Podatnicy mają poważne wątpliwości co do tego, jak od nowego roku powinny wyglądać rejestry podatku od towarów i usług. Ich obawy rozwiewa ministerstwo.
Dzieje się tak w związku ze zmianami w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT wchodzącymi w życie 1 stycznia 2017 r., a także przy okazji poszerzenia obowiązków w zakresie jednolitego pliku kontrolnego (JPK). Szczególny niepokój podatników budzi wymóg, by rejestry VAT zawierały w nowym stanie prawnym dane służące identyfikacji poszczególnych transakcji, w tym numer, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej.
Atmosferę podgrzały sygnały płynące ze strony resortu finansów. Jak zostało zaznaczone w odpowiedzi otrzymanej przez redakcję DGP od ministerstwa: „Należy tu wskazać, że nie jest konieczne wykazywanie w ewidencji wszystkich pozycji z faktur, a jedynie tych, które są niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej, oraz numer NIP kontrahenta”.
Powyższe można odczytywać dwojako:
1) Nie jest konieczne prezentowanie w ewidencji VAT każdej pozycji z faktury, albo
2) W ewidencji VAT należy uwzględnić wszystkie te pozycje z faktury, które wpływają na kwotę do odliczenia – czyli nie są uwzględniane świadczenia zwolnione, usługi noclegowe, usługi gastronomiczne itp.
Brak jednoznacznego i wyraźnego komunikatu może dodatkowo wywoływać obawy podatników. W moim przekonaniu wystarczające jest zamieszczanie danych, które pozwolą na identyfikację poszczególnych transakcji, a nie samych transakcji. Takie dane to w szczególności numer faktury, data wystawienia dokumentu, numer kontrahenta itp.
Na szczęście pojawiła się bardzo racjonalna wykładnia organu podatkowego. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 8 grudnia 2016 r., nr 0461-ITPP1.4512.761.2016.1.MN, wskazał: „(...) za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w prowadzonej ewidencji po wejściu w życie od 1 stycznia 2017 r. nowej treści przepisu art. 109 ust. 3 ustawy nie ma potrzeby prezentowania każdej pozycji faktury (sprzedaży i zakupu). Wystarczające bowiem będzie dla identyfikacji poszczególnych transakcji zawarcie w ewidencji sprzedaży i zakupu danych stron transakcji, w tym numeru, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, oraz numerów faktur i ich dat sprzedaży, które umożliwiają pełną identyfikację transakcji”.
Miejmy nadzieję, że zaprezentowany powyżej pogląd znajdzie akceptację innych organów podatkowych.
Stanowisko Ministerstwa Finansów
Art. 3 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 846) modyfikuje z dniem 1 stycznia 2017 r. art. 109 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2016 r. poz. 710, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, aby w pełniejszym stopniu precyzował dane, jakie ma zawierać ewidencja prowadzona przez podatników, z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 oraz podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT.
Należy podkreślić, że art. 109 ust. 3 ustawy o VAT po zmianie, która wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2017 r., nie określa zamkniętego katalogu danych, jakie powinna zawierać prowadzona przez podatnika ewidencja (analogicznie jak obecnie obowiązująca regulacja).
Przepis ten formułuje natomiast wymogi ogólne, jakie ma spełniać ewidencja, przy czym w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2017 r. doprecyzowano, że ewidencja powinna zawierać dane niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej oraz informacji podsumowującej oraz numer, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od towarów i usług lub podatku od wartości dodanej.
Jak wynika z art. 109 ust. 3 ustawy o VAT w brzmieniu, które wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2017 r., ewidencja w szczególności powinna zawierać następujące dane służące identyfikacji poszczególnych transakcji: dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokości kwoty podatku należnego, korekt podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżającej kwotę podatku należnego, korekt podatku naliczonego, kwoty podatku podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu oraz numery, za pomocą których kontrahenci są zidentyfikowani na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej. Ewidencja powinna zawierać także inne dane służące identyfikacji poszczególnych transakcji, jeżeli są one niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej lub informacji podsumowującej.
Określenie szczegółowych danych, jakie ma zawierać prowadzona przez podatnika ewidencja, należy zatem do podatnika (wynika ze specyfiki prowadzonej przez niego działalności), przy czym zakres tych danych musi spełniać wymogi wyznaczone w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT.
Należy tu wskazać, że nie jest konieczne wykazywanie w ewidencji wszystkich pozycji z faktur, a jedynie tych, które są niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej, oraz numer NIP kontrahenta.
