Organy podatkowe nie powinny samodzielnie kwestionować umów zawieranych przez przedsiębiorców – orzekł WSA w Olsztynie. Wyjaśnił, że powinny one wystąpić do sądu powszechnego, aby ocenił, czy stosunek prawny między firmami istnieje.
Wyrok WSA dotyczył spółki, której rozliczenia za 2011 r. zostały zakwestionowane przez urząd skarbowy. Jako jedyny przychód wykazała ona wtedy 610 tys. zł z tytułu sprzedaży sprzętu rolniczego powiązanemu podmiotowi. Do kosztów podatkowych zaliczyła 547 tys. zł wydane na zakup maszyn. Urząd uznał, że nie mogła potrącić tych wydatków, gdyż cała transakcja była pozorna. Jej celem nie było osiągnięcie zysku przez spółkę, ale pomoc w uzyskaniu kredytu bankowego przez podmiot z nią powiązany (kredyt miał służyć finansowaniu zakupu sprzętu rolniczego).
Izba skarbowa zwróciła dodatkowo uwagę na powiązania osobowe oraz kapitałowe między obydwoma przedsiębiorstwami, które pozwoliły im dowolnie ukształtować warunki transakcji. Przypomniała też, że nie doszło w ogóle do wydania towaru. Skoro tak, to nie ma wątpliwości, że czynność miała pozorny charakter i spółka nie może zaliczyć wydatków do kosztów podatkowych.
WSA w Olsztynie uchylił decyzje organów podatkowych. Powołał się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 października 2006 r. (sygn. akt II FSK 1299/05). Uznano w nim, że organy podatkowe nie mają kompetencji do orzekania o nieważności czynności cywilnoprawnych. Mogą wprawdzie nie uwzględniać dla celów podatkowych skutków kwestionowanych transakcji, ale ich pozorność musi być bezsporna i nie budzić żadnych wątpliwości. Zdaniem WSA w tej sprawie tak nie było. Cel gospodarczy transakcji był rzeczywisty i podmiot powiązany ze spółką miał pełne prawo zabiegać o to, by warunek uzyskania kredytu został spełniony. Sąd zwrócił uwagę, że zawartej umowy nie kwestionował bank. Skoro tak, to i fiskusa nie powinno co do zasady interesować, w jaki sposób podatnicy realizują swoje cele gospodarcze, o ile nie naruszają przy tym prawa. WSA wskazał też, że aby rozwikłać wszelkie wątpliwości, organy podatkowe powinny wystąpić do sądu powszechnego o ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku prawnego między przedsiębiorcami – w trybie art. 1891 kodeksu postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.). Tylko to pozwoli właściwie ocenić skutki podatkowe transakcji oraz rozliczenia spółki. Wyrok nie jest prawomocny.
ORZECZNICTWO
Wyrok WSA w Olsztynie z 10 września 2014 r., nr I SA/Ol 479/14. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia