Zanim fiskus odmówi umorzenia zaległości, powinien ustalić m.in., czy dochód niepełnosprawnego wystarcza nie tylko na spłatę zobowiązań podatkowych i zaspokojenie jego potrzeb, lecz także na utrzymanie rodziny – przypomniał NSA.
Chodziło o mężczyznę, który urodził się z dziecięcym porażeniem mózgowym oraz zniekształconymi kończynami. Nauczył się jednak malować ustami. Został członkiem Światowego Związku Artystów Malujących Ustami i Nogami, który przyznał mu stypendium i płacił honoraria za wykonane prace. Z tego – oraz kilkuset złotych renty miesięcznie – inwalida utrzymywał siebie, niepełnosprawną żonę i chorą córkę.
Niepełnosprawny z ulgą kupi kabinę i brodzik, ale nie glazurę
Niepełnosprawny z ulgą kupi kabinę i brodzik, ale nie glazurę

Zobacz również
Mężczyzna nie zgłosił do opodatkowania honorariów wypłaconych mu w latach 1999–2002. Powstała więc zaległość, którą fiskus po latach zamierzał wyegzekwować z odsetkami. Podatnik złożył wniosek o jej umorzenie.
Organy uznały jednak, że dochód podatnika wystarcza na zaspokojenie zarówno jego potrzeb związanych z niepełnosprawnością, jak i należności Skarbu Państwa. I jakkolwiek sytuacja mężczyzny rzeczywiście jest trudna, to nie wolno zapomnieć, że naraził budżet na uszczuplenie wpływów – stwierdził naczelnik urzędu skarbowego. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu podkreślił z kolei, że podatnik oprócz wysokiego dochodu ma 94-metrowe mieszkanie i dwie inne nieruchomości. Ma więc z czego uregulować długi.
Inaczej podeszły do tego sądy. Wprawdzie decyzja o umorzeniu zaległości lub odmowie ma charakter uznaniowy, ale nie oznacza to, że fiskus nie musi wnikliwie rozpoznać sprawy.
Zarówno WSA w Poznaniu, jak i NSA orzekły, że organy podatkowe, analizując możliwości finansowe inwalidy, powinny wziąć pod uwagę nie tylko jego dochody i wydatki związane z jego niepełnosprawnością, lecz także koszty utrzymania całej trzyosobowej rodziny. Ich zdaniem uwzględniając szczególną sytuację tej rodziny, należy też rozważyć, czy ewentualna egzekucja z nieruchomości jako sposób zaspokojenia roszczeń Skarbu Państwa nie przemawia za tym, że jednak należy ulgę zastosować.
Sędzia NSA Jan Rudowski zauważył też, że mimo niepełnosprawności podatnik radzi sobie sam i dzięki temu wyręcza państwo, na którym – zgodnie z art. 69 konstytucji – ciąży obowiązek udzielenia osobom niepełnosprawnym pomocy w zabezpieczeniu egzystencji. NSA uchylił decyzję poznańskiej izby.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 5 sierpnia 2015 r., sygn. akt II FSK 1543/13.