Sąd administracyjny nie zajmie się legalnością postanowienia o niedopuszczalności zgłoszonego zarzutu w postępowaniu egzekucyjnym. W konsekwencji brak kontroli ze strony sądów ograniczy prawa podatnika w postępowaniu prowadzonym przez urzędy skarbowe.
Podatnik ma prawo do składania zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym. Natomiast organ, który jest wierzycielem, np. ZUS, urząd skarbowy może wydać postanowienie o niedopuszczalności tych zarzutów. W tym zakresie istotną zmianę przepisów proponują sędziowie Naczelnego Sądu Administracyjnego w projekcie nowelizacji ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r. nr 270). Polega ona na odebraniu sądom administracyjnym uprawnień do rozstrzygania o legalności postanowień wierzycieli o niedopuszczalności zgłoszonego zarzutu w postępowaniu egzekucyjnym.
Kontrola sądów nie będzie też obejmować postanowienia w sprawie stanowiska wierzyciela, o którym mówi art. 34 par. 2 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 229, poz. 1954 z późn. zm.). Na podstawie obowiązujących przepisów kontrola działalności administracji publicznej przez sądy obejmuje orzekanie w sprawach skarg na wszystkie postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie.
Według projektodawców nowelizacji skuteczna ochrona praw jednostki nie będzie ograniczona. Będzie zapewniona przez możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego rozstrzygnięć wydanych w sprawie głównej, tj. postanowień organu egzekucyjnego w sprawie zgłoszonych zarzutów. Tym samym proponowane zmiany nie naruszają praw podmiotowych obywatela.
Andrzej Ossowski, adwokat prowadzący kancelarię A. Ossowski, taką propozycję zmiany ocenia negatywnie. Wielokrotnie podczas postępowania egzekucyjnego strona może podnosić zarzut np. przedawnienia należności czy też niespełnienia przez tytuł wykonawczy wymogów określonych prawem. Postanowienie wierzyciela stwierdza wówczas, czy zarzut taki jest zasadny, czy też nie.
– Wyłączenie z zakresu orzekania w tych sprawach sądów administracyjnych skutkować będzie daleko idącą dowolnością organów administracji, które nie czując na sobie odpowiedzialności, działać będą poza kontrolą – dodaje Andrzej Ossowski.
W konsekwencji brak kontroli ze strony sądów ograniczy prawa podatnika w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, prowadzonym przez urzędy skarbowe.
Etap legislacyjny
Projekt