Podatkowe rozliczenie roczne dochodów może sprawić nam kłopoty ze względu na różnorodność zeznań PIT oraz rubryk, które należy wypełnić. W celu ustrzeżenia się przed błędami przedstawiamy niekonwencjonalne przypadki oraz ulgi i dochody po raz pierwszy rozliczane w 2007 roku wraz z ich podatkowymi rozwiązaniami.

Jak wypełnić zeznania i załączniki mając już PIT-11
Przepisy podatkowe, które zmieniają się co roku, są źródłem niepewności podatników, czy rozliczenie roczne będzie przez nich poprawnie dokonane. Zmieniające się interpretacje organów podatkowych też nie umacniają pewności w poprawność rozliczenia. Zasady, które obowiązywały przy rozliczeniu 2006 roku, mogą już być nieaktualne przy rozliczaniu podatku za 2007 rok.
W porównaniu z rozliczeniem 2006 roku wprowadzono kilka zmian. Przy rozliczeniu rocznym pojawiają się nowe problemy, na które doradcy podatkowi i eksperci nie zwracali uwagi w latach poprzednich. W związku z tym podatnicy nie mają możliwości porównania z opiniami ekspertów poprawności dokonanego przez siebie rozliczenia PIT. Aby pomóc w rozliczeniu takich niekonwencjonalnych lub nowych przypadków, wskazujemy poprawne zasady wypełniania zeznań rocznych oraz załączników. Sam wybór odpowiedniego druku rozliczenia może być też problemem. Zeznanie roczne można złożyć na formularzu PIT-36, PIT-36L, PIT-37 lub PIT-38 (nie wspominając o rozliczających się do końca stycznia ryczałtem ewidencjonowanym na druku PIT-28), dołączając do nich odpowiednie druki załączników.
Uzyskanie w ciągu roku określonego dochodu może mieć wpływ na oznaczenie formularza, na którym się będziemy rozliczać lub który będziemy musieli dodatkowo złożyć. Warto też pamiętać, że za każdym razem, kiedy uzyskamy dochód z nietypowych źródeł (np. odsetki od pożyczki, sprzedaż nieruchomości, dochód z zagranicy), wpłynie to na roczne rozliczenie naszego podatku, którego podstawą będzie np. informacja PIT-11 otrzymana od pracodawcy.
Dzisiejszy dodatek powinien ułatwić wybór formularza i jego wypełnienie. Dziś pokazujemy, jak sobie radzić z rozliczeniami, które najczęściej sprawiają podatnikom trudności.
Jak uwzględnić koszty pracownicze
Dochodem podatnika jest przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodów. Są one zróżnicowane, m.in. w zależności od tego, z jakiego tytułu uzyskuje przychody. Dotyczy to także osób zatrudnionych na umowę o pracę.
Koszty określone kwotowo...
Przy ustalaniu dochodu uzyskanego w 2007 roku z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej uwzględnia się także koszty uzyskania przychodów. W ciągu roku robili to płatnicy, obliczając i potrącając miesięczne zaliczki na podatek od wypłaconych wynagrodzeń. Teraz ich sumę podatnicy podają w swoich zeznaniach. Muszą jednak pamiętać, aby nie przekroczyć rocznych limitów, czyli:
  • 1302 zł, jeżeli uzyskiwali przychody z jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej,
  • 1953,23 zł, jeżeli uzyskiwali przychody równocześnie z więcej niż jednego z wymienionych wyżej stosunków,
  • 1627,56 zł, jeżeli miejsce stałego lub czasowego zamieszkania było położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie otrzymywał dodatku za rozłąkę,
  • 2441,54 zł, jeżeli uzyskiwali przychody równocześnie z więcej niż jednego ze wspomnianych stosunków, a miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika było położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie otrzymywał dodatku za rozłąkę.
Niektóre osoby mogą odjąć od przychodów z tych tytułów (by ustalić z nich dochód) większe kwoty. Takie prawo przysługuje wtedy, gdy wymienione limity kosztów są niższe od wydatków poniesionych na dojazd do zakładu lub zakładów pracy środkami transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej. W takim przypadku w PIT-ach można wpisać faktyczne wydatki, ale trzeba mieć na nie dowód w postaci imiennych biletów okresowych. Z takiej możliwości nie może jednak skorzystać podatnik, który otrzymuje zwrot kosztów dojazdu (chyba że zwrócone koszty zostały zaliczone do przychodów podlegających opodatkowaniu).
...i z praw autorskich
Nie wszystkie przychody są ustalone kwotowo, w innych przypadkach stanowią one określony procent przychodów. Podatnikowi uzyskującemu na przykład przychody ze stosunku pracy i korzystającemu w stosunku do tych przychodów z praw autorskich lub z praw pokrewnych przysługują koszty uzyskania przychodów w wysokości 50 proc.
Informacje w PIT-11
Niektórzy pracownicy uzyskiwali w 2007 roku w swoich zakładach pracy przychody, wobec których można było zastosować różne koszty uzyskania przychodów - i kwotowe, i określone procentowo. Jeżeli będąc zatrudnionymi na umowę o pracę wykonywali jednocześnie dla swoich pracodawców prace objęte prawami autorskimi, do tej części przychodów (honorariów) należało zastosować 50-proc. koszty. Wysokość ustalanych w ten sposób wszystkich kosztów pracodawca musi podać pracownikom w PIT-11, czyli informacji o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy za dany rok.
W formularzu tym miejscem na podanie przychodów, kosztów, dochodu i pobranych zaliczek ze stosunku pracy jest część E wiersz 1. Osoby, które otrzymały wynagrodzenia także z praw autorskich, powinny zwrócić uwagę na podział rubryk dotyczących przychodu i kosztów uzyskania przychodu. W poz. 36 wpisywane są należności ze stosunku pracy, a poniżej w poz. 40 - z praw autorskich. Z kolei obok, w poz. 37 - kwotowe koszty uzyskania przychodów ze stosunku pracy (np. 1302 zł), a poniżej w poz. 41 - koszty z tytułu praw autorskich (czyli 50 proc.).
Koszty w PIT-37
Wysokości tam podane muszą być uwzględnione przez podatnika w rocznym zeznaniu podatkowym. Jego wypełnienie nie polega jednak na wiernym przeniesieniu tych kwot do wybranego formularza. Jeżeli podatnik uzyskiwał tylko wynagrodzenia ze stosunku pracy, wypełni PIT-37.
W tym formularzu należności ze stosunku pracy podaje się w części C, w wierszu 1 należy uwzględnić m.in. należności ze stosunku pracy. Nie ma w nim jednak takiego podziału rubryk, jak w PIT-11. Podatnik nie wpisuje tam oddzielnie przychodów z zasadniczych wynagrodzeń i oddzielnie honorariów z praw autorskich. To samo dotyczy kosztów. Musi je po prostu dodać i sumę wpisać w poz. 35 (przychody) i poz. 36 (koszty). Podobnie postąpi małżonek, z którym podatnik rozlicza się wspólnie i również otrzymuje wynagrodzenia tak zróżnicowane. Poda on swoje zsumowane przychody w poz. 62, a koszty w poz. 63.
PRZYKŁAD:
AUTORSKIE PROJEKTY
Podatnik uzyskał w 2007 roku 44 200 zł przychodów z wynagrodzeń zasadniczych. Pracodawca wpisał tę kwotę w poz. 36 informacji PIT-11, a w poz. 37 uwzględnił pracownicze koszty uzyskania przychodów w wysokości 1302 zł (pracownik uzyskiwał przychody z jednego stosunku pracy). Oprócz tego podatnik ten opracował kilka projektów chronionych prawami autorskimi. Do przychodów z nich pracodawca zastosował 50-proc. koszty, które obliczył od tych przychodów pomniejszonych o składki na ubezpieczenia społeczne. W poz. 40 formularza PIT-11 wpisał kwotę 25 510 zł z tytułu honorariów, a w poz. 41 koszty - w wysokości 11 256, 90 zł.
Jak prawidłowo rozliczyć dochody zagraniczne
Ten, kto uzyskał w 2007 roku dochody z tytułu pracy najemnej wykonywanej za granicą, powinien wypełnić PIT-36. Natomiast osoby, które uzyskały przychody z zagranicy z tytułu odpłatnego zbycia m.in. papierów wartościowych, pochodnych instrumentów finansowych oraz udziałów w spółkach posiadających osobowość prawną, muszą złożyć zeznanie na druku PIT-38. Trzeba też pamiętać o złożeniu załącznika do powyższych druków - PIT/ZG.
Załącznik PIT/ZG
W załączniku tym (jednostronicowym) wykazuje się dochody z tytułu działalności wykonywanej za granicą lub ze źródeł przychodów położonych za granicą, a także zapłacony już z tego tytułu podatek (jeśli do ich opodatkowania miała zastosowanie metoda proporcjonalnego odliczenia). PIZ/ZG należy składać osobno dla każdego państwa, z którego rozliczany przychód pochodzi. Również w przypadku łącznego opodatkowania małżonków każdy z nich musi złożyć odrębnie ten załącznik.
Nazwę kraju, w którym uzyskano dochód, podaje się w części B załącznika, a szczegóły dotyczące uzyskanych tam dochodów i zapłaconego podatku - w części C. Tę część podzielono na trzy sekcje odpowiadające różnym źródłom dochodów. Dochody i podatek wpisuje się po przeliczeniu ich na złote. Podatku nie trzeba wykazywać, jeśli dochód uzyskany za granicą w Polsce jest wolny od podatku dochodowego. Przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursów z dnia otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika, ogłaszanych przez bank, z którego usług korzystał podatnik, mających zastosowanie przy kupnie walut. Jeżeli podatnik nie korzysta z usług banku, albo korzysta z banku zagranicznego, stosuje się kurs średni z dnia uzyskania przychodu ogłoszony przez Narodowy Bank Polski. Średni kurs NBP powinien zostać także zastosowany w sytuacji, gdy bank, z którego korzysta podatnik, stosuje różne kursy walut.
Możliwe odliczenie diet
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych umożliwia zwolnienie z podatku części dochodów osób, które uzyskują je przebywając i pracując za granicą.
Należy zwrócić uwagę, iż podatnikom pracującym za granicą przysługuje prawo do rozliczenia diet związanych z podróżami służbowymi. Zgodnie z regulacjami zawartymi w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolna od podatku jest część przychodów osób o nieograniczonym obowiązku podatkowym, przebywających czasowo za granicą i uzyskujących dochody ze stosunku pracy, za każdy dzień pobytu za granicą, w którym podatnik pozostawał w stosunku pracy, w kwocie odpowiadającej 30 proc. diety, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju. Co do zasady, zwolnienie to przysługuje za każdy dzień pobytu za granicą, w którym podatnik pozostawał w stosunku pracy.
Zwolnienie to nie odnosi się do wynagrodzenia:
  • otrzymywanego przez pracownika w związku z jego wyjazdem w celu udziału w konflikcie zbrojnym lub dla wzmocnienia sił państwa albo państw sojuszniczych, misji pokojowej, akcji zapobieżenia aktom terroryzmu lub ich skutkom, a także w związku z pełnieniem funkcji obserwatora w misjach pokojowych organizacji międzynarodowych i sił wielonarodowych, o ile otrzymuje świadczenia zwolnione od podatku na podstawie odrębnego przepisu,
  • pracownika odbywającego podróż służbową poza granicami Polski,
  • uzyskiwanego przez czonka służby granicznej.
Ponadto wolna od podatku jest część dochodów osób zamieszkałych na stałe w Polsce, przebywających czasowo za granicą i uzyskujących dochody z tytułu:
  • stypendiów - w wysokości stanowiącej równowartość diety z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, za każdy dzień, w którym było otrzymywane stypendium;
  • ryczałtów na koszty utrzymania i zakwaterowania wypłacanych z budżetu państwa w związku ze skierowaniem do pracy dydaktycznej w szkołach i ośrodkach akademickich za granicą, przyznanych na podstawie odrębnych przepisów.
Dochodów zwolnionych nie wykazuje się w zeznaniu rocznym. Przychód pomniejsza się o te kwoty wolne i dopiero wtedy wynikiem jest przychód podlegający opodatkowaniu, który przelicza się na złotówki.
Koszty uzyskania przychodów
Jak wiadomo, pracownik ma prawo do odliczenia od przychodów kosztów uzyskania przychodów. Prowadzący działalność gospodarczą za każdy dzień pobytu za granicą mogą natomiast zaliczyć do takich kosztów dietę związaną z pobytem w tym kraju oraz koszty noclegu, dojazdów itp. na podstawie faktury.
Odliczenia składek
Nie jest możliwe odliczenie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne zapłaconych w innym kraju. Co prawda, Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 7 listopada 2007 r. uznał, że osób pracujących poza granicami kraju nie powinno się pozbawiać prawa do dokonywania takich odliczeń w polskim zeznaniu, jednak, póki co, obowiązujące przepisy nie dają takiej możliwości.
Zwrot podatku z zagranicy
Zdarza się, że po złożeniu rocznego zeznania podatnik otrzyma z zagranicy zwrot całości lub części tam zapłaconego podatku dochodowego. Ma to istotne znaczenie, zwłaszcza gdy zastosowanie miała metoda proporcjonalnego odliczenia. Przepisy podatkowe określają, co należy w takiej sytuacji zrobić. W przypadku otrzymania zwrotu podatku uprzednio zapłaconego i odliczonego za granicą w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym wystąpiły te okoliczności, podatnik zobowiązany jest doliczyć odpowiednio do dochodu lub podatku kwoty uprzednio odliczone.
Metoda wyłączenia z progresją
Metoda wyłączenia z progresją oznacza, że w Polsce do podstawy opodatkowania nie wlicza się dochodu osiągniętego za granicą. Jednak dla ustalenia stawki podatku od pozostałego dochodu, który osiągnięto w kraju, należy stosować stawkę podatku właściwą dla całego dochodu, czyli łącznie z dochodem osiągniętym za granicą.
Metodę tę przewidziano w umowach zawartych m.in. z: Albanią, Chinami, Chorwacją, Cyprem, Czechami, Estonią, Francją, Grecją, Indonezją, Irlandią, Irlandią Północną, Japonią, Kanadą, Kuwejtem, Litwą, Łotwą, Niemcami, Portugalią, RPA, Rumunią, Słowacją, Szwecją, Tunezją, Turcją, Ukrainą i Włochami, Wielką Brytanią.
PRZYKŁAD:
METODA WYŁĄCZENIA Z PROGRESJĄ
a) dochód uzyskany w Polsce - 20 000 zł
b) dochód uzyskany za granicą - 30 000 zł
c) dochód łączny - 50 000 zł
d) podatek polski (według skali podatkowej; podstawa opodatkowania 50 tys. zł) - 10 397,28 zł
e) stopa procentowa (d:c) = 20,79 proc.
f) podatek do zapłacenia w Polsce (20 000 zł x 20,79 proc.) - 4158 zł
Kwotę tę następnie pomniejsza się o zaliczki pobrane w Polsce.
Metoda odliczenia proporcjonalnego
Zgodnie z metodą odliczenia proporcjonalnego, dochód osiągnięty za granicą podlega co prawda opodatkowaniu w Polsce, jednak od należnego podatku odlicza się kwotę podatku zapłaconego za granicą. Odliczenie nie może przekroczyć wysokości podatku, przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie. Metodę tę stosuje się na podstawie umów zawartych m.in. z: Austrią, Belgią, Danią, Finlandią, Holandią, Kazachstanem, Rosją, Stanami Zjednoczonymi.
Obliczenie podatku
Najpierw należy sprawdzić, jaką metodę unikania podwójnego opodatkowania określa umowa dotycząca unikania podwójnego opodatkowania zawarta między Polską a krajem, w którym podatnik otrzymał dochody. Mogą być nimi metoda odliczenia proporcjonalnego oraz metoda wyłączenia z progresją. W przypadku obu metod, po ustaleniu przychodów w walucie obcej, wartości te pomniejsza się o przysługujące diety, a następnie przelicza na polskie złote. Od otrzymanej w ten sposób kwoty odlicza się koszty uzyskania przychodów w wysokości, jaka przysługiwałyby w kraju. Na tym etapie kończą się podobieństwa w rozliczaniu dochodów przy zastosowaniu obu wspomnianych wyżej metod.
Kolejne etapy zależą od umowy z danym krajem i przyjętej tam metody unikania podwójnego opodatkowania.
PRZYKŁAD:
METODA PROPORCJONALNEGO ODLICZENIA
a) dochód uzyskany w Polsce - 30 000 zł
b) dochód uzyskany za granicą - 20 000 zł
c) podatek pobrany za granicą - 5000 zł
d) łączny dochód - 50 000 zł
e) podatek polski (obliczony według skali podatkowej) - 10 397,28 zł
f) podatek zagraniczny przypadający do odliczenia od podatku polskiego
10 397,28 x 20 000/50 000= 4158,91 zł
W celu skalkulowania wartości należnego podatku do zapłacenia w Polsce od kwoty 10 397,28 zł należy odjąć 4158,91, a otrzymany wynik pomniejszyć o zaliczki już w Polsce pobrane.
Jak w PIT-36 wykazać inne przychody
Zeznanie roczne PIT-36 przeznaczone jest w szczególności dla osób, które prowadziły działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej. Formularz ten wybiorą także m.in. te osoby, które doliczają do swoich dochodów dochody małoletnich dzieci.
Na podanie przychodów osiągniętych z różnych źródeł, kosztów uzyskania przychodu, dochodów (ewentualnie strat) i zapłaconych w ciągu roku zaliczek podatkowych przeznaczona jest część D tego zeznania. Dane związane z tzw. innymi źródłami zarobków wpisuje się w wierszu 8.
Rodzaj przychodów
Wiersz 8 przede wszystkim muszą wypełnić podatnicy, którzy uzyskali przychody z:
  • należności z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni, zajmującej się produkcją rolną,
  • zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego,
  • należności za pracę przypadających tymczasowo aresztowanym oraz skazanym,
  • świadczeń wypłaconych z funduszów: Pracy oraz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
  • stypendiów,
  • świadczeń integracyjnych i motywacyjnej premii integracyjnej, przyznanych na podstawie ustawy o zatrudnieniu socjalnym,
  • należności wynikającej z umowy aktywizacyjnej,
  • emerytury - renty z zagranicy,
Wiersz 8 wypełniają też osoby, które muszą wykazać w zeznaniu kwoty uprzednio odliczone od dochodu z tytułu wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe lub budownictwo wielorodzinne na wynajem. Zwrot odliczenia jest konieczny, jeżeli podatnik np.:
  • wycofał ze spółdzielni mieszkaniowej wkład mieszkaniowy lub budowlany, wniesiony od 1 stycznia 1992 r.,
  • dokonał całkowitej zmiany przeznaczenia lokalu lub budynku z mieszkalnego na użytkowy,
  • otrzymał zwrot uprzednio odliczonych wydatków,
  • wycofał z kasy mieszkaniowej oszczędności i wydatkował pieniądze na cele niezgodne z celami systematycznego oszczędzania,
  • dokonał cesji praw do rachunku oszczędnościowo-kredytowego na rzecz osób trzecich innych niż dzieci własne lub przysposobione.
Do innych źródeł dolicza się też zwróconą darowiznę, którą podatnik uprzednio odliczył od dochodu, a także przychody ze źródeł, od których płatnik i podatnik nie miał obowiązku odprowadzania zaliczek na podatek w ciągu roku.
Koszty uzyskania przychodu
W kolumnie c wiersza 8 podatnik wpisze koszty uzyskania przychodu należne dla danego przychodu. Zasadniczo będą to kwoty uwzględnione i wykazane przez płatnika w poz. 75 informacji PIT-11. W niektórych przypadkach koszty te jednak nie przysługują. Dotyczy to np. należności z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, stypendiów, świadczeń integracyjnych i motywacyjnej premii integracyjnej oraz emerytur i rent z zagranicy.
PRZYKŁAD:
DWA STYPENDIA
Podatniczka uzyskała w 2007 roku dwa stypendia częściowo zwolnione z opodatkowania - jedno w wysokości 100 zł miesięcznie, a drugie, wypłacane przez pół roku wynosiło 400 zł miesięcznie. Część tych kwot trzeba wykazać w PIT-36 jako inne źródło. Przez pół roku, kiedy podatniczka otrzymywała obydwa stypendia, miesięczna kwota przewyższała limit 380 zł (100 zł + 400 zł = 500 zł). Z każdego miesiąca trzeba wyliczyć nadwyżkę, czyli 500 zł - 380 zł = 120 zł. Ponieważ stypendia przez sześć miesięcy przewyższały limit zwolnienia, w PIT-36 trzeba wpisać kwotę 720 zł (6 x 120 zł).
Nieopodatkowane stypendium
Podatnicy, którzy w 2007 roku pobierali stypendium, muszą sprawdzić, czy nie było ono w całości lub w części zwolnione od podatku. Do zwolnionych należą stypendia dla uczniów i studentów, których wysokość i zasady udzielania zostały określone w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, oraz stypendia dla uczniów i studentów przyznane przez określone organizacje pożytku publicznego, na podstawie regulaminów zatwierdzonych przez organy statutowe udostępnianych do publicznej wiadomości za pomocą internetu, środków masowego przekazu lub wykładanych (wywieszanych) dla zainteresowanych w pomieszczeniach ogólnie dostępnych. Zwolnienie przysługuje do wysokości 380 zł miesięcznie.
Płatnicy, którzy wypłacają podatnikom wyłącznie stypendia zwolnione, przygotowują dla podatników informację PIT-8S. Podatnik, któremu takie stypendium było wypłacane przez jednego płatnika, w kol. b części D zeznania uwzględni kwotę wykazaną w poz. 84 informacji PIT-8S, a w kol. f (zaliczki) - kwotę z poz. 85 tej informacji.
Sprawa się nieco komplikuje, jeżeli podatnik otrzymywał stypendia zwolnione od więcej niż jednego płatnika. Wówczas w kol. b części D musi uwzględnić nadwyżkę ponad kwotę wolną od podatku w poszczególnych miesiącach roku podatkowego. W tym celu zsumuje kwoty dotyczące poszczególnych miesięcy ze wszystkich informacji PIT-8S. Jeżeli suma dla danego miesiąca przekracza 380 zł, nadwyżkę z poszczególnych miesięcy podatnik wykaże w kol. b części D zeznania, a w kol. f - sumę kwot wykazanych w poz. 85 informacji PIT-8S.
PRZYKŁAD:
ALIMENTY UMOWNE
Małżonkowie postanowili się rozstać, jednak na razie nie występują ani o orzeczenie rozwodu, ani o separacji. Małżeństwo ma troje małoletnich dzieci. Ojciec dzieci zobowiązał się wypłacać w formie alimentów umownych po 1000 zł miesięcznie na każde dziecko. W sumie z tytułu alimentów płaconych na dzieci podatniczka otrzymuje 3000 zł (36 tys. rocznie). Niezależnie od tego małżonek zobowiązał się wypłacać bezpośrednio na jej rzecz dodatkowe 700 zł (8400 zł rocznie). W takiej sytuacji od alimentów wypłacanych na rzecz dzieci podatniczka nie zapłaci podatku. Nie musi zatem takiego przychodu wykazywać w poz. 75 zeznania PIT-36. Musi natomiast w tym miejscu wykazać 8400 zł dochodu z alimentów wypłacanych na jej rzecz. O ile bowiem w przypadku dzieci zwolnione są wszystkie alimenty bez względu na to, na jakiej podstawie są wypłacane, o tyle w przypadku alimentów na rzecz żony są one zwolnione w części (do 700 zł miesięcznie) tylko pod tym warunkiem, że podstawą ich wypłaty jest orzeczenie sądowe.
Jak i gdzie uwzględnić alimenty
Jak już wspomnieliśmy, za tzw. przychody z innych źródeł uważa się w szczególności kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej ustawą o PIT), dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Należy przy tym zauważyć, że w art. 20 ust. 1 (dotyczącym innych źródeł przychodów) ustawodawca jedynie przykładowo wskazał na rodzaje przychodów, które zaliczone zostały do kategorii innych źródeł. Sformułowany katalog nie jest zamknięty, a zaliczone do niego mogą zostać także inne rodzaje przychodów wprost w przepisie tym niewymienione.
Klasyfikacja alimentów
Wynika z tego, że co do zasady alimenty są źródłem przychodu, z którego dochód podlega opodatkowaniu. A zatem alimenty otrzymywane przez żonę od byłego męża, a także alimenty otrzymywane w związku z pozostawaniem osoby dorosłej w tzw. niedostatku, stanowią co do zasady źródło przychodu, z którego dochód podlega opodatkowaniu. Tak jest z reguły, jednak nie zawsze. Istnieją dwa wyjątki. Jeden dotyczy dzieci, drugi - alimentów zasądzonych przez sąd.
Zwolnienie z podatku
Ustawa o PIT przewiduje, że wolne od podatku dochodowego są alimenty na rzecz dzieci, które nie ukończyły 25 roku życia, oraz dzieci bez względu na wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymują zasiłek pielęgnacyjny. A zatem alimenty na rzecz dzieci są zwolnione z PIT i nie ma przy tym żadnego znaczenia, czy takie alimenty otrzymywane są na podstawie orzeczenia sądu, czy na podstawie umowy lub bezpośrednio w wykonaniu obowiązku alimentacyjnego. Inaczej ma się rzecz w przypadku innych osób uprawnionych do otrzymania alimentów. Co prawda, od 1 stycznia 2007 r. alimenty na rzecz osób dorosłych również zwolnione są z podatku, jednak nie w całości, a tylko do kwoty nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł. W każdym przypadku, gdy przyznane na rzecz osoby dorosłej alimenty będą wyższe niż wskazana kwota, od nadwyżki ponad 700 zł trzeba zapłacić podatek. I tak. np., w przypadku alimentów w wysokości 1 tys. zł, podatek będzie płaciło się od 300 zł. Tyle wynosi bowiem nadwyżka ponad zwolnioną z podatku granicę 700 zł.
Co więcej, zwolnienie to dotyczy tylko alimentów zasądzonych przez sąd. Jeśli zatem podstawą świadczenia alimentacyjnego nie jest orzeczenie sądowe, alimenty podlegają opodatkowaniu w całości.
Rozliczenie w zeznaniu
Od otrzymanych alimentów - jeżeli podlegają one opodatkowaniu - nie doprowadza się zaliczek na podatek dochodowy. Rozliczenia dokonuje się po zakończeniu roku podatkowego w zeznaniu rocznym, wykazując dochód z alimentów w rubryce inne źródła (PIT-36 poz. 75). W tym przypadku nie wystąpią koszty uzyskania takiego przychodu, a zatem przychód ten będzie zarazem dochodem podlegającym opodatkowaniu. Alimenty opodatkowane są łącznie z innymi dochodami podatnika, od których płaci on podatek według skali podatkowej. Rozliczenia takiego trzeba dokonać także wówczas, gdy alimenty są jedynym źródłem dochodu podatnika.
PRZYKŁAD:
ALIMENTY ORZECZONE PRZEZ SĄD
Małżonkowie mają troje dzieci. Dwoje jest małoletnich. Trzecie ukończyło 26 lat, ale studiuje na studiach doktoranckich i jeszcze nie zarobkuje. Orzekając rozwód, sąd przyznał alimenty na każde z dwojga małoletnich dzieci w wysokości 800 zł oraz alimenty na byłą żonę w wysokości 1000 zł miesięcznie. Niezależnie od tego sąd orzekł, że rozwodzący się mężczyzna musi wypłacać w formie alimentów na rzecz dorosłego syna do momentu jego usamodzielnienia się po 350 zł miesięcznie. W takim przypadku matka dzieci nie musi wykazywać w rocznym zeznaniu dochodu z alimentów na rzecz małoletnich dzieci. Te zwolnione są w całości z opodatkowania PIT. Musi natomiast w poz. 75 zeznania PIT-36 wykazać do opodatkowania część swojego dochodu z alimentów. Zwolniona z podatku jest kwota alimentów do 700 zł miesięcznie. Podatniczka otrzymuje 1000 zł, czyli nadwyżka ponad 700 zł wynosi 300 zł miesięcznie. A zatem do opodatkowania podatniczka powinna wykazać 3600 zł (12 x 300 zł). Dorosły syn podatnika jako osoba pełnoletnia musi rozliczyć się samodzielnie. W jego jednak wypadku nie trzeba płacić podatku od alimentów. Zostały one przyznane na podstawie orzeczenia sądowego. A zatem do kwoty 700 zł miesięcznie są zwolnione z PIT. Skoro wynoszą one 350 zł miesięcznie, to w konsekwencji podatku płacić nie trzeba.
