Subskrybuj nas na Youtube
Firma nabyła składnik majątku o wartości nieprzekraczającej 3500 zł. Czy należy zaliczyć go do niskocennych środków trwałych? Jeśli tak, to w jaki sposób ująć tego typu operację gospodarczą w księgach rachunkowych?
Prawo bilansowe nie określa wartości granicznej determinującej kwalifikację danego składnika majątku firmy do kategorii środków trwałych, czy też uznania go za niskocenny (co przekładałoby się na możliwość stosowania uproszczonych zasad amortyzacji). Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości, środki trwałe obejmują rzeczowe aktywa trwałe o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby podmiotu. W ujęciu bilansowym odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego – planowego – rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie – nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego. Dla środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej (prawo bilansowe nie określa granicy kwotowej tego typu składników majątkowych, pozostawiając przedsiębiorcy w tym zakresie swobodę) można ustalać odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe w sposób uproszczony – w drodze dokonywania zbiorczych odpisów dla grup środków zbliżonych rodzajem i przeznaczeniem lub jednorazowo odpisując wartość tego rodzaju środków trwałych (art. 32 ust. 1 i 6 ustawy o rachunkowości). Niskocenne składniki majątku mogą być także uznane za materiały i w dacie przekazania ich do używania zostać bezpośrednio odpisane w ciężar kosztów działalności operacyjnej.
W zakresie granicznej kwoty (pozwalającej na zaliczenie danego składnika majątku do środków trwałych czy też uznania go za niskocenny) przedsiębiorstwa w ramach przyjętych zasad rachunkowości przedsiębiorstwa mogą uwzględnić reguły (kryteria) obowiązujące w prawie podatkowym. Warunkiem jest, aby zaaprobowane w jednostce rozwiązanie rzetelnie i jasno przedstawiało jej kondycję majątkową i finansową oraz wynik finansowy (art. 4 ust. 1 i 4 ustawy o rachunkowości).
W podatkach
W ujęciu podatkowym środki trwałe to wprowadzone do ewidencji środków trwałych składniki majątku stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, które są wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą (art. 22a ust. 1 w zw. z art. 22d ust. 2 ustawy o PIT; art. 16a ust. 1 w zw. z art. 16d ust. 2 ustawy o CIT). Przy czym przepisy prawa podatkowego za graniczną kwotę uznania określonego środka trwałego za niskocenny składnik majątku firmy przyjmują kwotę 3500 zł. Niskocenny środek trwały (o wartości początkowej nieprzekraczającej, tj. równej lub niższej, niż 3500 zł) podlega amortyzacji podatkowej alternatywnie – albo na zasadach ogólnych (przez cały okres jego ekonomicznej użyteczności), albo jednorazowo w miesiącu oddania go do używania (względnie w miesiącu następnym). [ramka]
Planowane zmiany od 2018 r.
Ministerstwo Finansów zamierza zmienić ustawy o podatkach dochodowych – PIT oraz CIT i podwyższyć do 5000 zł limit wartości środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, dzięki czemu będzie można jednorazowo zaliczyć wydatki (w ramach ww. limitu) na nabycie takich składników majątku do kosztów uzyskania przychodów. Chodzi o projekt z 6 lipca 2017 r.
Przedsiębiorcy mogą również nie obejmować niskocennych składników majątku, o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż rok, ewidencją środków trwałych i nie dokonywać od nich odpisów amortyzacyjnych (wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania). Co jednak, gdy w przypadku nabycia lub wytworzenia we własnym zakresie składników majątku o wartości początkowej przekraczającej 3500 zł i niezaliczenia ich do środków trwałych nie spełnią się założenia z uwagi na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok. Wówczas w pierwszym miesiącu następującym po miesiącu, w którym ten rok upłynął, należy:
zaliczyć te składniki do środków trwałych, przyjmując je do ewidencji w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia;
zmniejszyć koszty podatkowe o różnicę między ceną nabycia lub kosztem wytworzenia a kwotą odpisów amortyzacyjnych, przypadającą na okres ich dotychczasowego używania (jeżeli różnica jest wyższa od kosztów danego miesiąca, wówczas nierozliczona nadwyżka kosztów pomniejsza koszty w następnych miesiącach);
stosować stawki amortyzacji w całym okresie dokonywania odpisów amortyzacyjnych;
wpłacić, w terminie do 20. dnia tego miesiąca, do urzędu skarbowego kwotę odsetek naliczonych (według stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, obowiązującej w dniu zaliczenia składnika majątku do środków trwałych) od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie składników majątku do dnia, w którym okres ich używania przekroczył rok.
