• Czy podatnik może skorzystać z ulgi na zakup kasy, jeżeli przez długie lata wykonywał usługi nieobjęte obowiązkiem takiego ewidencjonowania?
  • Jak traktować zakup kolejnych kas w sytuacji rozszerzenia zakresu prowadzonej już działalności?

Dlaczego trzeba oddać ulgę, jeżeli sprzedaż jest kontynuowana i ewidencjonowana na innej kasie

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą w zakresie doradztwa podatkowego. Począwszy od 2007 r. aż do listopada 2015 r., świadczył usługi doradztwa wyłącznie na rzecz podmiotów będących zarejestrowanymi podatnikami VAT. Wystawiał więc faktury VAT. W listopadzie 2015 r. przyjął – po raz pierwszy od daty rozpoczęcia działalności – zlecenie od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, niebędącej podatnikiem VAT. W związku z tym, jak również ze względu na możliwe ewentualne zlecenia od innych osób niebędących podatnikami VAT, doradca kupił i zainstalował kasę rejestrującą.
Nigdy wcześniej nie miał takiego obowiązku. Dopełnił wszystkich warunków skorzystania z ulgi wynikających z par. 2 rozporządzenia z 27 grudnia 2010 r. Czy w takiej sytuacji może odliczyć od podatku należnego 90 proc. jej ceny netto (nie więcej jednak niż 700 zł)?
Tak. Ulga przysługuje tylko przy zakupie kas w związku z realizacją powstającego po raz pierwszy u podatnika obowiązku ewidencjonowania, a w tym wypadku warunek ten jest spełniony. Jeśli zatem doradca, przed terminem rozpoczęcia ewidencjonowania obrotu, złożył pisemne zgłoszenie o liczbie kas rejestrujących i miejscu ich używania, a sama kasa spełnia funkcje wymienione w art. 111 ust. 6a ustawy o VAT oraz kryteria i warunki techniczne, którym urządzenia te muszą odpowiadać, to nie ma przeszkód do skorzystania z odliczenia. Potwierdza to również interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 22 stycznia 2016 r. (nr IPPP2/4512-1085/15-2/JO).
Jeżeli podatnik zamierza stosować tylko jedną kasę rejestrującą, to może ją zgłosić naczelnikowi urzędu skarbowego na formularzu zgłoszenia o miejscu instalacji. Warunkiem jest tylko, żeby złożył to zgłoszenie przed terminem obowiązkowego rozpoczęcia ewidencjonowania za pomocą kasy.
Podstawa prawna
Art. 111 ust. 4 i 6a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177,
poz. 1054 ze zm.).
Par. 2 rozporządzenia z 27 grudnia 2010 r. w sprawie odliczania i zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 163).

Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej rozpoczął wykonywanie usług w zakresie ochrony zdrowia na rzecz osób fizycznych. W tym celu kupił sześć kas rejestrujących. Wcześniej już prowadził stołówkę zewnętrzną i sklep zielarsko-medyczny. W związku z tym musiał zainstalować kasy fiskalne w tych punktach. Czy przy zakupie sześciu nowych urządzeń będzie mógł skorzystać z ulgi na ich zakup?

To zależy, czy zgłosił je na dzień, gdy po raz pierwszy powstał u niego obowiązek użytkowania kas (czyli z tytułu prowadzenia stołówki i sklepu zielarsko-medycznego). Jeśli wtedy nie kupił i nie zgłosił tych sześć kas naczelnikowi urzędu skarbowego, to teraz przy ich nabyciu nie przysługuje mu już prawo do odliczenia. Będą to bowiem kasy kupione już po dniu powstania u podatnika obowiązku ewidencjonowania przy użyciu tych urządzeń. W przeciwnym razie – jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 26 lutego 2013 r. (sygn. akt I FSK 494/12) – mielibyśmy do czynienia z sytuacją, w której podatnik chciałby skorzystać z ulgi po raz drugi.
Jeżeli natomiast zakład już w pierwszym terminie powstania obowiązku ewidencjonowania kupił więcej kas i je zgłosił, a będzie je instalować okresowo, to będzie mu przysługiwała ulga na wszystkie te urządzenia. To również wynika ze wspomnianego orzeczenia NSA.
Podstawa prawna
Art. 111 ust. 4i ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177,
poz. 1054 ze zm.).
Podatniczka zlikwidowała działalność gospodarczą 30 listopada 2015 r. W związku z tym sporządzono protokół z odczytu zawartości pamięci fiskalnej kasy rejestrującej. Na tej podstawie naczelnik urzędu skarbowego ustalił, że podatniczka ewidencjonowała obrót za pomocą tej kasy w okresie od 1 kwietnia 2012 r. do 1 września 2014 r. Po tym dniu nie zarejestrowała na niej już żadnej sprzedaży. Naczelnik uznał więc, że skoro kasa po raz ostatni została użyta przed upływem trzyletniego okresu i nie była używana do końca prowadzenia działalności, to ulga z tytułu jej zakupu powinna zostać zwrócona. Podatniczka miała jednak jeszcze drugą kasę. Używała jej od 1 kwietnia 2012 r. do 30 listopada 2015 r., czyli aż do dnia likwidacji działalności. Czy w takiej sytuacji powinna zwrócić ulgę?
W świetle orzecznictwa niestety tak. Sądy odwołują się bowiem do potocznego rozumienia słów „używanie” oraz „zaprzestać” (wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 24 lipca 2014 r., sygn. akt I SA/Ol 454/14 i WSA w Krakowie z 20 maja 2015 r., sygn. akt I SA/Kr 559/15, oba wyroki nieprawomocne). Twierdzą, że bez znaczenia jest to, dlaczego podatnik zaprzestał używania kasy, czy było to wynikiem nieumyślnego zdarzenia losowego, czy wynikało bezpośrednio z zaplanowanego działania.
Stoją na stanowisku, że skoro przepisy nie określają limitu liczby kas w firmie, to podatnik powinien sam ocenić konieczność czy potrzebę posiadania określonej liczby kas w stosunku do rozmiarów i rodzaju prowadzonej działalności. Jest oczywiste, że w trakcie prowadzenia działalności może nastąpić zmiana jej zakresu, rodzaju czy rozmiarów bądź też zmniejszenie stanowisk kasowych przy niezmienionych rozmiarach działalności. Jeżeli jednak podatnik zaprzestanie używania danej kasy przed upływem trzech lat od rozpoczęcia ewidencjonowania na niej obrotu i nie będzie jej już używał aż do likwidacji firmy, to będzie musiał zwrócić odliczoną kwotę z tytułu jej zakupu – twierdzą sądy.
Na obowiązek zwrotu ulgi lub jego brak nie ma żadnego wpływu używanie w tym czasie drugiej kasy. Odliczenie przysługuje bowiem odrębnie na każde urządzenie i w związku z tym trzyletni okres używania jest również rozpatrywany w odniesieniu do każdej kasy z osobna.
Podstawa prawna
Art. 111 ust. 6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).