Do opłat za przejazd drogą publiczną pobieranych przez rządową agencję należy doliczyć podatek – uznał Maciej Szpunar, rzecznik generalny TSUE.
Sprawa dotyczyła przepisów irlandzkich, ale we wcześniejszej rozprawie uczestniczyli również przedstawiciele zainteresowanych nią rządów: Polski i Niemiec.
Chodziło o irlandzką agencję rządową odpowiedzialną za budowę dróg krajowych i zarządzanie nimi (National Roads Authority). Zgodnie z tamtejszym prawem może ona wprowadzić system opłat na wybranych drogach i określić ich wysokość w odrębnych przepisach wykonawczych. Nie ma też przeszkód, aby zleciła ich pobieranie i zarządzanie drogami podmiotom zewnętrznym. Obecnie taka właśnie sytuacja dotyczy większości irlandzkich dróg. NRA ciągle jednak zarządza i pobiera opłaty za przejazd częścią obwodnicy Dublina i jego połączenia z portem.
Początkowo zarówno podmioty prywatne, jak i NRA doliczały VAT do opłat za przejazd. Agencja uznała jednak, że nie ma takiego obowiązku i wystąpiła do urzędu skarbowego o zwrot nadpłaty. Argumentowała, że nie działa jako podatnik VAT. Urząd odmówił, a sprawa trafiła do irlandzkiego sądu. Ten nie rozstrzygnął sprawy, tylko skierował pytanie do TSUE.
Sąd przypomniał art. 13 ust. 2 dyrektywy VAT, zgodnie z którym podmioty prawa publicznego są uważane za podatników, jeżeli wykluczenie ich z tej kategorii prowadziłoby do znaczących zakłóceń konkurencji. Sędziów interesowało, czy można mówić o takim zakłóceniu, jeśli nie ma szans na to, by podmioty prywatne samodzielnie wybudowały drogę i zaczęły pobierać opłaty za przejazd.
Takiego zdania jest rzecznik generalny TSUE. Powołał się on na dotychczasowe orzecznictwo trybunału, z którego wynika, że płatne udostępnienie drogi to czynność opodatkowana VAT i wykracza poza misję realizowaną przez władzę publiczną. Dodatkowo, jeśli zgodnie z prawem krajowym działa ona w specyficznych ramach prawnych, ale taką samą działalność jednocześnie prowadzą firmy prywatne, to należy domniemywać, że występuje zakłócenie konkurencji – uznał Maciej Szpunar. Dodał, że nie ma przy tym znaczenia faktyczna sytuacja na rynku.
Rzecznik zwrócił też uwagę, że jeśli NRA może wybrać pomiędzy samodzielnym zarządzaniem drogą a zleceniem wykonywania takich czynności firmom zewnętrznym, to automatycznie z nimi konkuruje. W takiej zaś sytuacji niepobieranie podatku od NRA niewątpliwie zakłóciłoby konkurencję.
Opinia nie jest wprawdzie wiążąca dla Trybunału Sprawiedliwości UE, ale przy wydawaniu wyroków często kieruje się on stanowiskami rzeczników. ⒸⓅ
Opinia rzecznika generalnego TSUE z 8 września 2016 r., sygn. akt C-344/15
