W ramach ulgi rehabilitacyjnej dochód pomniejszymy o wydatki na leki czy opiekę pielęgniarską. Nabycie materiałów opatrunkowych lub rękawic takiego prawa nie daje
TEMAT NA ZAMÓWIENIE
Sprawuję opiekę nad żoną, która przez komisję ZUS została uznana za trwale niezdolną do samodzielnej egzystencji (I grupa inwalidzka). Żona jest osobą obłożnie chorą i częściowo sparaliżowaną. Ponoszę wydatki na środki służące do jej pielęgnacji, np. pieluchomajtki, cewniki, strzykawki, materiały opatrunkowe, rękawice jednorazowe, środki przeciwodleżynowe, dezynfekujące i podobne. Czy wydatki te mogę odliczyć od dochodu w ramach ulgi rehabilitacyjnej? Mój urząd skarbowy twierdzi, że nie jest to możliwe. Czy ma rację?
Podatnik będący osobą niepełnosprawną lub na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne może odliczyć od dochodu wydatki na cele rehabilitacyjne oraz związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesione w roku podatkowym (art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT). Jest to ulga rehabilitacyjna.
Wydatki podlegające odliczeniu w ramach tej ulgi określa art. 26 ust. 7a ustawy o PIT. Niestety w świetle tych regulacji nie jest możliwe co do zasady odliczanie wydatków na zakup środków służących pielęgnacji osób niepełnosprawnych, takich jak pieluchomajtki, materiały opatrunkowe czy rękawice jednorazowe.
W szczególności opłaty za wyżej wymienione środki nie stanowią wydatków na leki, które podlegają odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej w wysokości stanowiącej różnicę między faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub czasowo (art. 26 ust. 7a pkt 12 ustawy o PIT). Z przepisów ustawy – Prawo farmaceutyczne wynika bowiem, że lekami są produkty lecznicze (art. 2 pkt 10–12), produktem leczniczym jest zaś substancja lub mieszanina substancji przedstawiana jako mająca właściwości zapobiegania albo leczenia chorób występujących u ludzi lub zwierząt lub podawana w celu postawienia diagnozy bądź w celu przywrócenia, poprawienia lub modyfikacji fizjologicznych funkcji organizmu poprzez działanie farmakologiczne, immunologiczne lub metaboliczne (art. 2 pkt 32). W świetle tej definicji środków do pielęgnacji osób niepełnosprawnych, o których mowa, nie można uznać za produkty lecznicze, a w konsekwencji za leki. Takie też stanowisko reprezentują organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach, czego przykładem może być interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 24 sierpnia 2010 r. (nr IPPB4/415-447/10-4/JK). Czytamy w niej, że „środki higieniczne – pieluchomajtki nie mieszczą się w definicji leku, nie mieszczą się również w dyspozycji art. 26 ust. 7a pkt 3 ustawy o PIT, ponieważ nie są sprzętem, urządzeniem czy narzędziem technicznym. Zatem wydatek na zakup pieluchomajtek nie podlega odliczeniu od dochodu w ramach ulgi rehabilitacyjnej”.
Ponoszonych przez czytelnika kosztów zakupu pieluchomajtek, materiałów opatrunkowych czy rękawic jednorazowych nie można także uznać za wydatki na zakup indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, które podlegają odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej na podstawie art. 26 ust. 7a pkt 3 ustawy o PIT. Potwierdził to Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z 5 listopada 2014 r. (sygn. akt I SA/Sz 730/14). Czytamy w nim, że „wkładki anatomiczne i pieluchomajtki nie mogą być uznane za urządzenia, gdyż nie są mechanizmami, nie mają także żadnego charakteru mechanicznego ani technicznego. Sporne przedmioty nie mogą być uznane także za narzędzia, skoro narzędzia to urządzenia. Ponadto wskazać należy, że w analizowanym przepisie ustawodawca przesądził o technicznym charakterze sprzętów, narzędzi i urządzeń. Gdyby intencją ustawodawcy było objęcie odliczeniem od dochodu także innych przedmiotów niż przedmioty mające charakter techniczny, wówczas nie używałby tego terminu. O technicznym charakterze przedmiotów wymienionych w art. 26 ust. 7a ustawy o PIT świadczy także objęcie wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego, który ze swej istoty ma charakter techniczny”.
Przedmiotowe wydatki nie stanowią również wydatków na opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa, które podlegają odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej na podstawie art. 26 ust. 7a pkt 9 ustawy o PIT. Jak słusznie wyjaśnił dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 18 czerwca 2012 r. (nr ITPB2/415-280/12/MM), „jedynie wydatki poniesione na opłacenie osoby świadczącej opiekę pielęgniarską lub usługi opiekuńcze na rzecz osoby niepełnosprawnej podlegają odliczeniu w ramach przedmiotowej ulgi stosownie do art. 26a ust. 7a pkt 9 ustawy o PIT. Nie sposób natomiast za takie wydatki uznać wskazanych we wniosku wydatków na zakup środków pielęgnacyjnych i na tej podstawie dokonać odliczenia od dochodu w ramach ulgi rehabilitacyjnej”.
Niestety rację ma zatem urząd skarbowy twierdząc, że czytelnik nie może odliczać w ramach ulgi rehabilitacyjnej wydatków na nabycie środków służących do pielęgnacji osób niepełnosprawnych, takich jak pieluchomajtki, materiały opatrunkowe lub rękawice jednorazowe. Dodać przy tym należy, że za zajęcie takiego stanowiska nie należy winić organów podatkowych, które są związane treścią przepisów. Umożliwienie odliczania tych wydatków wymaga zmiany przepisów, co należy do kompetencji polityków.
Inaczej będzie w przypadku cewników czy strzykawek. Organy podatkowe zgadzają się bowiem na odliczanie w ramach ulgi wydatków na ich nabycie jako wydatków na sprzęt, o którym mowa w art. 26 ust. 7a pkt 3 ustawy o PIT (zob. interpretacje dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 14 sierpnia 2013 r., nr IBPBII/1/415-523/13/MCZ i z 5 czerwca 2014 r., nr IBPBII/1/415-183/14/MCZ). Zatem w tym zakresie można dokonywać odliczeń w ramach ulgi rehabilitacyjnej.
Nie jest również wykluczone odliczanie w ramach ulgi przynajmniej niektórych wydatków na nabycie środków przeciwodleżynowych czy dezynfekujących, gdyż mogą one być lekami (zob. interpretację dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 14 sierpnia 2013 r., nr IBPBII/1/415-523/13/MCZ). Pamiętać jednak należy, że warunkiem odliczania wydatków na leki jest stwierdzenie przez lekarza specjalistę, że osoba niepełnosprawna powinna je stosować.
Podstawa prawna
Art. 26 ust. 1 pkt 6 oraz art. 26 ust. 7a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Art. 2 pkt 10–12 i pkt 32 ustawy z 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 45, poz. 271 ze zm.).