządzenia w sprawie zasad rachunkowości oraz planów kont dla sfery budżetowej. Zastąpi ono od 1 stycznia 2018 r. rozporządzenie ministra finansów z 5 lipca 2010 r. i będzie miało zastosowanie do sprawozdań za 2018 r. Jednak, co ważne, zmiany wprowadzone do rozporządzenia oraz zmiany zasad funkcjonowania kont określonych w załącznikach do tego rozporządzenia powinny być już od 1 stycznia 2018 r. uwzględnione w politykach rachunkowości jednostek.
Najistotniejsza zmiana wprowadzona przez nowe rozporządzenie to obowiązek przekazywania sprawozdań finansowych wyłącznie w formie elektronicznej przez niektóre jednostki, np. państwowe jednostki budżetowe i zarządy jednostek samorządu terytorialnego. Nawet w przypadku awarii systemu informatycznego nie przewidziano możliwości przekazywania ich w formie papierowej. W takiej sytuacji sprawozdania należy wysłać najpóźniej pierwszego dnia roboczego następującego po dniu usunięcia awarii. Reguła ta nie dotyczy jednak sprawozdań finansowych za rok 2017, te będą sporządzane na dotychczasowych zasadach.
Czytaj też: Sprawozdawczość budżetowa w praktyce. Objaśnienia, wzory, przykłady >>>>>
Dane w BIP
Zgodnie z par. 34 ust. 9 rozporządzenia sprawozdania finansowe, w tym sprawozdania sporządzane przez jednostki obsługujące oraz łączne sprawozdanie finansowe państwowych jednostek budżetowych, mają być publikowane w terminie do 10 maja roku następnego w Biuletynie Informacji Publicznej jednostek sporządzających sprawozdania. Przepis ten będzie miał zastosowanie także do bilansu budżetu państwa.
Natomiast, jak wskazuje par. 34 ust. 10 rozporządzenia, w BIP jednostki obsługiwanej umieszczać się będzie informację o miejscu publikacji sprawozdania finansowego tej jednostki.
Informacja dodatkowa
Kolejną znaczącą zmianą jest rozszerzenie zakresu sprawozdania finansowego jednostek o informację dodatkową (par. 23 ust. 1 pkt 4, par. 23 ust. 9). Zakres informacji w niej zawartych został określony w załączniku nr 12 do rozporządzenia. Dzięki wprowadzeniu tego dodatkowego elementu sprawozdania finansowego jednostki objęte rozporządzeniem będą miały możliwość ujawniania w sposób usystematyzowany informacji na temat zdarzeń, które zachodziły w jednostce w danym roku. Część z tych informacji była dotychczas wykazywana jako informacje uzupełniające czy objaśnienia dołączane do poszczególnych elementów sprawozdania finansowego (tj. do rachunku zysków i strat czy też do bilansu). [tabela]
Wprowadzono też dodatkowe obowiązki ujawniania informacji m.in. na temat:
- wartości gruntów stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego przekazanych w użytkowanie wieczyste z podziałem na formy organizacyjno-prawne jednostek otrzymujących;
- aktualnej wartości środków trwałych, w tym dóbr kultury – o ile jednostka dysponuje takimi informacjami – ma to umożliwić ujawnienie różnic pomiędzy wartością ewidencyjną a wartością rynkową niektórych ze składników majątkowych, w tym dóbr. Prezentacja na razie nie jest obowiązkowa, ale jednostki powinny zbierać informacje pozwalające ustalić te wartości;
- szczegółowego zakresu zmian wartości grup rodzajowych środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, zawierającego stan tych aktywów na początek roku obrotowego, zwiększenia i zmniejszenia z tytułu: aktualizacji wartości, nabycia, rozchodu, przemieszczenia wewnętrznego oraz stan końcowy, a dla majątku amortyzowanego – podobne przedstawienie stanów i tytułów zmian dotychczasowej amortyzacji lub umorzenia
- liczby oraz wartości posiadanych papierów wartościowych, w tym akcji i udziałów oraz dłużnych papierów wartościowych,
- danych o stanie rezerw według celu ich utworzenia na początek roku obrotowego, zwiększeniach, wykorzystaniu, rozwiązaniu i stanie końcowym,
- podziału zobowiązań długoterminowych według pozycji bilansu o pozostałym od dnia bilansowego, przewidywanym umową lub wynikającym z innego tytułu prawnego, okresie spłaty: do roku, od trzech do pięciu lat i powyżej pięciu lat;
- kwoty zobowiązań w sytuacji gdy jednostka kwalifikuje umowy leasingu zgodnie z przepisami podatkowymi (leasing operacyjny), a według przepisów o rachunkowości byłby to leasing finansowy lub zwrotny, z podziałem na kwotę zobowiązań z tytułu leasingu finansowego lub leasingu zwrotnego,
- wykazu istotnych pozycji czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych, w tym kwoty czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów stanowiących różnicę między wartością otrzymanych finansowych składników aktywów a zobowiązaniem zapłaty za nie,
- kwoty i charakteru poszczególnych pozycji przychodów lub kosztów o nadzwyczajnej wartości lub które wystąpiły incydentalnie,
- innych informacji niż wymienione powyżej, jeżeli mogłyby w istotny sposób wpłynąć na ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki.
