W przyszłym roku pod ostrzałem znajdą się m.in.: usługi finansowe i ubezpieczeniowe, doradztwo podatkowe i prawne. Na cenzurowanym będą też m.in. e-handel, handel elektroniką, produktami spożywczymi i tytoniem, paliwa, motoryzacja czy nieruchomości.
Urzędy skarbowe będą w przyszłym roku kontrolować te branże, bo w okresie od 1 lipca 2014 r. do 30 czerwca tego roku stwierdzono w nich najwięcej nieprawidłowości podatkowych, a kwoty uszczupleń były najwyższe.
Resort sporządził ten wykaz na potrzeby Krajowego Planu Działań Administracji Podatkowej na 2016 r. Wymienił w nim najczęściej popełniane przez podatników błędy (naruszenia przepisów podatkowych), co posłużyło do wytypowania do kontroli.
Trzy rodzaje urzędów
Dokument określa też, jakie branże powinny znaleźć się pod szczególną kontrolą trzech rodzajów urzędów skarbowych:
● strategicznego Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie, który powstanie 1 stycznia 2016 r. i będzie obsługiwał największych podatników;
● wyspecjalizowanych urzędów zajmujący się obsługą m.in. banków spółdzielczych, oddziałów zagranicznych przedsiębiorstw i innych podatników o przychodach na poziomie co najmniej 3 mln euro;
● pozostałych, zwykłych urzędów.
Dla każdej z tych kategorii MF opracowało inną hierarchię branż do kontroli, ale częściowo ich uprawnienia będą się pokrywać. Przykładowo, wszystkie urzędy skarbowe będą badały podatników z branż: motoryzacyjnej, usług finansowych i ubezpieczeniowych, bez względu na to, czy są to podmioty małe, czy duże (patrz ramka).
Usługi doradcze
Wśród obszarów ryzyka podatkowego znalazły się m.in. usługi: księgowe, podatkowe, badania rynku, prawne, reklamowe, rekrutacji pracowników. Powód – mają one zwykle charakter niematerialny, co powoduje, że organy podatkowe nie są w stanie ustalić faktycznej ich wartości.
Fiskus nie będzie jednak kontrolował wszystkich firm doradztwa podatkowego, prawnego, biur księgowych i reklamowych. Chce się skoncentrować na tych usługach, które wydadzą mu się fikcyjne, służące jedynie zawyżaniu kosztów i przez to zaniżaniu podatku dochodowego oraz należnego VAT. Formalnie są one dokumentowane fakturami, ale często nie kryją się za tym faktyczne świadczenia.
Fiskus przyjrzy się też usługom finansowym, a więc takim, w których często jest stosowana agresywna optymalizacja podatkowa. MF ma świadomość tego, że branża ta dysponuje olbrzymimi zasobami kapitałowymi i najbardziej wyspecjalizowaną kadrą doradczą. W związku z tym jak mało która jest ona narażona na pokusę optymalizacji.
Agenci sprzedaży
Kontrolerzy widzą też wiele nieprawidłowości w działalności agentów zajmujących się sprzedażą różnego rodzaju towarów, nie tylko paliw, olejów, rud, metali i chemikaliów przemysłowych. Również w obrocie innymi towarami zdarzają się działania fikcyjne, nastawione jedynie na zaniżenie podatku dochodowego i VAT. Agenci generują bowiem wysokie obroty, świadczące pozornie o wysokiej sprzedaży towarów, a nie posiadają zaplecza technicznego, środków trwałych, magazynu czy nawet samochodu, który mógłby przewieźć sprzedawane produkty. Zwykle też rejestrują się pod adresem wirtualnego biura.
E-handel i elektronika
Kontrolerzy nadal będą się przyglądać sprzedaży przez internet, w tym na portalach aukcyjnych. Z założeń Krajowego Planu Działań wynika, że przychody w tej branży z roku na rok rosną; według MF w 2014 r. wyniosły 27 mld zł i były wyższe o 3,5 mld zł w stosunku do 2013 r. Rośnie więc też skala nieprawidłowości.
Fiskus będzie też kontynuował kontrole w branży elektronicznej. To obszar szczególnie narażony na wyłudzenia VAT, w tym oszustwa karuzelowe, w których istotną rolę odgrywa znikający podatnik. O sposobach postępowania oszustów handlujących elektroniką ministerstwo informowało już w liście ostrzegawczym w 2014 r.
Sprzedaż i produkcja
Okazuje się, że wyłudzenia VAT zdarzają się również w handlu hurtowym, np. odzieżą i obuwiem, w tym w szczególności towarami z importu, zwłaszcza z krajów azjatyckich. Resort wie, że w handlu hurtowym działają trzy współpracujące ze sobą grupy: fikcyjni importerzy, którzy występują w dokumentach przewozowych jako podmioty sprowadzające towar z zagranicy, faktyczni importerzy – faktycznie dysponujący towarem i wprowadzający go do obrotu, oraz fikcyjni hurtownicy, czyli „słupy” pośredniczące w handlu. Wszystkie trzy grupy posługują się pustymi fakturami i tworzą siatkę sprzedaży, która ma utrudnić wykrycie procederu unikania opodatkowania i wyłudzania VAT.
W takich transakcjach specjalizują się również podmioty handlujące takimi towarami jak: żywność, napoje i papierosy. Fiskus będzie również kontynuował kontrole w branżach: paliwowej oraz produkcji i obrotu metalami.
Obrót samochodami
Kontrolerzy będą także ścigać nieuczciwe osoby i firmy, które zajmują się sprowadzaniem samochodów z zagranicy i ich odsprzedażą w kraju. Często nie rejestrują oni działalności gospodarczej i nie wykazują żadnych transakcji, a umowy kupna-sprzedaży aut zawierają nieprawdziwe dane (ceny zakupu samochodów są zaniżane).
MF ma też świadomość nadużyć przy sprzedaży nowych aut kupowanych w Polsce od zagranicznych producentów (chodzi głównie o auta dwóch francuskich marek) i wywożonych za granicę (Belgii, Francji, Niemiec). Polski podatnik, rejestruje pojazd w naszym kraju, a następnie sprzedaje auto i otrzymuje zwrot VAT. Z kolei zagraniczny nabywca deklaruje jako samochód używany, co pozwala mu nie płacić VAT w swoim kraju.
W nieruchomościach
Urzędy wezmą też pod lupę nieprawidłowości na tym rynku. Fiskus będzie ścigał podatników uczestniczących w wielokrotnej sprzedaży nieruchomości (po zawyżonej bądź zaniżonej cenie) tylko w celu uzyskania zwrotów VAT. Dostrzega też nieprawidłowości w obrocie centrami handlowymi.
Chce też przyjrzeć się transakcjom rzekomo zwolnionym z VAT, mimo że preferencja ta nie przysługuje, bo np. poniesiono nakłady na ulepszenie przekraczające 30 proc. wartości budynku.
Z kolei w branży budowlanej największym problemem jest wciąż zatrudnianie pracowników bez umów (i tym samym bez odprowadzanych zaliczek na PIT) oraz rozliczanie się w formie zryczałtowanej, mimo przekroczenia limitu dochodów uprawniającego do tego.
Opieka zdrowotna
Z Krajowego Planu Działań wynika, że nieprawidłowości zdarzają się też w branży opieki zdrowotnej. Przykładowo, prywatne gabinety lekarskie i stomatologiczne nie wykazują wszystkich uzyskanych dochodów, dzięki czemu obniżają podatek należny, a do kosztów zaliczają wydatki, które nie mogą pomniejszać przychodów.