Jak rozliczyć odsetki od prywatnej pożyczki
Ustawa o PIT przewiduje, że jednym ze źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu są tzw. kapitały pieniężne (art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT). Do tych z kolei ustawa zalicza m.in. odsetki od pożyczek. Niezależnie od tego, w jaki sposób podatnik uzyska przychody z pożyczek, podlegają one co do zasady opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT). Z braku szczególnych regulacji należy przy tym przyjąć, że przychodem są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym odsetki. Nie zalicza się do przychodów odsetek, które zostały, co prawda, naliczone, jednak nie zostały wypłacone (art. 11 ust. 1).
Podatek od odsetek
Od dochodu z odsetek od pożyczek, z wyjątkiem gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej, pobierany jest 19-proc. zryczałtowany podatek dochodowy (art. 30a ust. 1 pkt 1). Co ważne, dochodu tego nie pomniejsza się o straty z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych poniesionych w roku podatkowym oraz w latach poprzednich.
Jednak w przypadku prywatnych pożyczek (poza obiegiem bankowym) rozliczenia takiego musimy dokonać samodzielnie w momencie składania zeznania rocznego.
Wybór formularza
Rozliczenia PIT za poprzedni rok podatnicy muszą dokonać do 30 kwietnia kolejnego roku podatkowego. Co do zasady składa się wówczas jedno z dwóch zeznań podatkowych: PIT-37 lub PIT-36. Niemniej przepisy przewidują, że w terminie do 30 kwietnia roku podatkowego podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym odrębne zeznania za rok poprzedni, według ustalonych wzorów, o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) z: kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b (jest to zeznanie PIT-38; nie dotyczy ono jednak odsetek od pożyczek, które wymienione są w art. 30a) oraz pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30c, czyli liniową stawką PIT (jest to zeznanie PIT-36L). Mogłoby z tego wynikać, że dochodu z odsetek nie wykazuje się w zeznaniu PIT-38 razem z innymi dochodami kapitałowymi. Inne przepisy mówią jednak, że zeznaniami PIT-37, PIT-36 i PIT-36L nie obejmuje się dochodów (przychodów) opodatkowanych zgodnie z art. 30a ustawy o PIT, a zatem m.in. dochodów z odsetek od pożyczek.
Trzeba też pamiętać, że dochodów (przychodów) z odsetek nie łączy się z dochodami opodatkowanymi według skali podatkowej. Dlatego tak rozumiany dochód z odsetek należy mimo wszystko wykazać w odrębnym zeznaniu podatkowym, czyli na formularzu PIT-38. Przepisy mówią przy tym, że należy w zeznaniu wykazać należny podatek od dochodu z pożyczek, jeżeli podatek ten nie został pobrany przez płatnika. Z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku prywatnych pożyczek. Dokonuje się tego w poz. 37 (zryczałtowany podatek dochodowy, o którym mowa w art. 29, 30 i 30a ustawy, jeżeli podatek ten nie został pobrany przez płatnika).
Co oczywiste, zarówno rozliczenia, jak i zapłaty podatku musi dokonać w takim przypadku pożyczkodawca.
Pożyczki nieoprocentowane
W przypadku pożyczek nieoprocentowanych nie uda się uniknąć podatku. Zmienia się jedynie podmiot, który podatek taki zapłaci. Zamiast pożyczkodawcy, zapłaci go pożyczkobiorca.
Nieoprocentowana pożyczka stanowi nieodpłatne świadczenie dla pożyczkobiorcy, którego wysokość stanowią odsetki, jakie należałoby uiścić wtedy, gdyby pożyczka taka była oprocentowana na normalnych rynkowych zasadach. Podatku od odsetek nie uda się też uniknąć wówczas, gdy pożyczkodawca umorzy nam odsetki. Również i w tym przypadku potraktowane będzie to jako nieodpłatny przychód biorącego pożyczkę (pożyczkobiorcy).
W przypadku gdy pożyczkodawca udzielił nieoprocentowanej pożyczki lub zrezygnował z żądania zapłaty odsetek, nie ciąży na nim obowiązek zapłaty podatku dochodowego od odsetek, które powstałyby w związku z udzieleniem pożyczki.
Problemu z nieodpłatnymi świadczeniami nie ma w przypadku pożyczek udzielanych w rodzinie, ustawa o PIT przewiduje bowiem, że wolna od podatku jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.
Niepobrane odsetki do PIT-36
Przychód z takich nieodpłatnych świadczeń wykazywany jest w zeznaniu PIT-36. Zeznanie PIT-36 służy m.in. do wykazania dochodu z innych źródeł, opodatkowanych na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej, od których ani płatnik, ani podatnik w ciągu roku podatkowego nie miał obowiązku odprowadzania zaliczek. Takim dochodem są dochody z nieoprocentowania pożyczki lub umorzonych od pożyczki odsetek.
A zatem pożyczkobiorca, który otrzymał nieoprocentowaną pożyczkę, powinien wykazać rynkową wartość odsetek, których nie pobrał pożyczkodawca w zeznaniu PIT-36 w poz. 75.
PRZYKŁAD:
POŻYCZKA BEZ ODSETEK
Podatnik udzielił pożyczki znajomemu w wysokości 4000 zł. Pożyczka była nieoprocentowana. W takim przypadku u pożyczkodawcy nie powstał przychód i nie musi on rozliczyć tej pożyczki w zeznaniu PIT. Rozliczenia powinien natomiast dokonać pożyczkobiorca. W jego przypadku powstał przychód z tzw. innego źródła w takiej wysokości, w jakiej byłaby oprocentowana na warunkach rynkowych podobna pożyczka. Można przyjąć, że pożyczka gotówkowa byłaby w tym przypadku oprocentowana w banku na poziomie 20 proc. A zatem po zwolnieniu z zapłaty odsetek u pożyczkobiorcy powstaje przychód w wysokości 800 zł (20 proc. z 4000 zł). Przychód ten nie będzie jednak rozliczany stawką 19 proc. w PIT-38, ale zostanie wykazany w zeznaniu PIT-36 i opodatkowany według skali podatkowej.
Jak rozliczyć sprzedaż nieruchomości
Do 30 kwietnia 2008 r. trzeba w zeznaniu rocznym wykazać podatek ze zbycia nieruchomości. Rubryki przeznaczone do rozliczenia transakcji znajdują się tylko w PIT-36, PIT-36L i PIT-38.
Osobny ryczałt
Dochody ze zbycia nieruchomości opodatkowane są w sposób zryczałtowany i nie łączy się ich z dochodami z innych źródeł. W rozliczeniu podatkowym za 2007 rok podatnicy podatku dochodowego będą dokonywać rozliczeń podatku od dochodów z tytułu sprzedaży domu lub mieszkania na nowych zasadach. Podatek ten płatny jest w terminie złożenia zeznania podatkowego, czyli do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Obowiązek wykazania tego rodzaju podatku w zeznaniu rocznym wynika z postanowień art. 45 ust. 3b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.), zwanej ustawą o PIT, w brzmieniu nadanym nowelizacją ustawy, która weszła w życie z początkiem 2007 r. Zmianie uległa także wysokość podatku. Do końca 2006 r. wynosił on 10 proc. i płacony był od przychodu, natomiast od 1 stycznia 2007 r. wynosi 19 proc. dochodu - obliczonego jako różnica pomiędzy przychodem a kosztami.
Wybór formularza
Ponieważ w konsekwencji nowelizacji przepisów ustawy o PIT podatek z odpłatnego zbycia nieruchomości należy wykazać w terminie złożenia zeznania rocznego, w zeznaniach podatkowych mających zastosowanie do dochodów uzyskiwanych po 1 stycznia 2007 r. zostały wydzielone specjalne rubryki na wpisanie tego podatku. Te specjalne rubryki zostały jednak wprowadzone tylko w trzech zeznaniach: PIT-36, PIT-36L i PIT-38. Nie ma ich ani w PIT-37, ani PIT-28.
Należy zwrócić uwagę, że rodzaj formularza, na którym podatnik powinien wykazać dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości, uzależniony jest od tego, jakie inne dochody uzyskał on w 2007 roku. W praktyce oznacza to, że podatnik, który poza dochodami z pracy w zeszłym roku uzyskał również dochody ze zbycia nieruchomości, w rozliczeniu podatkowym za 2007 rok nie wybierze już formularza PIT-37, lecz PIT-36, w którym zadeklaruje zarówno dochody z pracy, jak i z odpłatnego zbycia nieruchomości. Osoby, które oprócz dochodu z transakcji zbycia nieruchomości uzyskały wyłącznie dochody ze zbycia papierów wartościowych, powinny dokonać rozliczenia na formularzu PIT-38. Z kolei podatnicy prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną według 19-proc. stawki liniowej podatek z odpłatnego zbycia nieruchomości wykazują w zeznaniu PIT-36L. Jeżeli natomiast sprzedaży nieruchomości - poza działalnością gospodarczą - dokonała osoba opodatkowana ryczałtem ewidencjonowanym, musi ona złożyć dwa zeznania: PIT-28 (powinna to zrobić do końca stycznia 2008 r.) oraz PIT-36, w którym wykaże podatek od sprzedaży nieruchomości.