Informacja dodatkowa będzie podobnie jak w przypadku przedsiębiorstw obejmować „Wprowadzenie do sprawozdania finansowego”. Ma ono zawierać w szczególności:
- nazwę jednostki,
- siedzibę jednostki,
- adres jednostki,
- podstawowy przedmiot działalności jednostki,
- wskazanie okresu objętego sprawozdaniem,
- wskazanie, że sprawozdanie finansowe zawiera dane łączne, jeżeli w skład jednostki nadrzędnej lub jednostki samorządu terytorialnego wchodzą jednostki sporządzające samodzielne sprawozdania finansowe,
- omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów (także amortyzacji),
- inne informacje.
Zmiany w planach kont
Kolejna grupa zmian to nowe rozwiązania wprowadzone w załącznikach dotyczących planów kont. Plan kont dla budżetu jednostki samorządu terytorialnego i plan kont dla budżetu państwa mogą być uzupełnione o wybrane konta niezbędne do ewidencji operacji budżetu jednostki samorządu terytorialnego oraz budżetu państwa z planu kont dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych. Możliwe będzie dodawanie wybranych kont z załącznika nr 3 „Plan kont dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych” do kont wymienionych w załącznikach nr 1 i 2. Jednocześnie nieprawidłowe jest łączenie planów kont wymienionych w załączniku nr 2 i w załączniku nr 3 w jeden plan kont.
Ze szczegółowych zmian należy wskazać na zmiany w opisach kont. I tak w opisie konta 011 „Środki trwałe” wprowadzono zapis, zgodnie z którym ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 011 powinna umożliwić ustalenie wartości gruntów stanowiących własność jednostki samorządu terytorialnego przekazanych w użytkowanie wieczyste innym podmiotom. Stan ten będzie odrębnie prezentowany w nowej pozycji bilansu jednostki budżetowej i samorządowego zakładu budżetowego. W opisie konta 015 „Mienie zlikwidowanych jednostek” zrezygnowano zaś ze wskazywania rodzajów podległych jednostek organizacyjnych, tj. zakładów budżetowych lub gospodarstw pomocniczych. Podmioty te nie funkcjonują już bowiem od 2010/2011 r. Ponadto w koncie 226 „Długoterminowe należności budżetowe” dokonano zmiany opisu konta przez usunięcie m.in. wskazania, że pomniejsza się należności o ratę przypadającą na najbliższy rok. A zmiana ta związana jest z wątpliwościami w zakresie uznawania należności odpowiednio za krótko- i długoterminowe. W zakresie uznawania należności za krótko- i długoterminowe będą zatem miały zastosowanie przepisy ustawy o rachunkowości. Na koncie zaś 403 „Podatki i opłaty” ewidencjonowane też będą składki i wpłaty do organizacji międzynarodowych.
Zespół 5 „Koszty według typów działalności i ich rozliczenie” będzie mógł służyć ewidencjonowaniu budżetu zadaniowego. Zaznaczyć należy, że w par. 20 ust. 3 wskazano, iż ewidencja prowadzona na kontach pozabilansowych może być prowadzona w inny sposób, niż określony w załączniku nr 3, ustalony przez jednostkę, pod warunkiem że zapewni wykonanie obowiązków sprawozdawczych wynikających z odrębnych przepisów.
W opisie konta 640 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów” doprecyzowano, że służy ono do ewidencji prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy (rozliczenia międzyokresowe bierne), co miało na celu dostosowanie opisu konta do przepisów ustawy o rachunkowości. Zaś w opisie konta 800 „Fundusz jednostki” wprowadzono zmianę polegającą na wskazaniu, że saldo konta oznacza stan funduszu jednostki. Należy też zaznaczyć, że w opisach do konta 998 „Zaangażowanie wydatków budżetowych roku bieżącego” i konta 999 „Zaangażowanie wydatków budżetowych przyszłych lat” zmieniono opis przez rezygnację z odniesienia do planu finansowego jednostki. Służą one do ewidencji kwot wynikających z umów, decyzji i innych postanowień, których wykonanie powoduje konieczność dokonania wydatków budżetowych w roku bieżącym i odpowiednio w kolejnych latach.
Dlaczego nowe rozporządzenie
Zmiana przepisów rozporządzenia wynikała z konieczności dostosowania zasad rachunkowości do zmian przepisów ustrojowych jednostek samorządu terytorialnego wprowadzonych ustawą z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1045) oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 z 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym, tzw. eIDAS. A także z potrzeby dostosowania rozporządzenia w sprawie planu kont w obszarach wskazywanych przez jednostki stosujące te przepisy oraz Najwyższą Izbę Kontroli. © ?
WAŻNE
Sprawozdania sporządzane na podstawie tego rozporządzenia będą musiały być podpisywane podpisem elektronicznym. Podpis będą musieli mieć kierownicy jednostek, także w sytuacji gdy jest to organ wieloosobowy.
Tabela Porównanie zakresu dodatkowych ujawnień o odpisach aktualizacyjnych ⒸⓅ
| Dotychczas ujawniane informacje | Zakres informacji dodatkowych po zmianach |
| Ogólne dane o wartości odpisów aktualizacyjnych aktywów trwałych i należności. | Kompleksowe informacje o wartości i przyczynach odpisów aktualizacyjnych dla aktywów trwałych, w tym odrębnie dla długoterminowych aktywów niefinansowych oraz długoterminowych aktywów finansowych, aktywów obrotowych, dane o odpisach aktualizujących wartość należności ze wskazaniem stanu na początek roku obrotowego, zwiększeniach, wykorzystaniu, rozwiązaniu i stanie na koniec roku obrotowego, z uwzględnieniem należności finansowych jednostek samorządu terytorialnego (stan pożyczek zagrożonych). |
Podstawa prawna
Rozporządzenie ministra rozwoju i finansów z 13 września 2017 r. w sprawie zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. poz. 1911).
