W wyjątkowych sytuacjach urząd skarbowy może umorzyć nasze zaległości podatkowe. Kiedy możemy na to liczyć?

Zgodnie z przepisami ordynacji podatkowej, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, urząd skarbowy może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.

Przez ważny interes podatnika lub interes publiczny można rozumieć na przykład brak możliwości zarobkowania, utratę majątku w wyniku klęsk żywiołowych czy konieczność zniwelowania skutków błędnych decyzji podatkowych. Pojęcie to jest jednak niejasne i pomocne w tym wypadku może okazać się orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 1999 roku, w którym pada stwierdzenie: „Ważny interes podatnika to sytuacja, gdy z powodu nadzwyczajnych, losowych przypadków, podatnik nie jest w stanie uregulować zaległości podatkowych. Będzie to utrata możliwości zarobkowania, utrata losowa majątku. Interes publiczny to sytuacja, gdy utrata zaległości podatkowych spowoduje konieczność sięgania przez podatnika do środków pomocy państwa, gdyż nie będzie w stanie zaspakajać swoich potrzeb materialnych".

Jeżeli jednak o umorzenie zaległości ubiega się podatnik prowadzący działalność gospodarczą, pod uwagę brane są również regulacje dotyczące pomocy publicznej. Przedsiębiorcy mogą otrzymać ulgę będącą pomocą de minimis lub stanowiącą pomoc publiczną na określone cele (na przykład na szkolenia). Ulga nie może być natomiast pomocą publiczną.

Wniosek o umorzenie zaległości podatkowej można złożyć w czasie postępowania egzekucyjnego, ale nie obliguje to urzędu do przerwania egzekucji. Dopiero, gdy należności zostaną umorzone, postępowanie egzekucyjne także musi zostać umorzone.

Umorzenie z urzędu

Urząd skarbowy może również umorzyć zaległości podatkowe z urzędu - i niepotrzebny jest wtedy wniosek podatnika - jeżeli:

  • zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne, czyli nie ma szans na wyegzekwowanie zaległości;
  • kwota zaległości nie przekracza pięciokrotnej wartości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym - obecnie jest to 58 zł;
  • kwota zaległości nie została zaspokojona w zakończonym postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym;
  • podatnik zmarł, nie pozostawiając żadnego majątku lub zostawił ruchomości niepodlegające egzekucji albo przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza 5 tys. zł; jednocześnie brak jest spadkobierców innych niż Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego oraz nie ma możliwości orzeczenia odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej.

Jeżeli urząd skarbowy nie przychyli się do wniosku o umorzenie zaległości, podatnik może jeszcze raz poprosić o umorzenie długów, jeśli od czasu wydania ostatecznej decyzji sytuacja finansowa zainteresowanego uległa pogorszeniu.

Podatnik może także odwołać się do izby skarbowej - sprawą zajmie się wtedy wojewódzki sąd administracyjny.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.)

Wyrok NSA z dnia 22 kwietnia 1999 r. (sygn. SA/850/98)