W pierwszej części komentarza zostały omówione regulacje art. 22 ustawy o PIT, które zawierają definicję kosztu, wskazanie na warunki uznania ich za celowe, szczególne metody identyfikacji kosztów, ale również zasady ich rozliczania w czasie.
Dzisiejsza druga część jest poświęcona wyłączeniom z kosztów podatkowych. Nie tylko zostały omówione poszczególne zakazy rozliczania kosztów, lecz także przybliżone wspomniane powyżej przypadki, w których formalne wyłączenie powoduje, że w istocie koszty mogą być uwzględnione w rachunku podatkowym.
W ramach analizy wyjaśniamy, w których przypadkach i w jakich okolicznościach przepisy komentowanego art. 23 ustawy o PIT, chociaż nie identyfikują zasad rozliczania w czasie, mogą w pewien sposób wpływać na moment uwzględniania ich w rachunku podatkowym.
Komentarz znajdziesz tutaj: Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (cz. 2)>>
Co prawda większość z komentowanych regulacji dotyczy kosztów uzyskania przychodu (czy raczej braku kosztów) prowadzonej działalności gospodarczej, jednak podobnie jak to miało miejsce w przypadku pierwszej części, ten komentarz powinien zainteresować również innych podatników PIT niż przedsiębiorcy.
Jednym słowem do lektury zapraszamy nie tylko przedsiębiorców, lecz także inne osoby, które dokonują rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych.
Poznanie tych przepisów jest szczególnie istotne, gdyż prawidłowe wyznaczenie kosztów uzyskania przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych to niejednokrotnie poważne wyzwanie. Nie dość bowiem, że konieczna jest weryfikacja pod kątem celowości, to niezbędne jest też rozstrzygnięcie, czy nie ma zastosowania któreś z licznych wyłączeń kosztowych. Ustawodawca stworzył obszerny katalog kosztów, które nie mogą być uwzględnione w rachunku podatkowym. Podkreślić należy, że zamieszczenie kosztu w takiej specyfikacji świadczy w pewien sposób o tym, iż może on być uznany za celowy. Uwzględnić bowiem trzeba to, że racjonalny prawodawca nie wymieniłby jako niestanowiących kosztów podatkowych tych wydatków (i innych kosztów), które z natury nie mogłyby być kosztem ze względu na brak celowości: po co wyłączać z kosztów coś, co z natury swojej nie może być kosztem (ze względu na brak celowości).
Ma to swoje pozytywne, jak i negatywne implikacje fiskalne.
Z jednej strony, odwołując się do wyłączeń, można bronić celowości kosztów podobnych do tych wskazanych jako NKUP, a jednak nieco odmiennych, które w obszarze celowości mogą budzić pewne kontrowersje (fakt, że koszt jest na liście NKUP, świadczy o tym, iż taki albo podobny koszt, zdaniem prawodawcy, może być celowy), z drugiej strony wykazując, dokumentując i uzasadniając celowość kosztu wprost wskazanego przez prawodawcę jako nKUP, podatnik nie spowoduje, że zostanie on uwzględniony w rachunku podatkowym, wbrew wyłączeniu ustawowemu.
W każdym przypadku musi brać pod uwagę to, że przepisy dotyczące wyłączeń z kosztów mają charakter szczególny (lex specialis), nie powinny być więc stosowane (interpretowane) poprzez wykładnię rozszerzającą. Jest to o tyle ważne, że nie tylko organy podatkowe, lecz także podatnicy niekiedy interpretują unormowania zawierające zakazy kosztowe zbyt szeroko.
Komentarz znajdziesz tutaj: Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (cz. 2)>>
Normy prawne zawierające się w omawianym poniżej artykule ustawy o PIT są bardzo specyficzne, czasami dalece niespójne, niejasne czy budzące wątpliwości co do intencji prawodawcy.
Co ciekawe, w praktyce niektóre spośród przepisów komentowanego artykułu, pomimo iż literalnie zawierają wskazanie na nKUP, nie dość, że nie powodują wyłączenia kosztów z rachunku podatkowego, to wręcz przyczyniają się do uwzględniania kosztów w rozliczeniach fiskalnych.
Nie możemy przy tym zapominać o podstawowej funkcji, o przeznaczeniu omawianych poniżej regulacji. Przede wszystkim są to przepisy tworzące katalog wyjątków od zasady ogólnej, wedle której koszty spełniające warunek celowości pomniejszają przychód. Koszty wymienione w art. 23 ustawy o PIT, pomimo swojej celowości, nie mogą być uwzględniane przy identyfikacji dochodu. Dość częstym błędem jest próba nadawania komentowanym unormowaniom funkcjonalności służącej alokacji kosztów w czasie – nie temu one służą, a nawet jeżeli niekiedy w praktyce oddziałują w jakiś sposób na to, kiedy koszty są aktywowane, to jest to skutek uboczny ich podstawowej funkcji i nie może być inaczej postrzegany (np. problem odsetek w kosztach).
TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI – BAZA PUBLIKACJI
Dotychczas w tygodniku Podatki i Księgowość komentowaliśmy m.in. ustawy:
● z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
● z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizna
● z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych
● z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
● z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych
● z 29 września 1994 r. o rachunkowości
● z 23 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw
● z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych
● z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
● z 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw
Komentowaliśmy też m.in. rozporządzenia:
● z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów
● z 10 września 2009 r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodów osób fizycznych w drodze oszacowania oraz sposobu i trybu eliminowania podwójnego opodatkowania osób fizycznych w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych
● z 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych
● z 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień
● z 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur
