W sytuacji gdy jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą, wystarczy wspólność majątkowa lub współwłasność samochodu, by można było zaliczyć go do środków trwałych i uwzględniać odpisy amortyzacyjne.
Czytelniczka od pół roku prowadzi jednoosobową firmę reklamową i nie ma rozdzielności majątkowej z mężem, na którego zarejestrowany jest kupiony przed kilkoma laty samochód. Prowadząca własną działalność okazjonalnie korzysta z tego pojazdu i zastanawia się, jakie korzyści może jej przynieść przepisanie samochodu na firmę oraz czy dopełnienie tej formalności jest konieczne.
Jak potwierdza Łukasz Kupiec, ekspert podatkowy w KPMG, jeżeli samochód jest wykorzystywany w działalności, wprowadzenie go do ewidencji środków trwałych daje możliwość zaliczania odpisów amortyzacyjnych do kosztów uzyskania przychodów. Pozwala więc na obniżenie podstawy opodatkowania w podatku dochodowym o wartość tych odpisów.
Zgodnie z ustawą z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.), amortyzacji jako środki trwałe podlegają m.in. stanowiące własność lub współwłasność podatnika kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania środki transportu, o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, o wartości początkowej przekraczającej 3,5 tys. zł. W tej sytuacji możliwa jest podatkowa amortyzacja samochodu, którego podatnik jest jedynie współwłaścicielem. Jak podkreśla ekspert KPMG, dla możliwości amortyzowania samochodu w działalności gospodarczej nie jest decydujący sam wpis w dowodzie rejestracyjnym, lecz fakt przysługiwania żonie prawa współwłasności.
Jeżeli samochód stanowi składnik majątku wspólnego małżonków, żona może bez dodatkowych formalności wprowadzić go do firmowej ewidencji. Gdyby natomiast był składnikiem majątku osobistego męża (np. został nabyty przed zawarciem małżeństwa lub za pieniądze z otrzymanego przezeń spadku), niezbędne będzie nabycie przez żonę udziału w jego własności. W tym celu należy sporządzić stosowną umowę – dla celów dowodowych powinna mieć ona formę pisemną. Jeśli ustanowienie na rzecz żony współwłasności samochodu ma mieć charakter nieodpłatny, będzie to umowa darowizny (ponieważ dotyczy żony, możliwe będzie zwolnienie od podatku od spadków i darowizn – pod warunkiem dokonania zgłoszenia tej darowizny do właściwego urzędu skarbowego).
Zgodnie z art. 22g ustawy o PIT, w przypadku majątku stanowiącego współwłasność podatnika, jego wartość początkową – stanowiącą podstawę obliczania odpisów amortyzacyjnych – ustala się w takiej proporcji do całej wartości rynkowej, jaki jest udział we własności. Zasada ta nie ma jednak zastosowania do elementów majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków – jak w sytuacji czytelniczki. – Tylko gdyby małżonkowie prowadzili dwie firmy i w obu wykorzystywali auto, wówczas dzieliliby wartość na połowę – tłumaczy doradca podatkowy Wojciech Serafiński. – Jednak w opisanym przypadku żona amortyzuje auto w całości, a nie w połowie, bo nie można przecież korzystać w praktyce tylko z połowy pojazdu. Samochód zużywa się cały.
W przypadku współwłasności przyjmuje się, że udziały są równe tylko wtedy, gdy co innego nie wynika z umowy, na podstawie której została ona ustanowiona. Żona, która stała się współwłaścicielem auta na podstawie np. umowy darowizny, będzie więc dokonywać odpisów amortyzacyjnych od połowy wartości rynkowej samochodu z dnia darowizny.
Kosztami uzyskania przychodów mogą być tylko odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej auta nie większej niż 20 tys. euro (liczy się średni kurs NBP z dnia przekazania pojazdu do używania).
- Auto ma wartość 25 tys. euro, małżonkowie mają wspólność majątkową, działalność prowadzi tylko żona. Może ona dokonywać odpisów i uwzględniać je w kosztach podatkowych od kwoty stanowiącej równowartość 20 tys. euro.
- Auto ma wartość 25 tys. euro, małżonkowie nie mają wspólności majątkowej, lecz na podstawie umowy mają równe udziały we współwłasności, działalność prowadzi tylko żona. Może ona amortyzować auto, przyjmując jego wartość początkową 10 tys. euro (50 proc. limitu).
- Auto ma wartość 25 tys. euro, małżonkowie mają równe udziały we współwłasności, ale oboje mają swoje firmy. Każde z nich amortyzuje auto uwzględniając wartość początkową 10 tys. euro.