Od 2 stycznia 2012 r. węgiel i koks są opodatkowane. Późno opublikowane i nieprecyzyjne przepisy powodują nieprawidłowości w rozliczeniach z fiskusem - mówi Dariusz Powaga, doradca podatkowy w Kancelarii Prawno-Podatkowej w Wodzisławiu Śląskim.
Wszystkie podmioty produkujące, przemieszczające i zużywające wyroby węglowe oznaczone kodami CN 2701, 2702, 2703 muszą rozliczać akcyzę. Czy takich zmian wymagała od nas Unia?
Wprowadzone przepisy zostały wymuszone przez dyrektywę Rady 2003/96/WE w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej, która zezwalała Polsce do 1 stycznia 2012 r. stosować okres przejściowy w zakresie akcyzy od węgla, węgla brunatnego i koksu.
Czy podatnicy zgłaszają jakieś problemy z akcyzą?
Problematyczne są przepisy wykonawcze do ustawy. Pracowano nad nimi do ostatniej chwili. Skutkiem tego było wprowadzenie ich na trzy dni (30 grudnia 2011 r.) przed obowiązkiem ich stosowania przez przedsiębiorców. To spowodowało, że przez pierwsze kilka dni roku podmioty zaprzestały działalności w tej sferze.
Pomioty węglowe, chcąc się zabezpieczyć przed skutkami błędnego stosowania nowych przepisów, próbowały uzyskać informacje w urzędach celnych. Czy takie wyjaśnienia im pomogły?
Niestety informacje tam uzyskiwane bardzo się od siebie różniły w poszczególnych urzędach i nie gwarantowały i dalej nie gwarantują żadnej ochrony dla podmiotów do nich się stosujących.
Funkcjonariusze celni do ostatnich dni odsyłali osoby chcące uzyskać szczegółowe informacje o nowych przepisach do stron Biuletynu Informacji Publicznej resortu finansów, gdzie publikowano projekty rozporządzeń wykonawczych do ustawy o podatku akcyzowym, które i tak weszły w życie mocno zmienione w stosunku do pierwotnych projektów.
Wprowadzone przepisy nałożyły wiele obowiązków na podmioty obracające wyrobami węglowymi w zależności od profilu ich działalności. Czy są one uciążliwe?
Niestety tak. Uciążliwość nowych przepisów nie dotyczy tylko zapłaty należnego podatku akcyzowego.
Bardziej uciążliwe są nałożone na przedsiębiorców produkujących i handlujących wyrobami węglowymi nowe procedury. Dotyczą one obowiązku: pisemnego powiadomienia naczelnika urzędu celnego o zamiarze prowadzenia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot węglowy, załączania do każdego przemieszczenia wyrobów węglowych z nieopłaconą akcyzą dokumentu dostawy, składania naczelnikom comiesięcznych zestawień wystawionych dokumentów dostawy oraz prowadzenia potwierdzonej przez naczelnika szczegółowej ewidencji wyrobów węglowych zużywanych do celów zwolnionych z akcyzy.
Jakich regulacji zabrakło w znowelizowanej ustawie?
Wprowadzając w życie nowe uregulowania, resort finansów nie zadbał o precyzyjne przepisy określające sposób postępowania z wyrobami węglowymi znajdującymi się 2 stycznia 2012 r. na stanie podmiotów pośredniczących i podmiotów zużywających. Ustawodawca nie określił jednoznacznych definicji podmiotów zwolnionych, gdzie najbardziej kontrowersyjny jest art. 31a ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku akcyzowym zwalniający gospodarstwa domowe.
Jako przykład można wskazać kwestię związaną z nabyciem wyrobów węglowych przez kościoły, gdzie wyroby węglowe użyte do ogrzewania probostwa można uznać za zwolnione z akcyzy. Moim zdaniem ogrzewanie natomiast innych obiektów kościelnych (np. samego kościoła) już nie jest zwolnione. Innym przykładem niedającym jednoznacznej odpowiedzi, jak postępować, jest sytuacja użycia wyrobów węglowych w części do ogrzania własnego gospodarstwa domowego, a w części do ogrzania lokalu wynajmowanego najemcom na cele mieszkalne.
Niejasne jest również zagadnienie związane ze zużyciem wyrobów węglowych w produkcji wyrobów energetycznych. Art. 87 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym definiuje czynność produkcji wyrobów energetycznych i uznaje za taką wytwarzanie lub przetwarzanie wyrobów energetycznych. Definicja produkcji jest sformułowana bardzo ogólnie i nie pozwala dokładnie określić, jakie czynności dokonywane na wyrobach węglowych są uznawane za produkcję. Wyroby węglowe przed dostarczeniem ich do odbiorcy poddawane są różnego rodzaju czynnościom, począwszy od pakowania, sortowania według grubości, przez osuszanie z nadmiaru wody, mieszanie różnych wyrobów węglowych między sobą, aż do łączenia ich z innymi wyrobami niebędącymi wyrobami energetycznymi.
Brak dokładnej definicji produkcji rodzi duże ryzyko dla podmiotów, gdyż uznanie danej czynności za produkcję nakłada na podmiot zużywający zupełnie inne obowiązki niż na podmiot pośredniczący.
Co grozi przedsiębiorcom za pomyłki w rozliczeniach?
Ustawa o podatku akcyzowym i rozporządzenia wykonawcze przez swoją nieprecyzyjność stwarzają wiele niejasności, które po jakimś czasie ujawnione podczas kontroli urzędów celnych mogą być bardzo dotkliwe finansowo dla podatników.
Podmioty gospodarcze, do których kierowane są normy prawne, muszą mieć odpowiedni czas na przystosowanie się do nowych regulacji. Prawo nie może stać się swoistą pułapką zastawioną przez ustawodawcę na przedsiębiorcę. Prawo nieprecyzyjne i zbyt późno wprowadzone nie wypełnia swojej funkcji regulacyjnej i staje się przyczyną frustracji i niepokoju przedsiębiorców.