Przedsiębiorcy, np. z branży turystycznej czy gastronomicznej, którzy tylko latem korzystają ze środków trwałych, muszą rozliczać je na specjalnych zasadach – odpisów należy dokonywać za okres ich wykorzystywania.

Czy wszystkie zakupy podlegają amortyzacji

Mieszkaniec Mazur zaczął w lipcu prowadzić kiosk spożywczy przy przystani jachtowej nad jeziorem. Oprócz towarów na sprzedaż kupił wagę, lodówkę, zamrażarkę, szafki i ladę. Działalność prowadzi w wynajmowanym budynku. Czy wszystkie kupione rzeczy może zamortyzować?
Amortyzacji podlegają składniki majątku służącego do działalności gospodarczej, czyli środki trwałe (budowle, budynki i lokale będące odrębną własnością, maszyny, urządzenia i środki transportu, a także inne przedmioty spełniające warunki uznania ich za środek trwały) oraz wartości niematerialne i prawne (np. licencja na program komputerowy).
Amortyzacja jest rodzajem kosztu podatkowego, który przedsiębiorca rozlicza w postaci odpisów. Polega na tym, że wydatków na zakup środków trwałych, których cena przekraczała 3,5 tys. zł, przedsiębiorca nie może odliczyć od razu. Powinien je ujmować w kosztach stopniowo w miarę zużywania się danego sprzętu, aż do momentu całkowitego odliczenia lub sprzedaży. Prawo do dokonywania amortyzacji ma właściciel lub współwłaściciel środków trwałych albo podatnik, który przyjął do używania inwestycje w obcych środkach trwałych (np. zmodernizował budynek używany na podstawie umowy najmu, jest to właśnie inwestycja w obcym – wynajętym – środku trwałym).
Oznacza to, że prowadzący kiosk może amortyzować tylko rzeczy, które są dla niego środkami trwałymi w firmie. Są to sprzęt i urządzenia, które wpisał do ewidencji środków trwałych. Istotna jest również wartość początkowa tych rzeczy – jeśli nie przekracza 3,5 tys. zł, przedsiębiorca może je uwzględnić w kosztach od razu, tj. w miesiącu poniesienia wydatku.
Podstawa prawna
Art. 22 ust. 1, art. 22a–22o ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Czy ryczałtowiec ustala odpisy amortyzacyjne

Przedsiębiorca prowadzi kiosk spożywczy, ale wybrał opodatkowanie ryczałtowe. Rozlicza się według 3-proc. stawki. Czy może amortyzować szafki, które kupił do ekspozycji towaru?
Amortyzacji mogą dokonywać tylko podatnicy, którzy rozliczają koszty uzyskania przychodów. W przypadku ryczałtowców podstawą opodatkowania jest przychód (a nie dochód) i nie mogą go pomniejszyć o żadne koszty. Prawo odliczania kosztów uzyskania przychodów, a więc także odpisów amortyzacyjnych, mają osoby rozliczające się na zasadach ogólnych (według stawki 18 proc. lub 32 proc.) albo płacące podatek liniowy (według 19-proc. stawki).
Podstawa prawna
Art. 12 ust. 2 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 1998 r. nr 144, poz. 930 z późn. zm.).

Czy odpis jest obowiązkiem podatnika

Czytelnik kupił urządzenie do swojej firmy. Nie ma jednak ochoty co miesiąc wyliczać wysokości odpisu amortyzacyjnego. Czy musi to robić?
Według organów podatkowych amortyzacja jest obowiązkiem podatnika, podobnie jak prowadzenie ewidencji środków trwałych. Niektórzy przedsiębiorcy uważają, że jest to jedynie uprawnienie, czasem uda im się wygrać taką sprawę w sądzie. Przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 15 grudnia 2011 r. (sygn. akt II FSK 1151/10) orzekł, że nie ma obowiązku amortyzacji, ponieważ to od decyzji podatnika zależy, czy będzie chciał odliczać koszty uzyskania przychodów. NSA uznał, że jeśli podatnik nie chce dokonywać amortyzacji, to nie powinien wprowadzać danego urządzenia do ewidencji środków trwałych. Podkreślił, że wpis do ewidencji nie następuje z mocy prawa, lecz z woli podatnika. Jeśli jednak podatnik wprowadzi dany środek trwały do ewidencji, to powinien go amortyzować. Inaczej rozstrzygnął NSA w wyroku z 25 października 2011 r. (sygn. akt II FSK 739/10). Orzekł, że przedsiębiorca ma obowiązek wprowadzenia środków trwałych do ewidencji. Jeśli więc podatnicy nie chcą się narażać na długoletni spór z fiskusem, powinni urządzenia, które mogą być uznane za środek trwały, wprowadzić do ewidencji i następnie je amortyzować.
Podstawa prawna
Art. 22a, art. 22d ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Czy trzeba rozliczyć sprzedaż urządzeń

