Odwołania od decyzji naczelnika urzędu celno-skarbowego będzie rozpatrywał ten sam organ. Na świecie taki model to rzadkość – wynika z danych zebranych przez firmę EY.
Zestawienie pokazuje, że standardem jest zasada obowiązująca w Polsce dzisiaj – podatnik niezadowolony z decyzji I instancji ma prawo złożyć odwołanie do dyrektora izby skarbowej (lub celnej). Dopiero jeśli niczego nie wskóra, może składać skargę do sądu administracyjnego.
Niektóre kraje – jak Cypr i Hiszpania – mają to wręcz wpisane do swojej konstytucji. Polska ustawa zasadnicza mówi tylko o dwuinstancyjności postępowania sądowego, ale już nie administracyjności.
Zmiany w modelu dwuinstancyjności wprowadzi wchodząca w życie już za miesiąc reforma Krajowej Administracji Skarbowej. Znikną urzędy kontroli skarbowej, a nowym organem I instancji będzie naczelnik urzędu celno-skarbowego (UCS), który będzie odpowiedzialny za zupełnie nowy rodzaj kontroli. Od jego decyzji nie będzie przysługiwało odwołanie do dyrektora izby administracji skarbowej (nowy organ II instancji, który zastąpi dzisiejsze izby skarbowe i celne). Argumenty podatnika rozpatrzy jeszcze raz naczelnik UCS, czyli ten sam organ, który wydał decyzję w I instancji. Po kolejnym rozstrzygnięciu podatnik będzie mógł wnieść skargę do sądu.
Obecny model dwuinstancyjności zostanie zachowany jedynie w odniesieniu do decyzji naczelników urzędów skarbowych. Odwołania od nich będzie się nadal składać do dyrektora izby, tyle że już nie skarbowej ani celnej, tylko izby administracji skarbowej.
Tomasz Rolewicz, starszy menedżer w dziale doradztwa podatkowego w EY, wyjaśnia, że na świecie nie jest to regułą. W niektórych państwach obowiązuje zasada podobna do tej, która od marca br. zostanie wprowadzona w Polsce.
– W takich państwach jak Niemcy, Grecja bądź Austria odwołania rozpatruje wprawdzie ten sam organ, ale albo w innym składzie, albo inna jest jego jednostka administracyjna – wyjaśnia ekspert EY. Spodziewa się, że w podobny sposób będzie to funkcjonować w naszym kraju.
Dodaje, że niektóre państwa odeszły wręcz od dwuinstancyjności i podatnik może tam skarżyć decyzję organów tylko do sądu administracyjnego. Na taką jednoinstancyjność zdecydowali się m.in. Włosi i Szwedzi. Teraz przymierzają się do niej Węgrzy.
– Obecnie na Węgrzech obowiązują reguły podobne do polskich, ale przygotowywane są przepisy, zgodnie z którymi podatnicy będą mogli wnosić skargę od razu do sądu administracyjnego – tłumaczy Tomasz Rolewicz.
Postępowanie podatkowe na świecie
| Austria – Postępowania są dwuinstancyjne, ale odwołanie rozpatruje ten sam organ. | ||
| Belgia – Postępowania są dwuinstancyjne. Odwołanie od decyzji inspektora podatkowego rozpatruje organ wyższego rzędu (regionalny dyrektor podatkowy). | ||
| Bułgaria – Postępowania są dwuinstancyjne. Odwołanie rozpatruje organ wyższego rzędu (Dyrekcja Apelacyjna Narodowej Agencji Dochodów). | ||
| Chorwacja – Postępowania są dwuinstancyjne. Odwołanie rozpatruje organ wyższego rzędu. | ||
| Cypr – Postępowania są dwuinstancyjne, a zasada ta została zapisana w cypryjskiej konstytucji. Odwołanie rozpatruje organ wyższego rzędu. | ||
| Czechy – Postępowania są dwuinstancyjne. Odwołanie rozpatruje organ wyższego rzędu (Podatkowy Organ Apelacyjny – organ centralny właściwy dla całego kraju). | ||
| Dania – Postępowania są dwuinstancyjne. Odwołanie od decyzji Duńskiej Administracji Celnej i Podatkowej (SKAT) rozpatruje organ wyższego rzędu. W zależności od rodzaju daniny są to albo regionalne rady apelacyjne, albo Narodowy Trybunał Podatkowy. | ||
| Estonia – Postępowania są dwuinstancyjne. Odwołanie rozpatruje organ wyższego rzędu. | ||
