Subskrybuj nas na Youtube
Jesteśmy jednostką budżetową i zatrudniamy ponad 26 pracowników. Czy musimy utworzyć fundusz socjalny? Czy kwota do obliczenia odpisu na ZFŚS nadal jest w tej samej wysokości? Co z zasadami ewidencji?
/>
Pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych tworzą fundusz bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników. Nie mogą też zrezygnować z utworzenia funduszu ani zmieniać jego wysokości. Co prawda od 1 stycznia 2017 r. weszły w życie przepisy ustawy z 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców. Znowelizowały one ustawę o ZFŚS i zwiększyły m.in. limit zatrudnienia zobowiązującego do utworzenia funduszu do co najmniej 50 pełnych etatów. Jednak ta nowela nie wpłynęła na obowiązek tworzenia ZFŚS przez pracodawców prowadzących działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych. Co jednak istotne, zwiększyła się wysokość podstawy do obliczenia odpisu na zakładowy fundusz socjalny. Jest to pierwsza zmiana wysokości stawki odpisu od 2011 r. Obecnie ustala się ją na podstawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2012 r. ogłoszonego przez prezesa GUS. [tabela]
Nadal jednak ZFŚS tworzy się: z corocznego odpisu podstawowego, z dobrowolnych odpisów dodatkowych, ze zwiększeń. Wszystkie odpisy obowiązkowe i zwiększenia fakultatywne tworzą u pracodawcy jeden fundusz (art. 5 ust. 8a ustawy o ZFŚS), jednak to odpis podstawowy jest głównym źródłem funduszu. Nalicza się go w stosunku do przeciętnej planowanej w danym roku kalendarzowym liczby osób zatrudnionych u pracodawcy. [przykład]
Równowartość dokonanych odpisów i zwiększeń naliczonych na dany rok kalendarzowy pracodawca przekazuje na rachunek bankowy funduszu w terminie do 30 września tego roku. Z tym że w terminie do 31 maja przekazuje kwotę stanowiącą co najmniej 75 proc. równowartości odpisów podstawowych. Choć obowiązują dwie daty, to pracodawca całą kwotę odpisu musi ustalić przed terminem przekazania. Ostatecznej korekty wysokości odpisu na fundusz pracodawcy dokonują w końcu roku.
Ewidencja księgowa ZFŚS powinna być prowadzona na kontach 851 – Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych i 135 – Rachunek środków funduszy specjalnego przeznaczenia. I jeśli wcześniej analizowana jednostka miała odpowiednie zapisy w polityce rachunkowości, to nie musi wprowadzać zmian. Środki pieniężne ZFŚS muszą być wyodrębnione na specjalnym rachunku bankowym. Ujmuje się je w jednostkach budżetowych na koncie 135 – Rachunek środków funduszy specjalnego przeznaczenia. Konto 135 służy do ewidencji środków funduszy specjalnego przeznaczenia, a przede wszystkim zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i innych funduszy, którymi dysponuje jednostka. Na stronie Wn konta 135 ujmuje się wpływy środków pieniężnych na rachunki bankowe, a na stronie Ma – wypłaty środków z rachunków bankowych. Ewidencja szczegółowa do konta 135 powinna umożliwić ustalenie stanu środków każdego funduszu. Konto 135 może wykazywać saldo Wn, które oznacza stan środków pieniężnych na rachunkach bankowych funduszy.
Wpływ środków z tytułu odpisu podstawowego na wyodrębniony rachunek bankowy ewidencjonujemy: strona Wn konta 135 – Rachunek środków funduszy specjalnego przeznaczenia (w analityce zakładowy fundusz świadczeń socjalnych), strona Ma konta 851 – Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. [schemat] ⒸⓅ
Tabela Wpłaty na ZFŚS w 2017 r. ⒸⓅ
Wysokość odpisu na ZFŚS w 2017 r. ustala się na podstawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2012 r. ogłoszonego przez prezesa GUS (3161,77 zł).
| Odpis podstawowy | ||
| Na jednego pracownika | 37,5 proc. | 1185,66 zł |
| Na jednego pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze – w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych | 50 proc. | 1580,89 zł |
| Na jednego młodocianego: | ||
| w pierwszym roku nauki | 5 proc. | 158,09 zł |
| w drugim roku nauki | 6 proc. | 189,71 zł |
| w trzecim roku nauki | 7 proc. | 221,32 zł |
| Fakultatywne zwiększenia odpisu/funduszu | ||
| Na każdą zatrudnioną osobę, w stosunku do której orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności, wysokość odpisu można zwiększyć o 6,25 proc. | 197,61 zł | |
| Na każdego emeryta i rencistę objętego opieką socjalną zakładu pracy można zwiększyć fundusz o 6,25 proc. | 197,61 zł | |
| Można zwiększyć fundusz o 7,5 proc. na każdą osobę, pod warunkiem przeznaczenia całego zwiększenia na prowadzenie żłobka lub klubu dziecięcego utworzonego przez pracodawcę | 237,13 zł | |
PRZYKŁAD
Kalkulacja
W jednostce budżetowej ustalono, że średniomiesięczne zatrudnienie wynosi:
● 30 pracowników w normalnych warunkach, w pełnym wymiarze czasu pracy,
● 5 pełnoetatowców – wykonujących prace w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych,
● jedna osoba w celu przygotowania zawodowego młodocianego w I roku nauki.
Pracodawca ustalił wysokość odpisu podstawowego na każdą z tych osób na 2017 r.:
● pracownicy zatrudnieni w normalnych warunkach – 30 x 1185,66 zł = 35 569,80 zł
● pracownicy zatrudnieni w szczególnych warunkach – 5 x 1580,89 zł = 7904,45 zł
● młodociany w I roku nauki – 158,09 zł
Roczny odpis podstawowy na fundusz wynosi:
35 569,80 zł + 7904,45 zł + 158,09 zł = 43 632,34 zł
Naliczony odpis podstawowy na ZFŚS 43 632,34 zł. Pracodawca musi przekazać do 31 maja 75 proc. odpisu 32 724,26 zł, a pozostałą część (25 proc. – 10 908,08 zł) do 30 września.
SCHEMAT
W jednostce budżetowej
Objaśnienia do schematu:
1. Naliczono odpis na ZFŚS: strona Wn konta 405 – Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, strona Ma konta 240 – Pozostałe rozrachunki (rozliczenie ZFŚS);
2. Odprowadzono odpis z rachunku podstawowego na rachunek ZFŚS: (75 proc. do 31 maja, pozostałą część do 30 września) strona Wn konta 240 – Pozostałe rozrachunki (rozliczenie ZFŚS), strona Ma konta 130 – Rachunek bieżący jednostki;
3. Wyciąg bankowy rachunku socjalnego (środki wpłynęły): strona Wn konta 135 – Rachunek środków funduszy specjalnego przeznaczenia (ZFŚS), strona Ma konta 851 – Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. ⒸⓅ
Podstawa prawna
Ustawa z 2 grudnia 2016 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2017 (Dz.U. z 2016 r. poz. 1984).
Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 800 ze zm.).
Obwieszczenie prezesa GUS z 18 lutego 2013 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w 2012 r. i w drugim półroczu 2012 r. (M.P. poz. 107).
Rozporządzenie ministra finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 289).