We wszystkich powyższych przypadkach podatek wykazywany jest w części zeznania przeznaczonej do obliczenia kwoty do zapłaty albo nadpłaty. W zeznaniu PIT-36 będzie to część K (poz. 185 i 186), w PIT-38 część E (poz. 36), natomiast w PIT-36L część J (poz. 56). Podatek od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości należy podać po zaokrągleniu do pełnych złotych.
Wysokość podatku
Sposób obliczenia podatku od dochodu ze zbycia nieruchomości zależy od daty jej nabycia. Jeżeli miało ono miejsce przed 1 stycznia 2007 r., zastosowanie znajdą przepisy ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym do końca 2006 roku. Na ich podstawie podatnik, który sprzedał nieruchomość przed upływem pięciu lat od końca roku podatkowego, w którym ją nabył, płaci 10-proc. zryczałtowany podatek od przychodu. Ma on obowiązek zgłosić sprzedaż, składając formularz PIT-23 w terminie 14 dni od dnia dokonania transakcji i uiścić podatek. W przypadku nieruchomości nabytych (wybudowanych) po 1 stycznia 2007 r. stosuje się przepisy ustawy o PIT znowelizowane z dniem 1 stycznia 2007 r. Zgodnie z nimi podatnik sprzedający nieruchomość przed upływem pięcioletniego okresu uiszcza 19-proc. zryczałtowany podatek od dochodu. Podatek ten płatny jest w terminie złożenia zeznania rocznego, czyli do 30 kwietnia następnego roku.
Pamiętajmy, że podatnik zwolniony jest z obowiązku zapłaty podatku od nieruchomości nabytej po 1 stycznia 2007 r., jeżeli:
  • sprzedał nieruchomość po upływie pięciu lat od jej zakupu,
  • był zameldowany w nabytym domu lub mieszkaniu co najmniej rok,
  • w ciągu 14 dni od zbycia złożył w urzędzie skarbowym oświadczenie o prawie do zwolnienia od podatku z tytułu zameldowania.
PRZYKŁAD:
19 TYS. ZŁ DO ZAPŁATY
Podatnik w 2007 roku oprócz dochodów z pracy na etacie uzyskał wyłącznie dochody z odpłatnego zbycia mieszkania kupionego w tym samym roku. Ponieważ lokal został nabyty po 1 stycznia 2007 r., podatek w wysokości 19-proc. dochodu należy wpisać w zeznaniu rocznym na formularzu PIT-36. Dochód podatnika ze sprzedaży nieruchomości wyniósł 100 tys. zł (nieruchomość nabytą za 300 tys. zł podatnik sprzedał za 400 tys. zł). Podatek w wysokości 19 tys. zł podatnik wpisze w części K w poz. 185 zeznania PIT-36.
Jak odliczyć od dochodu limitowane darowizny
Tak jak w latach ubiegłych, również tym razem podatnicy mogą skorzystać z odliczenia darowizn przeznaczonych w 2007 roku na cele określone w ustawie. Łączny limit wszystkich darowizn odliczanych na podstawie ustawy podatkowej wynosi 6 proc. dochodu.
Podstawę odliczenia darowizn limitowanych stanowi ustawa podatkowa. Należy przypomnieć też, że podatnicy mogą skorzystać z odliczenia darowizn bez limitu czyli tzw. darowizn kościelnych. W tym przypadku odliczeniu bez limitu podlegają wydatki na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnej osoby prawnej, a przepisy stanowiące podstawę do ich odliczenia znajdują się w poszczególnych (choć nie wszystkich) ustawach regulujących stosunki państwo - kościół.
Cztery cele
Przypomnieć należy, że od 2007 roku odliczeniu na podstawie ustawy podatkowej podlegają darowizny na cztery cele.
W zeznaniu za 2007 rok podatnik może wykazać do odliczenia darowizny przekazane:
  • na rzecz organizacji pożytku publicznego, które realizują określone cele pożytku publicznego,
  • równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele,
  • na cele kultu religijnego,
  • na cele krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi w wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew.
Maksymalnie 6 proc. dochodu
Podatnik ma prawo dokonać odliczenia w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6 proc. dochodu. Tak jak dotychczas 6-proc. limit dotyczy wszystkich darowizn z danego roku podatkowego. Jeżeli podatnik obdaruje kilka organizacji pożytku publicznego lub przeznaczy pieniądze na kilka celów, będzie musiał je zsumować. Jeżeli kwota nie przekroczy 6 proc. dochodu, w rozliczeniu może odliczyć całą kwotę wydatków na darowizny. Jeśli wydatki będą większe niż kwota odpowiadająca 6 proc. dochodu za dany rok, możliwe będzie odliczenie do kwoty odpowiadającej limitowi.
Podatnik, który przekazał pieniądze na cel, z którym wiąże się odliczenie, będzie musiał oprócz zeznania rocznego wypełnić załącznik PIT/O. Jest to formularz przeznaczony dla podatników korzystających z odliczeń od dochodu (przychodu) lub od podatku innych niż odliczenia mieszkaniowe.
Wspólnie z małżonkiem lub bez
W przypadku łącznego opodatkowania dochodów małżonków podatnicy składają wspólny załącznik PIT/O. Wówczas odpowiednio wypełniają pozycje podatnik i małżonek. Jeżeli małżonkowie opodatkowują swoje dochody indywidualnie, każdy z nich wypełnia własny załącznik PIT/O i dołącza go do swojego zeznania rocznego. Wówczas wypełnia się tylko pozycję podatnik.
Ważne rubryki
Podatnik, który chce skorzystać z prawa do odliczenia darowizn limitowanych, musi wypełnić poz. 13 (poz. 14 odpowiednio małżonek) w części B PIT/O. Jeżeli są to jedyne odliczenia od dochodu, kwoty z tych pozycji należy przepisać w poz. 28 podatnik (poz. 29. małżonek). Będzie to suma odliczeń od dochodu (przychodu). Następnie kwotę z poz. 28 podatnik przenosi do poz. 66 zeznania PIT-28 lub poz. 139 zeznania PIT-36 lub poz. 93 zeznania PIT-37. Odpowiednio małżonek kwotę z poz. 29 przenosi poz. 140 zeznania PIT-36 lub poz. 94 zeznania PIT-37.
W przypadku darowizn podatnik musi jeszcze wypełnić część D załącznika PIT/O. Zgodnie z przepisami, podatnicy korzystający z odliczenia darowizn muszą wykazać w zeznaniu rocznym kwotę przekazanej darowizny, kwotę dokonanego odliczenia oraz dane pozwalające na identyfikację obdarowanego, w szczególności jego nazwę i adres. Obowiązek ten następuje przez wypełnienie właśnie części D załącznika PIT/O.
W jednym egzemplarzu załącznika PIT/O jest miejsce na ujawnienie informacji tylko o dwóch darowiznach. Jeżeli podatnik przekazał ich w roku podatkowym więcej, musi wypełnić dodatkowy załącznik PIT/O. Nie wypełnia się go jednak w całości. W takiej sytuacji w kolejnym załączniku trzeba wypełnić tylko pozycje dotyczące NIP (poz. 1 i 2), numeru załącznika (poz. 4) oraz dotyczące danych identyfikacyjne obdarowanego oraz kwoty darowizny.
Uwaga - darowizny rzeczowe muszą być potwierdzone dokumentem, z którego wynika wartość darowizny, oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu. Darowizny pieniężne muszą być udokumentowane dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego.
PRZYKŁAD:
DWIE DAROWIZNY
Podatniczka w 2007 roku przekazała dwie darowizny. W sumie wartość tych darowizn wyniosła 4400 zł. Cały dochód podatniczki za 2007 rok to 74 000 zł. Żeby sprawdzić, czy może odliczyć wszystko, musi wyliczyć 6 proc. z 74 000 zł. Kwota ta wynosi 4440 zł. Ponieważ łączna wartość wszystkich darowizn nie przekracza limitu 6 proc., podatniczka może odliczyć całą kwotę. Musi wypełnić jeden załącznik PIT/O (w którym poda dane dwóch obdarowanych), a potem kwotę tę przenieść do zeznania PIT-37.
Jakie wydatki odliczyć za rehabilitację
Wiele wydatków poniesionych przez osobę niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne, można odliczyć w rocznym zeznaniu podatkowym. Ci, którzy korzystają z tej ulgi, powinni jednak pamiętać o przewidzianych w ustawie o PIT kwotowych limitach odliczeń.
Dochód do opodatkowania
Podstawę obliczenia podatku stanowi dochód po odliczeniu wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. Chodzi o wydatki poniesione w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne. Regulacje dotyczące tej kwestii zawarte są w art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.), zwanej ustawą o PIT.
Lista wydatków
Lista wspomnianych kosztów jest dość obszerna. Obejmuje m.in. wydatki poniesione na:
  • adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
  • przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
  • zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego,
  • zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
  • odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym,
  • odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne.
Grupy inwalidztwa
Katalog wydatków obejmuje również wydatki związane z opłacaniem przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa - w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł.
Mówiąc o osobach zaliczonych do I grupy inwalidztwa, należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono: całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo znaczny stopień niepełnosprawności. Z kolei jeśli jest mowa o osobach zaliczonych do II grupy inwalidztwa, to należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono całkowitą niezdolność do pracy albo umiarkowany stopień niepełnosprawności.
Do wydatków, które można uwzględnić w rozliczeniach, zalicza się także te związane z utrzymaniem przez osoby niewidome I lub II grupy inwalidztwa psa przewodnika - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł.
Opieka pielęgniarska i leki
Przepisy umożliwiają ponadto odliczenie wydatków na:
  • opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
  • opłacenie tłumacza języka migowego,
  • kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia,
  • leki - w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeżeli lekarz specjalista stwierdził, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub czasowo,
  • odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne: osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego, a także osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 - również innymi środkami transportu niż karetką transportu sanitarnego.