| Finlandia – Postępowania są dwuinstancyjne. Odwołanie rozpatruje organ wyższego rzędu (Rada Wymiaru Podatku). | ||
| Francja – Postępowania są dwuinstancyjne. Odwołanie rozpatruje organ wyższego rzędu (najpierw przewodniczący Zespołu Audytowego, a następnie przewodniczący Służby Audytowej). | ||
| Grecja – Postępowania są dwuinstancyjne, ale odwołanie rozpatruje ten sam organ, który wydał pierwotną decyzję (trafia ono do specjalnego departamentu rozstrzygania sporów w tym organie). | ||
| Hiszpania – Postępowania są dwuinstancyjne i jest to zapisane w hiszpańskiej konstytucji. Brak jednak danych co do tego, czy odwołanie rozpatruje organ wyższego szczebla. | ||
| Holandia – Postępowanie jest jednoinstancyjne. Wydanie decyzji poprzedzają jednak rozbudowane negocjacje podatnika z urzędnikami. | ||
| Irlandia – Postępowania są dwuinstancyjne. Odwołanie trafia do organu wyższego szczebla (apelacyjnych komisarzy podatkowych, czyli ciała niezależnego od organów Irlandzkiej Służby Dochodowej). | ||
| Kazachstan – Postępowania są dwuinstancyjne. Odwołanie rozpatruje organ wyższego rzędu. | ||
| Litwa – Postępowania są dwuinstancyjne. Odwołanie rozpatruje organ wyższego rzędu (Komisja Sporów Podatkowych). Podatnik może jednak wnieść skargę bezpośrednio do Okręgowego Sądu Administracyjnego. | ||
| Luksemburg – Postępowania są dwuinstancyjne. Odwołanie rozpatruje organ wyższego rzędu (dyrektor podatkowy – zwierzchnik tamtejszej administracji skarbowej). | ||
| MENA (kraje Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej) – Postępowania są dwuinstancyjne. W większości krajów odwołania rozpatruje jednak ten sam organ, który wydał decyzję. Trafia ono jednak do poszerzonego składu, tzw. komitetu odwoławczego. | ||
| Niemcy – Postępowania są dwuinstancyjne. Odwołanie rozpatruje jednak ten sam organ, który wydał pierwotną decyzję. | ||
| Norwegia – Postępowania są dwuinstancyjne. Brak jednak danych co do tego, czy trafia ono do organu wyższej instancji. | ||
| Rosja – Postępowanie jest trójinstancyjne. Odwołanie trafia najpierw do organów podatkowych wyższego rzędu, a następnie do Federalnej Służby Podatkowej. | ||
| RPA – Postępowania są dwuinstancyjne. Podatnik może wnieść sprzeciw od decyzji wymiarowej, a następnie odwołać się do organu wyższego szczebla (rady podatkowej). | ||
| Rumunia – Postępowania są dwuinstancyjne. Brak jednak danych co do tego, czy odwołanie trafia do organu wyższej instancji. | ||
| Słowacja – Postępowania są co do zasady dwuinstancyjne. W niektórych przypadkach wykluczona jest jednak możliwość odwołania. Brak też danych co do tego, czy trafia ono do organu wyższej instancji. | ||
| Szwajcaria – Postępowania są dwuinstancyjne. Brak jednak danych co do tego, czy trafia ono do organu wyższej instancji. | ||
| Szwecja – Postępowania są dwuinstancyjne, ale odwołanie rozpatruje ten sam organ, który wydał pierwotną decyzję. | ||
| Ukraina – Postępowanie jest trójinstancyjne. Odwołanie trafia najpierw do organów podatkowych wyższego rzędu, a następnie do Państwowej Służby Podatkowej Ukrainy. Duzi podatnicy mogą odwoływać się wyłącznie do tego ostatniego organu. | ||
| Wielka Brytania – Postępowanie jest dwuinstancyjne, ale odwołania rozpatruje co do zasady ten sam organ (urzędnicy HRMC). Podatnik powinien najpierw wejść w dyskusję z urzędnikami wydającymi decyzję lub żądać rozpatrzenia sprawy przez innego, niezaangażowanego w sprawę inspektora. Dopiero potem ma możliwość odwołania się do Trybunału Pierwszego Stopnia. | ||
| Węgry – Postępowanie jest dwuinstancyjne. Brak jednak danych co do tego, czy odwołanie trafia do organu wyższej instancji. Węgry planują wprowadzenie postępowania jednoinstancyjnego. | ||
| Włochy – Postępowanie jest jednoinstancyjne. | ||