Podatnik rozważa sprzedaż jednej z kosiarek. Początkowo zakładał, że będzie jej używał dłużej niż rok i dlatego zaczął ją amortyzować. Czy sprzedając sprzęt po sezonie, będzie musiał zapłacić podatek?
W takiej sytuacji powstanie dla przedsiębiorcy przychód z odpłatnego zbycia składników majątku wykorzystywanych w działalności gospodarczej. Od ceny uzyskanej od nabywcy będzie mógł jednak odjąć koszty uzyskania przychodów. W przypadku urządzeń wpisanych do ewidencji środków trwałych kosztem będzie niezamortyzowana wartość kosiarki (czyli suma odpisów amortyzacyjnych ustalonych od początkowej wartości urządzenia równej cenie zakupu, które nie zostały jeszcze przez przedsiębiorcę odliczone). Taki sposób rozliczenia potwierdził dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 29 sierpnia 2011 r. (nr IPPB1/415-501/11-4/ES). Organ podkreślił również, że z przepisów nie wynika, jakie kryteria podatnik powinien brać pod uwagę, przewidując długość okresu użytkowania. Ocena ta może opierać się na subiektywnych przewidywaniach. Przedsiębiorca miał prawo zakładać, że składnik majątku będzie przez niego użytkowany dłużej niż rok, rozpocząć jego amortyzację, a następnie przed upływem roku go sprzedać.
Podstawa prawna
Art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Czy przy kupnie kilku sztuk liczy się łączny wydatek

Podatnik w lipcu kupił dwa skutery, którymi jego pracownicy rozwożą rano prasę dla turystów w nadmorskim kurorcie w ramach abonamentu wykupionego przez hotele i pensjonaty. Za skutery zapłacił po 3 tys. zł. Czy musi je amortyzować, jeśli łącznie kosztowały go 6 tys. zł?
Aby zaliczyć wydatek na skutery do kosztów uzyskania przychodów, należy w razie kontroli ze strony urzędu skarbowego udowodnić, że jest on racjonalny i związany z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jeśli podatnik zarabia na rozwożeniu prasy, to zakup pojazdów będzie kosztem uzyskania przychodów. Cena jednego skutera nie przekracza 3,5 tys. zł, więc taki wydatek może rozliczyć bezpośrednio w kosztach podatkowych w miesiącu przyjęcia pojazdu do używania. Nie ma więc obowiązku amortyzacji, nawet jeśli łącznie za dwa skutery podatnik zapłacił 6 tys. zł.
Podstawa prawna
Art. 22 ust. 1, art. 22a, art. 22d ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Czy odpisy sezonowe wylicza się inaczej

Sprzedawca lodów postanowił amortyzować ladę chłodniczą. Zapłacił za nią 4 tys. zł. Czy urządzenie, którego używa tylko w sezonie, powinien amortyzować w szczególny sposób?
Przepisy podatkowe określają, że odpisów amortyzacyjnych od używanych sezonowo środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych można dokonywać tylko w okresie ich wykorzystywania (czyli np. od czerwca do września).
Kwotę odpisu można ustalić w takiej sytuacji na dwa sposoby. Pierwszy – to podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez liczbę miesięcy w sezonie. Drugi – to podzielenie rocznej kwoty odpisów przez 12 miesięcy w roku. Podatnik musi ustalić, który ze sposobów jest dla niego bardziej opłacalny.
Chłodziarkę kupioną za 4 tys. zł można zakwalifikować do grupy „Maszyn, urządzeń i aparatów ogólnego zastosowania”. Dla takich sprzętów roczna stawka amortyzacji wynosi 10 proc. Oznacza to, że roczna kwota odpisów amortyzacyjnych to 400 zł (4000 x 10 proc.). Jeśli podatnik wybierze pierwszy sposób amortyzacji, to co miesiąc może odliczać 100 zł (400 zł/4 miesiące). W sumie za okres od czerwca do końca września może więc odliczyć 400 zł. Jeśli zaś wybierze drugi sposób, to co miesiąc do kosztów może zaliczyć 33,33 zł (400 zł /12 miesięcy). Za cały sezon (4 miesiące) może więc odliczyć 133,33 zł.
Pierwszy sposób odpowiada takiemu rozliczeniu, jakby podatnik używał danego środka trwałego w firmie przez cały rok, a nie tylko przez kilka letnich miesięcy. Jeśli go zastosował, to nawet jeśli nie zaprzestanie używania danego sprzętu po sezonie, musi zaniechać odpisów w kolejnych miesiącach. Wykorzystał już bowiem cały roczny limit.
Przy drugim sposobie amortyzacja przebiega wolniej. Może to być jednak korzystne dla tych, którzy mają do odliczenia straty z lat ubiegłych i nie chcą, aby one przepadły, a jednocześnie nie uzyskują takich dochodów, które pozwoliłyby na uwzględnienie całej straty i wyższych odpisów.
Podstawa prawna
Art. 22 ust. 1, art. 22h ust. 1 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Czy dozwolone jest korygowanie odpisów

W czerwcu przedsiębiorca rozpoczął działalność polegającą na strzyżeniu trawników. Kupił w tym celu dwie kosiarki. W październiku wstawi je do garażu, prawdopodobnie będzie ich używał dopiero w przyszłym roku. Pierwszy odpis ustalił w wysokości 1/12 rocznej kwoty odpisów. Czy może skorygować go tak, aby odpowiadał rocznej kwocie odpisów podzielonej tylko przez 4 miesiące, podczas których kosi trawę klientom?
Obie metody są zgodne z przepisami. Jeśli jednak przedsiębiorca wybrał jedną z nich, musi się jej trzymać w danym roku podatkowym. Nie może skorygować odpisów amortyzacyjnych wstecz. Musi też pamiętać o tym, że po zakończeniu sezonu powinien zaniechać dokonywania odpisów aż do momentu ponownego wykorzystania kosiarek w przyszłym roku. Będzie mógł wówczas kontynuować amortyzację i wybrać drugą metodę – tę, która odpowiada rocznej kwocie odpisów podzielonej przez liczbę miesięcy w sezonie.
Podstawa prawna
Art. 14 ust. 2, art. 22h ust. 1 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).