Z początkiem przyszłego roku wejdą w życie znowelizowane przepisy ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 234, poz. 1536 z późn. zm.), które umożliwią organizacjom pożytku publicznego (OPP) o przychodzie do 100 tys. zł rocznie składanie uproszczonych sprawozdań merytorycznych.
Opublikowanie takiego sprawozdania w bazie internetowej to jeden z warunków wpisu na listę tych OPP, które mogą otrzymać 1 proc. podatku od podatników płacących PIT.
Formularz uproszczonego sprawozdania został opublikowany w kolejnej wersji projektu rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej w sprawie wzorów rocznego sprawozdania merytorycznego oraz rocznego uproszczonego sprawozdania merytorycznego z działalności organizacji pożytku publicznego. Rozporządzenie ma wejść w życie 1 stycznia przyszłego roku i będzie miało zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań sporządzanych za 2013 r.
Według Agaty Tomaszewskiej z Forum Darczyńców w Polsce, działającego na rzecz poprawy warunków dla rozwoju organizacji pozarządowych, pozytywną zmianą w stosunku do poprzedniej wersji projektu z marca tego roku jest usunięcie ze wzoru uproszczonego sprawozdania wymogu podawania kodów PKD dla prowadzonej działalności nieodpłatnej i odpłatnej pożytku publicznego.
Jednak, mimo że sam pomysł ułatwień dla małych organizacji jest dobry, to zaproponowane w projekcie uproszczenia nadal nie są zbyt znaczące. Raczej nie przyczynią się do istotnego zmniejszenia pracy nakładanej na OPP przez organy kontrolne.
– Oprócz Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, organizacje składają też co roku sprawozdania – każde na innym formularzu – do urzędów skarbowych, fundacje – do właściwych ministrów, a wybrane organizacje jeszcze do GUS – twierdzi nasza rozmówczyni.
Ekspertka dodaje, że sam formularz uproszczonego sprawozdania składa się z 7 stron, na których OPP proszone są o podanie informacji, dostępnych poprzez KRS lub zawartych w odrębnym sprawozdaniu finansowym, które także składane jest do resortu pracy, albo których zebranie przysparza organizacjom dodatkowej pracy. Zdaniem Agaty Tomaszewskiej problem sprawią np. punkty sprawozdania dotyczące zatrudnienia. OPP musi według skomplikowanego wzoru obliczyć przeciętną liczbę osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy w przeliczeniu na pełne etaty oraz liczbę osób zatrudnionych w organizacji na podstawie umowy cywilnoprawnej. Tak sformułowane pytanie da niezwykle mylący obraz zatrudnienia, gdyż wszystkie zlecenia i dzieła, zamawiane u osób spoza organizacji, będą traktowane jako dane dotyczące personelu OPP.
Jednak największym problemem jest internetowa baza sprawozdań finansowych i merytorycznych, która została udostępniona w tym roku. Mimo że DGP zwracała uwagę, że umieszczenie w niej sprawozdań jest bardzo pracochłonne – co potwierdziły m.in. UNICEF Polska czy Fundacja im. Stefana Batorego – resort pracy nie widzi problemu i nie planuje zmiany w systemie.

457,5 mln zł tyle organizacjom pożytku publicznego przekazali podatnicy w rozliczeniu PIT za 2011 r.