Ewidencja
Operacje gospodarcze związane z niskocennym majątkiem przedsiębiorstwa wymagają ujęcia w księgach rachunkowych, zapisami:
1. Niskocenny składnik majątku firmowego o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wprowadzony do ewidencji środków trwałych
● Rozliczenie nakładów związanych z zakupem (nabyciem) lub wytworzeniem niskocennego składnika majątku firmowego, poniesionych do dnia jego przekazania do używania:
– Wn konto 08 „Środki trwałe w budowie”:
– Ma różne konta (np. konto 10 „Kasa”, konto 13 „Rachunki i kredyty bankowe”, konto 24 „Pozostałe rozrachunki”, konto 30 „Rozliczenie zakupu”, konto 31 „Materiały i opakowania”, konto 33 „Towary”, konto 50 „Koszty działalności podstawowej-produkcyjnej”, konto 52 „Koszty wydziałowe”, konto 53 „Koszty działalności pomocniczej”, konto 60 „Produkty gotowe i półprodukty”, konto 79-0 „Obroty wewnętrzne”)
● Przekazanie niskocennego składnika majątku firmowego do użytkowania (do ewidencji środków trwałych) (w cenie zakupu/nabycia lub koszcie wytworzenia):
– Wn konto 01 „Środki trwałe”
– Ma konto 08 „Środki trwałe w budowie”
● Odpisy amortyzacyjne (na zasadach ogólnych lub jednorazowo w miesiącu oddania niskocennego składnika majątku firmowego do używania)
– Wn konto 40 „Koszty według rodzajów” (amortyzacja) lub odpowiednie konto zespołu 5
– Ma konto 07 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych”
2. Likwidacja niskocennego składnika majątku firmowego, wprowadzonego do ewidencji środków trwałych, wobec jego całkowitego, naturalnego zużycia lub uszkodzenia wykluczającego naprawę
● Wyksięgowanie wartości początkowej niskocennego składnika majątku firmowego (w dacie postawienia w stan likwidacji):
– Wn konto 07 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych” (w części zamortyzowanej)
– Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne” (w części niezamortyzowanej)
– Ma konto 01 „Środki trwałe”
● Zarachowanie wartości początkowej niskocennego składnika majątku firmowego, przekazanego do likwidacji w ewidencji pozabilansowej (w dacie postawienia w stan likwidacji)
– Wn konto 09 „Środki trwałe w likwidacji”
● Koszty poniesione w następstwie likwidacji niskocennego składnika majątku firmowego
– Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”
– Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”
● Wyksięgowanie niskocennego składnika majątku firmowego z ewidencji pozabilansowej wobec jego fizycznej likwidacji
– Ma konto 09 „Środki trwałe w likwidacji”
3. Niskocenny składnik majątku firmowego, o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, odpisany bezpośrednio w ciężar kosztów
● Otrzymanie faktury z tytułu zakupu niskocennego składnika majątku firmowego oraz związanych z tym zakupem kosztów (np. kosztów transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, opłat, odsetek i prowizji)
– Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”
– Wn konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne”
– Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki”
● Ujęcie niskocennego składnika majątku firmowego bezpośrednio w koszty (w dacie wydania do używania) (w cenie nabycia)
– Wn konto 40 „Koszty według rodzajów” (zużycie materiałów i energii) lub odpowiednie konto zespołu 5
– Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”
● Zarachowanie niskocennego składnika majątku firmowego, odpisanego bezpośrednio w ciężar kosztów w ewidencji pozabilansowej
– Wn konto 39 „Wyposażenie w używaniu” (niskocenny majątek firmowy)
4. Likwidacja niskocennego składnika majątku firmowego, odpisanego uprzednio w ciężar kosztów, wobec jego całkowitego zużycia lub uszkodzenia wykluczającego remont
● Wyksięgowanie niskocennego składnika majątku firmowego z ewidencji pozabilansowej, wobec jego fizycznej likwidacji
– Ma konto 39 „Wyposażenie w używaniu” (niskocenny majątek firmowy)
5. Przekwalifikowanie składnika majątku firmowego o wartości początkowej przekraczającej kwotę graniczną (3500 zł) i przewidywanym okresie użytkowania równym lub krótszym niż rok, uprzednio odpisanego bezpośrednio w koszty – do środków trwałych wobec przekroczenia faktycznego okresu jego używania ponad rok
● Ujęcie składnika majątku firmowego bezpośrednio w koszty (w dacie jego przekazania do używania)
– Wn konto 40 „Koszty według rodzajów” (zużycie materiałów i energii) lub odpowiednie konto zespołu 5
– Ma różne konta (np. konto 30 „Rozliczenie zakupu”)
● Zaliczenie składnika majątku firmowego, uprzednio odpisanego w koszty, do ewidencji środków trwałych (w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia) (w pierwszym miesiącu następującym po miesiącu, w którym upłynął rok jego używania)
– Wn konto 01 „Środki trwałe”
– Ma konto 40 „Koszty według rodzajów” (zużycie materiałów i energii) lub odpowiednie konto zespołu 5 (w razie przekwalifikowania składnika majątku na środek trwały w roku obrotowym, w którym odpisano nakłady na jego zakup/nabycie lub wytworzenie w ciężar kosztów) albo konto 76-0 „Pozostałe przychody operacyjne” (w przypadku przekwalifikowania składnika majątku na środek trwały w następnym roku obrotowym po jego odniesieniu w ciężar kosztów)
● Dokonanie odpisów amortyzacyjnych, przypadających na okres dotychczasowego użytkowania składników majątku firmowego
– Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne” (odpisy dotyczące poprzedniego roku obrotowego)
– Wn konto 40 „Koszty według rodzajów” (amortyzacja) lub odpowiednie konto zespołu 5 (odpisy dotyczące bieżącego roku obrotowego)
– Ma konto 07 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych”
● Naliczenie i uregulowanie na rzecz urzędu skarbowego odsetek z tytułu przekwalifikowania składnika majątku na środek trwały
– Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”
– Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne”
oraz równolegle
– Wn konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne”
– Ma konto 13 „Rachunki bankowe”
6. Ujawnienie w trakcie inwentaryzacji różnic inwentaryzacyjnych niskocennych środków trwałych:
– Wn/Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (rozliczenie niedoborów i nadwyżek)
– Ma/Wn konto 01 „Środki trwałe”
Podstawa prawna:
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.).
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1888 ze zm.).
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047).