Używanie samochodu
Możliwe jest również uwzględnienie przy wypełnianiu PIT wydatków związanych z używaniem samochodu osobowego stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł.
Można również odliczyć wydatki na odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych, a także na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia.
Odliczeniu nie podlegają te z wymienionych wydatków, które zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Jeżeli wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.
Warunkiem odliczenia
Warunkiem odliczenia wymienionych wydatków jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek, jednego z niżej wymienionych orzeczeń:
  • orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach,
  • decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną,
  • orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów,
  • orzeczenia o niepełnosprawności, wydanego przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do 31 sierpnia 1997 r.
Odliczeń z tytułu wydatków poniesionych na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych mogą dokonywać również podatnicy, na których utrzymaniu są następujące osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe - jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekroczyły kwoty 9120 zł.
PRZYKŁAD:
500 ZŁ W PIT/O I PIT-37
Podatniczka jest osobą niepełnosprawną. W 2007 roku poniosła wydatki na cele rehabilitacyjne w wysokości 500 zł, które uprawniają do dokonania odliczeń. W związku z tym wpisała tę kwotę w poz. 17 formularza PIT/O. Formularz ten jest informacją o odliczeniach od dochodu (przychodu) i od podatku. Ponieważ podatniczka nie dokona innych odliczeń przewidzianych w części B formularza PIT/O, więc kwotę 500 zł powinna również wpisać w poz. 28. W ubiegłym roku podatniczka osiągała dochody z pracy. Zatem powinna wypełnić roczne zeznanie podatkowe na formularzu PIT-37. Kwotę z poz. 28 części B formularza PIT/O musi przenieść do poz. 93 zeznania PIT-37.
Jak uwzględnić ulgę odsetkową
Ażeby prawidłowo rozliczyć tzw. ulgę odsetkową (czyli odsetki od kredytu mieszkaniowego), trzeba oprócz zeznania rocznego wypełnić załącznik PIT/D. To w nim podatnicy korzystający z ulg mieszkaniowych dokonują odliczeń przysługujących im na zasadach praw nabytych.
Prawa nabyte
Podatnicy, którzy zdążyli zaciągnąć kredyt czy pożyczkę mieszkaniową do końca 2006 roku, mogą nadal rozliczać ulgę odsetkową. Przypomnijmy, że przepis stanowiący podstawę odliczania ulgi odsetkowej został usunięty z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z likwidacją ulgi prawo do odliczania odsetek od kredytów i pożyczek zaciągniętych na cele mieszkaniowe przysługuje już tylko na zasadach praw nabytych. Prawo do kontynuowania odliczeń nabyli podatnicy, którym w latach 2002-2006 został udzielony kredyt (pożyczka) na określone ustawą cele mieszkaniowe.
Wydatki do odliczenia za dany rok muszą być faktycznie poniesione i odpowiednio udokumentowane. Wysokość i termin zapłaty odsetek muszą być udokumentowane dowodem wpłaty wystawionym przez bank lub SKOK.
Data umowy kredytowej
Jak wyjaśniło Ministerstwo Finansów, o nabyciu prawa do ulgi odsetkowej i kontynuowaniu odliczenia w kolejnych latach po likwidacji ulgi decyduje moment podpisania umowy. Dla skorzystania z ulgi nie było konieczności uruchomienia środków z kredytu lub pożyczki do końca 2006 roku.
Uprzywilejowane inwestycje
Każda osoba, która nabyła prawo do skorzystania z ulgi odsetkowej, musi spełniać wszystkie warunki dotyczące tego odliczenia wynikające z ustawy. Przede wszystkim trzeba przypomnieć, że ulga odsetkowa polega na odliczaniu od podstawy obliczenia podatku (dochodu) faktycznie poniesionych w roku podatkowym wydatków na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki). Wydatki muszą być przeznaczone na sfinansowanie jednej z inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Ustawa wymienia tylko inwestycje związane z:
  • budową budynku mieszkalnego albo
  • wniesieniem wkładu budowlanego lub mieszkaniowego do spółdzielni mieszkaniowej na nabycie prawa do nowo budowanego budynku mieszkalnego albo lokalu mieszkalnego w takim budynku, albo
  • zakupem nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w ramach wykonywania działalności gospodarczej (np. deweloper), albo
  • nadbudową lub rozbudową budynku na cele mieszkalne lub przebudową (przystosowaniem) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstanie samodzielne mieszkanie spełniające wymagania określone w przepisach prawa budowlanego.
Brak prawa do ulgi
Prawo do odliczenia ulgi odsetkowej nie przysługuje, jeżeli:
  • mieszkanie lub dom zostały nabyte na rynku wtórnym,
  • podatnik zaciągnął kredyt mieszkaniowy na spłatę pierwotnego kredytu mieszkaniowego w celu zmniejszenia oprocentowania,
  • podatnik lub małżonek korzystał lub korzysta ze starych ulg mieszkaniowych,
  • kredyt czy pożyczka pochodzą od innego podmiotu niż bank lub Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa (SKOK).
Nie można też odliczyć odsetek wykorzystanych na nabycie gruntu lub prawa wieczystego użytkowania gruntu w związku z inwestycją czy miejsca parkingowego lub piwnicy.
Wpisy w PIT/D
Ażeby prawidłowo rozliczyć ulgę odsetkową, trzeba wypełnić załącznik PIT/D. Jest to załącznik, w którym podatnik wykazuje odliczenia związane z inwestycjami mieszkaniowymi w tym właśnie ulgę odsetkową.
Odliczenia ulgi odsetkowe dokonuje się w części B załącznika PIT/D. W poz. 30 podatnik ujawnia wydatki poniesione na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) przypadające do odliczenia w roku podatkowym. Odliczenie ulgi odsetkowej obejmuje wyłącznie odsetki od tej części kredytu, która nie przekracza kwoty stanowiącej iloczyn 70 mkw. powierzchni użytkowej i wskaźnika przeliczeniowego 1 mkw. powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, ustalonego do celów obliczenia premii gwarancyjnej od wkładów na oszczędnościowych książeczkach mieszkaniowych za III kwartał roku poprzedzającego rok podatkowy, określonej na rok zakończenia inwestycji. W 2007 roku była to kwota równa 189 tys. zł.
Wspólny limit dla małżonków
Limit ulgi odsetkowej dotyczy łącznie obojga małżonków. Dlatego małżonkowie muszą dodatkowo wypełnić część B.1.1. Jest to wniosek małżonków co do tego, jak chcą rozliczyć ulgę. Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu - odliczeń dokonuje się zgodnie z wnioskami zawartymi w zeznaniach rocznych bądź od dochodu każdego z małżonków, w proporcji wskazanej we wniosku, bądź od dochodu jednego z małżonków. O tym, w jakiej części małżonkowie, podlegający odrębnemu opodatkowaniu dokonują odliczeń z tytułu odsetek od kredytów, będą decydować kwoty z poz. 33 i 34 w przypadku rozliczenia PIT-28 albo 35 i 36 w przypadku rozliczenia PIT-37 lub PIT-36.
Kwotę wydatków z poz. 32 PIT/D przypadającą do odliczenia od dochodu w przypadku podatników rozliczających się na PIT-37 należy przenieść do poz. 141 PIT-36 lub do poz. 95 PIT-37. Kwota z poz. 32 PIT/D to różnica między kwotą z poz. 30 i 31 PIT/D.
Kwotę wydatków z poz. 31 PIT/D przypadającą do odliczenia od przychodu w przypadku podatników rozliczających swoje przychody w PIT-28 (który należało złożyć do końca stycznia 2008 r.) przenosi się do poz. 68 PIT-28.
Oświadczenie PIT-2K
Z zeznaniem podatkowym składanym za rok, w którym podatnik po raz pierwszy dokonuje odliczeń z tytułu poniesienia wydatków na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) mieszkaniowego, trzeba złożyć jeszcze jeden załącznik. Jest to tzw. oświadczenie PIT-2K.
PRZYKŁAD:
ODLICZENIA PO RAZ PIERWSZY
Podatnik po raz pierwszy będzie rozliczał ulgę odsetkową. W jego przypadku mieszkanie kosztowało 300 000 zł. Limit ulgi odsetkowej za 2007 rok wyniósł 189 000 zł. Najpierw konieczne jest obliczenie współczynnika pomniejszenia odliczenia w związku z wysokością kredytu przewyższającą limit, czyli:
189 000 zł : 300 000 zł = 0,63
Z tytułu odsetek podatnik w 2007 roku zapłacił 4580 zł. Obliczenie kwoty odsetek do odliczenia jest następujące:
4580 zł x 0,63 = 2885,40 zł
W PIT/D i następnie w zeznaniu rocznym podatnik wykaże do odliczenia kwotę 2885,40 zł
Jak rozliczyć ulgę prorodzinną
Tak zwana ulga prorodzinna jest ulgą korzystną dla wychowujących dzieci i to nie tylko małoletnie. W rozliczeniu rocznym można odliczyć od podatku 1145,08 zł na każde dziecko. Odliczenie należy uwzględnić w załączniku PIT/O składanym wraz z zeznaniem PIT-36 lub PIT-37.
Rozliczenia podatkowe za 2007 rok są pierwszą okazją do skorzystania przez podatników PIT z ulgi na wychowywanie dzieci. Jest ona adresowana do osób fizycznych opłacających podatek dochodowy na zasadach ogólnych, przy zastosowaniu skali podatkowej. Odliczeniu podlega kwota w wysokości 1145,08 zł na każe dziecko.
Ulga w załączniku
Ulga prorodzinna może być stosowana tylko w rozliczeniu rocznym, tj. przez samego podatnika w składanym przez niego zeznaniu podatkowym lub w rocznym obliczeniu podatku przez płatnika. Preferencji nie można natomiast uwzględniać w trakcie roku podatkowego, przy poborze zaliczek na podatek. Podatnicy, którzy samodzielnie dokonują rozliczenia z fiskusem, odliczają ulgę w rocznym zeznaniu PIT-36 lub PIT-37. Ulga rodzinna należy do kategorii ulg odliczanych od podatku. Zanim jednak rodzic obniży podatek wykazany w zeznaniu, powinien uwzględnić ulgę w załączniku PIT/O. Przypomnijmy, że formularz PIT/O, który może być dołączany do zeznania PIT-28, PIT-36 lub PIT-37 przeznaczony jest dla podatników korzystających z odliczeń od dochodu (przychodu) lub od podatku.
Ulgę prorodzinną należy uwzględnić w części C załącznika, która dotyczy odliczeń od podatku. Wzór druku PIT/O mający zastosowanie do dochodów uzyskiwanych od 1 stycznia 2007 r. uzupełniono w tym celu o nowy wiersz zatytułowany Ulga z tytułu wychowywania dzieci. Tutaj, w pozycji nr 34 należy wpisać liczbę wychowywanych dzieci, a następnie kwotę odliczenia, z możliwością jej podziału na podatnika i małżonka podatnika (pozycje 35 i 36). Warto podkreślić, że ustawodawca nie uzależnił prawa do odliczenia od pozostawania przez rodziców w związku małżeńskim. Mogą ją zatem odliczyć w swoich rocznym zeznaniach również rodzice pozostający w związku nieformalnym.
Wspólna kwota odliczenia
Pamiętać należy, że kwota odliczenia dotyczy łącznie obojga rodziców. Rodzice mogą jednak - według swojego uznania - odliczyć ulgę w całości od podatku jednego z nich lub od podatku obojga w określonych przez siebie proporcjach. Istotne jest to, aby suma odliczeń dokonanych przez obojga rodziców odpowiadała kwocie przysługującego im limitu. Ulgę mogą również uwzględnić w rocznym PIT osoby, które opodatkowują swoje dochody łącznie z małżonkiem lub w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci.
Zasada wspólnej kwoty odliczenia dla obojga rodziców nie odnosi się do rodziców, w stosunku do których orzeczone zostały rozwód albo separacja. W takim przypadku ulga przysługuje jednemu z nich - temu, u którego dzieci faktycznie zamieszkują. W sytuacji gdy dzieci w trakcie roku podatkowego zamieszkują u obojga rodziców, powinni oni podzielić się kwotą odliczenia. W tym wypadku kwota ulgi stanowi iloczyn liczby miesięcy pobytu dziecka u rodzica i 1/12 przysługującej kwoty ulgi.
Odliczenie od podatku
W załączniku PIT/O wiersza przeznaczonego na wpisanie ulgi rodzinnej nie wypełniają podatnicy składający ten formularz wraz z zeznaniem rocznym PIT-28, czyli przeznaczonym dla osób fizycznych osiągających przychody opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym (składanym za dany rok podatkowy do końca stycznia). Ponieważ do odliczenia ulgi zostały uprawnione tylko osoby opodatkowane według trzystopniowej skali podatkowej, nie mogą jej również stosować rodzice rozliczający podatek wyłącznie w formie karty podatkowej albo według 19-proc. stawki liniowej. Ta sama uwaga dotyczy rolników, którzy nie płacą podatku dochodowego.
Ulgę wykazaną w załączniku PIT/O należy przenieść do podstawowego formularza PIT-36 lub PIT-37. Ulgę można odpisać od podatku obliczonego według skali, dopiero po jego pomniejszeniu o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. W tym celu należy uzupełnić odpowiednie pozycje w części I zeznania PIT-36 (poz. 172 i poz. 173) albo w części F w przypadku zeznania PIT-37 (poz. 106 i poz. 107).
Podatnicy wychowujący dzieci, którzy powierzyli roczne obliczenie podatku pracodawcy, mogą korzystać z ulgi pod warunkiem, że złożyli płatnikowi do 10 stycznia 2008 r. oświadczenie (odrębne od PIT-12), w którym potwierdzili, że spełniają prawo do uwzględnienia preferencji oraz określili wysokość kwoty ulgi.
Do wysokości podatku
Ulgę rodzinną można odliczyć od podatku niezależnie od liczby wychowywanych dzieci ani wysokości uzyskiwanych dochodów. Nie oznacza to jednak możliwości dokonania odpisu większego niż podatek należny za cały rok, wynikający z rocznego zeznania. Jeżeli zdarzy się, że wysokość zapłaconego w trakcie roku podatku (zaliczek) okaże się niższa niż kwota ulgi, podatnik dokona odpisu tylko do wysokości podatku (pomniejszonego o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne). Trzeba przy tym pamiętać, że niewykorzystana w danym roku podatkowym nadwyżka ulgi nie przechodzi na następny rok. Jeżeli zatem wysokość zobowiązania podatnika jest niższa niż przysługująca mu ulga, jej niewykorzystana część przepadnie.
Uprawnieni do odliczeń
Prawo do ulgi rodzinnej przysługuje podatnikowi, który w roku podatkowym wychowywał:
  • dzieci małoletnie,
  • dzieci, bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek pielęgnacyjny,
  • dzieci do ukończenia 25 lat uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w przepisach Prawo o szkolnictwie wyższym, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów, z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości niepowodującej obowiązku zapłaty podatku (3015 zł w rozliczeniu podatkowym za 2007 rok).
Należy pamiętać również o tym, że ulga przysługuje wyłącznie z tytułu wychowywania dzieci własnych lub przysposobionych. Oznacza to, że nie mogą z niej skorzystać opiekunowie prawni, czyli osoby, które nie są rodzicami wychowywanych dzieci, ale tylko sprawują nad nimi opiekę. Z preferencji nie korzystają także rodziny zastępcze.
Ulgę na dzieci mogą uwzględnić podatnicy, którzy zostali rodzicami albo adoptowali dziecko w trakcie 2007 roku. Prawo do ulgi w rozliczeniu podatkowym za 2007 rok zachowają również rodzice, których dzieci w trakcie roku ukończyły naukę w szkole lub skończyły 25 lat.
Podkreślić należy, że odpisanie od podatku ulgi rodzinnej nie zawsze może okazać się korzystne. Dotyczy to osób korzystających z zasiłku rodzinnego i dodatków do niego. Odliczenie od podatku wysokiej ulgi rodzinnej powoduje bowiem automatyczne podwyższenie dochodu branego pod uwagę przy ustalaniu prawa do zasiłku. Oznacza to, że odpisując ulgę na dzieci w zeznaniu podatkowym za 2007 rok, można stracić możliwość otrzymania zasiłku w następnym okresie zasiłkowym, przypadającym od 1 września 2008 r. do 31 sierpnia 2009 r.
PRZYKŁAD:
ODLICZENIE OD PODATKU MAŁŻONKA
Podatnicy wychowują dwoje dzieci w wieku 12 i 15 lat. Małżonkowie rozliczają się wspólnie. W rozliczeniu podatkowym za 2007 rok chcą skorzystać z tzw. ulgi rodzinnej, odpisując pełną kwotę ulgi od podatku jednego z nich. W tym celu w pierwszej kolejności wypełniają wspólny załącznik PIT/O do zeznania PIT-37. W poz. 34 (liczba dzieci) wpisują cyfrę 2, a następnie w poz. 35 kwotę odliczenia w wysokości 2290,16 zł. Kwotę ulgi przenoszą do formularza zeznania i wpisują w poz. 106 (w wysokości nieprzekraczającej podatku po odliczeniu składki zdrowotnej).
Jak przekazać 1 procent podatku
Rozliczając się z dochodów uzyskanych w ciągu roku, można przekazać 1 proc. należnego podatku wynikającego z zeznania PIT dla wybranej organizacji pożytku publicznego. Począwszy od zeznań składanych za 2007 rok, przekazania pieniędzy na rzecz tych organizacji dokona urząd skarbowy. Podatnik nie musi już tego robić - wystarczy, że wskaże w zeznaniu, komu ma być wpłacona część jego podatku.
Decyzja podatnika
Zgodnie z obowiązującymi przepisami to podatnik decyduje o tym, czy chce wspomóc organizacje pożytku publicznego. Unormowania dotyczące tej kwestii zawarte są w art. 45 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Wniosek podatnika
Naczelnik urzędu skarbowego, na wniosek podatnika, przekazuje na rzecz jednej organizacji pożytku publicznego działającej na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego, wybranej przez podatnika ze specjalnego wykazu, kwotę nieprzekraczającą 1 proc. podatku należnego wynikającego z zeznania podatkowego, po zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy w dół. Regulacja ta znajduje się w art. 45 ust. 5c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wskazanie w zeznaniu podatkowym organizacji pożytku publicznego poprzez podanie jej nazwy i numeru wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego traktuje się na równi ze złożeniem wspomnianego już w ust. 5c wniosku podatnika. Zasada ta określona jest w art. 45 ust. 5d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Trzymiesięczny termin
Przekazania 1 proc. podatku na rachunek bankowy organizacji pożytku publicznego dokonuje naczelnik urzędu skarbowego właściwy miejscowo dla złożenia zeznania podatkowego. Naczelnik urzędu powinien dokonać tego w terminie trzech miesięcy od upływu terminu dla złożenia zeznania podatkowego. Warto wiedzieć, że zgodnie z przepisami, przekazywana kwota jest pomniejszana o koszty przelewu bankowego. Wynika to z art. 45 ust. 5e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Warto jednak pamiętać, że przekazanie 1 proc. podatku następuje pod warunkiem, że zeznanie podatkowe zostanie złożone przed upływem terminu określonego dla złożenia tego zeznania.
