Odszkodowania wypłacane rolnikom indywidualnym za zniszczenia wyrządzone przez zwierzęta chronione nie są opodatkowane. Jeśli jednak świadczenie otrzyma ktoś inny, kto nie prowadzi działalności gospodarczej, będzie musiał zapłacić daninę – orzekł WSA w Białymstoku
Sprawa dotyczyła odszkodowań wypłacanych w imieniu Skarbu Państwa na podstawie art. 126 ustawy o ochronie przyrody przez regionalną dyrekcję ochrony środowiska za szkody wyrządzone przez żubry, wilki, rysie i bobry.
Spór dotyczył tego, czy rekompensaty wypłacane rolnikom indywidualnym oraz innym osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej są dla nich przychodem i czy w związku z tym regionalna dyrekcja ma obowiązek wystawić im PIT-8C.
Dyrekcja była zdania, że odszkodowania dla rolników indywidualnych nie podlegają PIT, bo są to przychody z działalności rolniczej, a te są wyłączone z opodatkowania na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT. Z kolei odszkodowania dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej są – twierdziła – zwolnione na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT. Zwalnia on z opodatkowania odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady wynikają wprost z odrębnych ustaw i przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Takim odrębnym przepisem jest art. 126 ustawy o ochronie przyrody – uważała regionalna dyrekcja. Z tego powodu sądziła, że w ogóle nie ma ona obowiązku wystawiania PIT-8C.
Dyrektor izby skarbowej był innego zdania. Stwierdził, że odszkodowania wypłacane rolnikom indywidualnym nie zostały wyłączone z opodatkowania na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT. Należy je uznać za przychody pośrednio związane z działalnością rolniczą lub powstające przy okazji prowadzenia takiej działalności.
Nie zgodził się też co do zwolnienia z PIT odszkodowań dla innych osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Stwierdził, że art. 126 ustawy o ochronie przyrody określa jedynie tryb postępowania przy szacowaniu szkód oraz sposób wypłaty odszkodowań. Nie określa więc wysokości odszkodowania ani zasad jego ustalania. Dlatego kwoty wypłacane osobom fizycznym nieprowadzącym działalności nie będą zwolnione na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT – uznał dyrektor izby.
Podsumowując, stwierdził, że wszyscy poszkodowani uzyskują przychody z innych źródeł i dyrekcja powinna im wystawiać PIT-8C.
WSA w Białymstoku nie podzielił stanowiska organu w części dotyczącej odszkodowań dla rolników indywidualnych. Orzekł, że mają one w rzeczywistości na celu przywrócenie stanu posiadania sprzed wyrządzenia szkody. Są zatem przychodami z działalności rolniczej, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
WSA zgodził się natomiast z organem co do opodatkowania odszkodowań wypłacanych innym osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Podzielił jego zdanie, że art. 126 ustawy o ochronie przyrody nie wskazuje ani wysokości, ani zasad ustalania odszkodowań dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Określa się je na zasadach ogólnych prawa cywilnego. Nie są one zatem zwolnione na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT – stwierdził sąd.
Wyrok jest nieprawomocny.
TK o odpowiedzialności państwa za szkody
Wyrok TK z 3 lipca 2013 r., sygn. akt P 49/11
Niezgodne z konstytucją jest ograniczenie odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez bobry do szkód powstałych wyłącznie w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim. Odszkodowania powinny być wypłacane wszystkim właścicielom nieruchomości, na której doszło do wyrządzenia szkody.
Wyrok TK z 21 lipca 2014 r., sygn. akt K 36/13
Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez żubry, wilki, rysie i niedźwiedzie. Przepisy, które uzależniają tę odpowiedzialność od wyrządzenia szkody w określonym mieniu, czyli pogłowiu zwierząt gospodarskich oraz pewnych kategoriach nieruchomości wskazanych w ustawie, są niekonstytucyjne.
ORZECZNICTWO
Wyrok WSA w Białymstoku z 2 grudnia 2015 r., sygn. akt I SA/Bk 565/15. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
