TRZY PYTANIA DO... ADAMA STUDZIŃSKIEGO, doradcy podatkowego z Kancelarii Wardyński i Wspólnicy - Czy zarzut obejścia przepisów prawa podatkowego jest ciągle groźny dla podatników?
ADAM STUDZIŃSKI
doradca podatkowy z Kancelarii Wardyński i Wspólnicy
– Zarzut obejścia prawa podatkowego – pomimo zastrzeżeń przedstawicieli nauki oraz sądów – jest w dalszym ciągu stawiany podatnikom przez organy podatkowe. Organy podatkowe nie chcą dokonać rozróżnienia między unikaniem opodatkowania a nielegalnym uchylaniem się od płacenia podatków. Unikanie opodatkowania jest świadomym, rzeczywistym i zgodnym z prawem takim ułożeniem swych stosunków prawnych, aby nie powstał obowiązek podatkowy. Dopiero uchylanie się od opodatkowania rozumiane jako działanie pozorowane, zafałszowane, którego celem jest uchylenie się od zapłaty podatku lub jego nienależny zwrot, powinno spotkać się z negatywną reakcją fiskusa.
● W jakiej sytuacji jest podatnik VAT, któremu zakwestionowano odliczenie w oparciu o zarzut obejścia prawa?
– Na gruncie przepisów, które obowiązywały do 30 kwietnia 2004 r., podatnik mógł utracić odliczenie lub zwrot nadwyżki podatku naliczonego. Chodziło o podatek wynikający z faktur VAT wystawionych w związku z czynnościami, do których miał zastosowanie art. 58 kodeksu cywilnego (nieważność ze względu na niezgodność z prawem lub obejście prawa) lub art. 83 kodeksu cywilnego (nieważność ze względu na pozorność). Jeżeli organom udało się skutecznie postawić zarzut obejścia lub pozorności, podatnik tracił prawo do odliczenia (zwrotu) VAT. Jednocześnie odpowiadający mu VAT należny pozostawał do zapłaty i nie podlegał skorygowaniu. Dzisiaj obowiązujące przepisy o VAT, zwłaszcza w związku z orzeczeniem ETS w sprawie Halifax, nie powinny już dawać tak daleko idących uprawnień fiskusowi.
● Jakich argumentów użyć, żeby złagodzić negatywne skutki zarzutów fiskusa?
– Aby ograniczyć ryzyko związane z zarzutem obejścia prawa, podatnicy powinni dbać o kompletną dokumentację. Musi ona obrazować realność, cel i przebieg podejmowanych działań lub innych zdarzeń mających znaczenie dla istnienia lub wielkości zobowiązania podatkowego. Im bardziej racjonalnie i szczegółowo będziemy mogli wytłumaczyć charakter i cel naszych czynności i wykazać realność określonych zdarzeń, tym mniejsze będzie ryzyko postawienia nam zarzutu obejścia prawa podatkowego.