Przypomnijmy, że zgodnie z art. 45 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zeznanie składa się w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Oznacza to, że osoby, które zamierzają przekazać organizacji pożytku publicznego 1 proc. podatku, powinny złożyć zeznanie podatkowe za 2007 rok najpóźniej w środę 30 kwietnia 2008 r.
Warto pamiętać, że zeznanie można złożyć bezpośrednio w urzędzie skarbowym lub przesłać listem poleconym. Za datę złożenia zeznania nadanego w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego uważa się datę stempla pocztowego.
Wyodrębnione części formularzy
Do 30 kwietnia muszą się rozliczyć podatnicy składający formularze rocznych zeznań podatkowych PIT-36, PIT-36L, PIT-37 oraz PIT-38. Ci wszyscy podatnicy mają prawo do przekazania organizacji pożytku publicznego 1 proc. podatku.
W formularzu rocznego zeznania podatkowego PIT-36 wniosek o przekazanie 1 proc. podatku należnego na rzecz organizacji pożytku publicznego stanowi część P tego druku.
W formularzu PIT-36L wniosek ten stanowi część O druku. W formularzu PIT-37 jest to część I, a w formularzu PIT-38 - część H.
Wykaz organizacji
Warto pamiętać o istotnej regulacji zawartej w art. 45 ust. 5g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak wynika z tego przepisu, w terminie do końca roku podatkowego minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem sprawiedliwości, ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski wykaz organizacji mających status organizacji pożytku publicznego na 30 listopada roku podatkowego. W wykazie tym nie uwzględnia się organizacji prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc., oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali lub handlu tymi wyrobami.
Informacje w zeznaniu
W praktyce więc podatnik, który chce przekazać 1 proc. swojego podatku dla organizacji pożytku publicznego, nie musi sam dokonywać wpłaty na konto tej organizacji. Powinien natomiast w składanym przez siebie zeznaniu podatkowym podać wysokość wnioskowanej (zadeklarowanej) wpłaty, która nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej 1 proc. podatku należnego. Musi też podać dane pozwalające na właściwe zidentyfikowanie organizacji pożytku publicznego, czyli jej nazwę oraz numer wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Podatnik ma prawo wybrać tylko jedną organizację z zamieszczonych w wykazie ogłoszonym do końca roku podatkowego w drodze obwieszczenia przez ministra pracy i polityki społecznej w porozumieniu z ministrem sprawiedliwości.
Jednocześnie podatnik w składanym przez siebie zeznaniu podatkowym może również podać dodatkowe informacje, które w jego ocenie mogą mieć wpływ na dystrybucję środków gromadzonych przez organizację pożytku publicznego (np. na konkretny cel).
Informację tę podatnik będzie mógł zamieścić w rubryce - Inne informacje, w tym ułatwiające kontakt z podatnikiem, znajdującej się bezpośrednio nad wnioskiem o przekazanie 1 proc. podatku należnego, odpowiednio w poz. 311 - PIT-36, poz. 107 - PIT-36L, poz. 123 - PIT-37, poz. 59 - PIT-38. Informacje te - jak podkreślono w komunikacie Izby Skarbowej w Szczecinie - zostaną przesłane organizacji pożytku publicznego przez organ podatkowy jako uszczegółowienie przekazanych kwot. Należy jednak pamiętać, że rozdysponowanie środków przekazanych przez organ podatkowy pozostaje w wyłącznej gestii organizacji pożytku publicznego i powinno odbywać się w zgodzie z przedmiotem działalności organizacji określonym w statucie oraz z przepisami prawa powszechnie obowiązującego.
PPRZYKŁAD:
152,60 ZŁ DLA ORGANIZACJI
Podatnik wypełnia formularz rocznego zeznania podatkowego PIT-37. Podatek należny wyliczył na 15 262 zł. Kwotę tę wpisał w poz. 112 formularza. Podatnik postanowił przekazać 1 proc. podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego. W poz. 124 wpisał nazwę organizacji - Organizacja Dobroć. W poz. 125 zamieścił numer KRS - 000001. Natomiast w poz. 126 wpisał przekazywaną kwotę 1 proc. podatku, czyli 152,60 zł.
Jak wypełniają PIT-y samotni rodzice
Osoba samotnie wychowująca dzieci może na swój wniosek określić podatek w podwójnej wysokości, ale obliczony od połowy swoich dochodów.
Więcej niż kwota wolna
Osoby samotnie wychowujące dzieci mogą skorzystać z preferencyjnego sposobu rozliczenia swoich dochodów. Polega on na określeniu podatku w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy uzyskanych dochodów. Skorzystanie z opodatkowania w sposób określony dla osoby samotnie wychowującej dzieci jest korzystne w każdej sytuacji, gdy podatnik będący samotnym rodzicem uzyskał w 2007 roku dochód powodujący obowiązek zapłaty podatku (powyżej 3015 zł w 2007 roku).
Podział dochodu
W takiej sytuacji preferencyjny sposób rozliczenia uprawnia do podzielenia dochodu niejako na dwie części. W konsekwencji możliwe jest obniżenie stawki podatku albo skorzystanie z dodatkowej kwoty wolnej od podatku. To, ile zyskamy, nie zależy jednak od liczby wychowywanych dzieci. Korzyść zawsze będzie jednakowa. Możliwość opodatkowania dochodów w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci została jednak uzależniona od spełnienia szeregu ustawowych warunków. Wymogi te odnoszą się zarówno do podatnika, jak i dzieci osób uprawnionych do preferencyjnego rozliczenia.
Warunki do spełnienia
Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której sąd orzekł separację. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.
Prawo do preferencyjnego rozliczenia przysługuje osobie samotnej, która w roku podatkowym wychowywała:
  • dzieci małoletnie,
  • dzieci, bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek pielęgnacyjny,
  • dzieci do ukończenia 25 lat uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w przepisach ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów, z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości niepowodującej obowiązku zapłaty podatku (3015 zł w rozliczeniu podatkowym za 2007 rok).
Brak uprawnień
Trzeba pamiętać, że rozliczenie w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci będzie możliwe tylko wtedy, gdy do tej osoby ani do jej dziecka w roku podatkowym nie mają zastosowania przepisy regulujące opodatkowanie dochodów według 19-proc. stawki liniowej, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, a także ustawy o podatku tonażowym. W przypadku dochodów opodatkowanych ryczałtem ewidencjonowanym ustawodawca przewidział jeden wyjątek. Prawo do opodatkowania dochodów w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci zachowują podatnicy, którzy uzyskiwali przychody opodatkowane ryczałtem z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.
Termin na wniosek
Prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów uzależnione zostało również od złożenia przez podatnika odpowiedniego wniosku. Wniosek taki składa się, wypełniając odpowiednią rubrykę w zeznaniu PIT-37 lub PIT-36. Wyboru sposobu opodatkowania podatnik dokonuje w poz. 6 formularza. Trzeba pamiętać, że urząd skarbowy uwzględni wniosek o rozliczenie podatku w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowującej dzieci, pod warunkiem że zostanie on złożony nie później niż w terminie określonym dla złożenia zeznania podatkowego, czyli do 30 kwietnia 2008 r.
Dochody wyłączone
Do dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany (np. od wygranych w grach liczbowych, odsetek od lokat bankowych itd.) oraz nie dolicza się dochodów uzyskanych przez dziecko pełnoletnie. Jeżeli pełnoletnie dziecko uzyskało w roku podatkowym dochody, jest ono zobowiązane do samodzielnego złożenia zeznania podatkowego, także w przypadku, gdy dochody te nie przekroczyły w 2007 roku kwoty 3015 zł.
PRZYKŁAD:
OBCIĄŻENIE NIŻSZE O 500 ZŁ
Podatniczka jest rozwiedziona. Samotnie wychowuje dziesięcioletniego syna. Podatniczka w 2007 roku uzyskała wyłącznie dochody z umowy o pracę w wysokości 40 tys. zł. Roczny podatek dochodowy obliczony w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci wynosi 6455 zł. Podatek obliczony na zasadach ogólnych wyniósłby 7027 zł, a więc byłby wyższy o ok. 500 zł.
Dodatek przygotowali:
KRYSTYNA GÓRCZAK, KRZYSZTOF KOŚLICKI,
MAGDALENA MAJKOWSKA, BOGDAN ŚWIĄDER,
ALEKSANDRA TARKA, KRZYSZTOF TOMASZEWSKI
Przykład wpisania 50-proc. kosztów uzyskania przychodów / DGP
Przykład wypełnienia załącznika dotyczącego dochodów zagranicznych / DGP
Przykład rozliczenia dochodów zagranicznych / DGP
Przykład rozliczenia alimentów / DGP
Przykład wpisania odsetek od pożyczki / DGP
Przykład wpisania podatku od sprzedaży mieszkania / DGP
Przykład wpisania darowizny / DGP
Przykład odliczeń z tytułu ulgi rehabilitacyjnej / DGP
Przykład rozliczenia ulgi odsetkowej / DGP
Przykład odliczenia ulgi prorodzinnej / DGP
Przykład przekazania 1 proc. podatku dla wybranej organizacji / DGP
Przykład rozliczenia osoby samotnie wychowującej dziecko / DGP